Tiến độ giải ngân vẫn còn cách xa so với yêu cầu

Dự án xây dựng cầu Bông Lau, phường Hoa Lư được đưa vào sử dụng trong năm 2025, phát huy hiệu quả đầu tư công. Ảnh: Đức Phương/TTXVN

Tiến độ giải ngân vẫn còn một khoảng cách xa so với yêu cầu

Chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là khép lại năm 2025 và cũng chỉ còn chưa đầy 2 tháng nữa để hoàn thành toàn bộ giải ngân vốn đầu tư công của năm (thời hạn đến 31/1/2026).

Theo thông tin từ Bộ Tài chính chiều 5/12, giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 30/11 là 553.250,4 tỷ đồng, đạt 60,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Con số trên so với cùng kỳ tháng 11/2024 cao hơn 2,4% về tỷ lệ và 155.729,8 tỷ đồng về số tuyệt đối.

Nếu không tính kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung sau ngày 30/9/2025 và bổ sung thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW (27.429,6 tỷ đồng), tỷ lệ giải ngân 11 tháng năm 2025 đạt 62,5% kế hoạch. Cũng tính đến hết tháng 11/2025, tổng số vốn đã phân bổ chi tiết là 1.039.467,1 tỷ đồng. Nếu không tính kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương các địa phương giao tăng, tổng số vốn đã phân bổ là 871.944,47 tỷ đồng, đạt 95,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong khi đó, chưa phân bổ chi tiết 41.271,8 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương của 11 bộ, cơ quan Trung ương và 26 địa phương, chiếm 4,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Theo Bộ Tài chính, kết quả này vẫn thấp hơn yêu cầu và thấp hơn tốc độ cần thiết để hoàn thành mục tiêu giải ngân cả năm. Đáng chú ý, hiện vẫn còn 25 bộ, ngành và 13 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân chung của cả nước.

Ngược lại, chỉ có một số đơn vị như: Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Trung ương Đảng và các địa phương Ninh Bình, Hà Tĩnh, Bắc Ninh, Hải Phòng, Phú Thọ, Tây Ninh, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh… đạt hoặc vượt mức bình quân của cả nước...

Vẫn là nút thắt cũ nhưng chưa được xử lý dứt điểm

Nhiều chuyên gia cho rằng, có nhiều nguyên nhân chậm giải ngân đã được nêu ra từ năm này sang năm khác và đã trở thành “cố hữu” trong triển khai giải ngân vốn đầu tư công và năm 2025 tiếp tục lặp lại.

Nguyên nhân đầu tiên khiến cho việc giải ngân chậm phải kể đến đó là vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Hiện có nhiều dự án lớn vẫn “nằm im” do địa phương chưa bàn giao mặt bằng kịp thời. Đây cũng là vấn đề mà Bộ Xây dựng đã đề cập đến trong các cuộc họp của Bộ này, đặc biệt với các dự án giao thông như: Chợ Mới - Bắc Kạn, La Sơn - Hòa Liên, QL4B, QL8C Hà Tĩnh…

Nguyên nhân nữa theo nhiều chuyên gia kinh tế, phải kể đến đó là thủ tục đầu tư chậm, hồ sơ tồn đọng lớn. Đơn cử tại Bộ Xây dựng, tính đến thời điểm hiện nay, tổng số vốn đầu tư công Bộ này đã giao năm 2025 là 80.302 tỷ đồng (không gồm 6.970 tỷ đồng hết nhiệm vụ chi đang báo cáo cấp có thẩm quyền). Nhưng đến đầu tháng 11/2025, giá trị giải ngân của Bộ mới đạt 51% kế hoạch, chậm khoảng 5.634 tỷ đồng so với đăng ký của các chủ đầu tư.

"Sự chậm trễ này là do một lượng lớn hồ sơ thanh quyết toán còn tồn, khiến tiến độ dự án bị kéo dài và vốn không thể giải ngân đúng hạn", đại diện Bộ Tài chính cho biết.

Tiếp đến là vướng mắc về giá đất, vật liệu, thủ tục đất đai và hạn chế về năng lực của một số chủ đầu tư, ban quản lý. Nhiều Ban Quản lý dự án không kịp điều chỉnh thiết kế, dự toán, hoặc không chủ động theo sát hiện trường, khiến sản lượng thi công thấp và không đủ cơ sở để thanh toán vốn.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, Bộ Tài chính đề nghị phải phát huy hơn nữa vai trò người đứng đầu các bộ, cơ quan, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền; phân công cụ thể lãnh đạo, cán bộ phụ trách từng dự án, cá thể hóa trách nhiệm để làm cơ sở đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

“Khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế đã được nhận diện, đặc biệt trong giải phóng mặt bằng; yêu cầu các bộ, cơ quan tiếp tục rà soát, tổng hợp các vướng mắc trong cơ chế chính sách liên quan đến giải ngân đầu tư công và đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, kịp thời tháo gỡ”, thông tin Bộ Tài chính chiều 5/12 nêu.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc