Tiền đời vua Nguyễn Hiến Tổ (1841 - 1847) - Kỳ III: Tiền đồng lớn
Vua Thiệu Trị (1841 - 1847) là vị hoàng đế thứ ba của triều Nguyễn. Trong thời gian trị vì, nhà vua tiếp nối chính sách của vua Minh Mạng, đồng thời có những cải cách riêng. Về tiền tệ, Thiệu Trị cho phát hành tiền đồng gọi là Thiệu Trị Thông Bảo. Loại tiền này được đúc bằng đồng, hình tròn, giữa có lỗ vuông theo truyền thống 'tiền cổ phương trung' của Á Đông, vừa thuận tiện xâu thành chuỗi, vừa mang ý nghĩa trời tròn đất vuông.
Thiệu Trị thông bảo - Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi”- 四海共之萬世傳之, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 53,8mm, dày 3 mm, nặng 38,7gr.

Tiền Thiệu trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, dk 53,8mm, lưng tiền đúc 8 chữ “Tứ hải cộng chi, vạn thế truyền chi” - 四海共之萬世傳之,đk 53,8mm
Thiệu Trị thông bảo - Quốc thái dân an, phong điều vũ thuận
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Quốc thái dân an, phong điều vũ thuận”- 國泰民安風調雨順, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 51mm, dày 2,5 mm, nặng 33,8gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Quốc thái dân an, phong điều vũ thuận” 國泰民安風調雨,đk 51mm
Thiệu Trị thông bảo - Đắc vị đắc lộc, đắc danh đắc thọ
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶, theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Đắc vị đắc lộc, đắc danh, đắc thọ”- 得位得禄得名得夀, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 51mm, dày 3mm, nặng 38,2gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Đắc vị đắc lộc, đắc danh, đắc thọ” 得位得禄得名得夀, đk 51mm
Thiệu Trị thông bảo - Quốc phú, binh cường, nội an, ngoại tĩnh
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Quốc phú binh cường, nội an ngoại tĩnh”- 國富兵彊內安外靜, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 51,1mm, dày 2mm, nặng 29,8gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Quốc phú binh cường, nội an ngoại tĩnh”-國富兵彊內安外靜,đk 51,1mm
Thiệu Trị thông bảo - Hà lưu thuận quỹ, niên cốc phong đăng
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Hà lưu thuận quỹ, niên cốc phong đăng”- 河流順軌年穀登豊, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 52mm, dày 2,5mm, nặng 32,5gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, Lưng tiền đúc 8 chữ “ Hà lưu thuận quỹ, niên cốc phong đăng” - 河流順軌年穀登豊,đk 52mm
Thiệu Trị thông bảo - Tự thiên hựu chi, cát vô bất lợi
Tiền có dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu trị thông bảo”- 紹治通寶, theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Tự thiên hựu chi, Cát vô bất lợi”- 自天祐之吉無不利, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Tự thiên hựu chi, Cát vô bất lợi” 自天祐之吉無不利, đk 52mm
Thiệu Trị thông bảo - Thân thân, trưởng trưởng, lão lão, ấu ấu
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Thân thân trưởng trưởng lão lão ấu ấu”- 親親長長老老幼幼, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 51mm, dày 3,3mm, nặng 35gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Thân thân, trưởng trưởng, lão lão, ấu ấu” 親親長長老老幼幼, đk 51mm
Thiệu Trị thông bảo - Chí công chí chính, vô đảng vô thiên
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo” - 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Chí công chí chính vô đảng vô thiên”- 至公至正無黨無偏, đọc vòng ngược theo chiều kim đồng hồ. Đường kính 51,5 mm, dày 2,5 mm, nặng 31gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Chí công chí chính vô đảng vô thiên” 至公至正無黨無偏,đk 51,5 mm
Thiệu Trị thông bảo - Vạn tuế, vạn tuế, vạn vạn tuế thọ
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Vạn tuế vạn tuế vạn vạn tuế thọ”- 萬歲萬歲萬萬歲壽, đọc ngược theo chiều kim đồng hồ. Đường kính 51,5mm, dày 2,5mm, nặng 33,1gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Vạn tuế vạn tuế vạn vạn tuế thọ” 萬歲萬歲萬萬歲壽, đk 51,5 mm
Thiệu Trị thông bảo - Phúc như Đông Hải, thọ tỷ Nam Sơn
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- “紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Phúc như Đông Hải, thọ tỷ Nam Sơn” - 福如東海壽比南山, đọc ngược theo chiều kim đồng hồ. Đường kính 51mm, dày 2,8mm, nặng 37,1gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Phúc như Đông Hải thọ tỷ Nam Sơn” 福如東海壽比南山,đk 51 mm
Thiệu Trị thông bảo - Truy trác kỳ chương, kim ngọc kỳ tướng
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- 紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Truy trác kỳ chương kim ngọc kỳ tướng” - 追琢其章金玉其相 đọc ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 51,6 mm, dày 2,7mm, nặng 31,8gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu chữ Chân, lưng tiền đúc 8 chữ “Truy trác kỳ chương kim ngọc kỳ tướng” 追琢其章金玉其相,đk 51,6 mm
Thiệu Trị thông bảo - Mục mục, hoàng hoàng, tể tể, thương thương
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- “紹治通寶 theo kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Mục mục hoàng hoàng tể tể thương thương”- 穆穆皇皇濟濟蹌蹌, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 50 mm, dày 3 mm, nặng 35,6gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, Lưng tiền đúc 8 chữ “Mục mục hoàng hoàng tể tể thương thương” 穆穆皇皇濟濟蹌蹌, đk 50 mm
Thiệu Trị thông bảo - Trạch cập đương thời, ân thừa vạn thế
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo” - 紹治通寶 kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc 8 chữ “Trạch cập đương thời ân thừa vạn thế” - 澤及當時恩乘萬世, đọc vòng ngược theo chiều kim đồng hồ. Đường kính 50,9 mm, dày 2,5 mm, nặng 33gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Trạch cập đương thời ân thừa vạn thế” - 澤及當時恩乘萬世,đk 50,9 mm
Thiệu Trị thông bảo - Thiên bất ái đạo, địa bất ái bảo
Tiền dáng tròn, lỗ vuông, có gờ viền cạnh và viền lỗ vuông. Mặt tiền đúc nổi 4 chữ “Thiệu Trị thông bảo”- 紹治通寶, kiểu Chân thư, đọc chéo. Lưng tiền đúc nổi 8 chữ “Thiên bất ái đạo, địa bất ái bảo”- 天不愛道地不愛寶, đọc vòng ngược chiều kim đồng hồ. Đường kính 53 mm, dày 2,9 mm, nặng 37,5gr.

Tiền Thiệu Trị thông bảo 紹治通寶, kiểu Chân thư, lưng tiền đúc 8 chữ “Thiên bất ái đạo địa bất ái bảo” 天不愛道地不愛寶,đk 53 mm
Đón đọc Kỳ IV: Tiền đời vua Nguyễn Hiến Tổ (1841 - 1847) - Tiền bằng bạc
Nguồn: Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa: Văn Lâm