Tiềm năng mới trong việc phát triển kinh tế rừng

Ban Quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa điều tra rừng trên địa bàn.

Theo Ecosystem Marketplace (Mỹ) nền tảng thông tin và dữ liệu toàn cầu, chuyên theo dõi, phân tích và báo cáo về thị trường tín chỉ carbon, tài sản sinh thái. Hiện nay, có tổng 170 loại hình dự án có thể tạo ra và bán được tín chỉ carbon, phân thành 8 nhóm chính, như: Nông nghiệp, quy trình công nghiệp, chuyển đổi nhiên liệu, lâm nghiệp và sử dụng đất, thiết bị, năng lượng tái tạo, giao thông, xử lý chất thải. Trong đó, lâm nghiệp là ngành dẫn đầu với lượng tín chỉ carbon giao dịch nhiều nhất trên thế giới.

Với tiềm năng rừng và hệ sinh thái đa dạng sẵn có của tỉnh, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã phối hợp với Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng xây dựng Đề án “Thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng”. Ông Nguyễn Huy Tuấn, Chi cục Trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, cho biết: Việc khai thác tín chỉ carbon rừng là cơ hội tạo nguồn tài chính mới cho ngành lâm nghiệp, giúp phát triển bền vững, tạo sinh kế ổn định cho nhân dân, các chủ rừng, cộng đồng. Với tiềm năng quy mô rừng lớn, khả năng hấp thụ carbon cao và sự phục hồi ổn định qua các năm, mở ra cơ hội nâng cao giá trị kinh tế rừng. Hiện nay, các cơ quan chuyên môn đang tập trung điều tra rừng để tính toán sinh khối và quy đổi ra lượng carbon của rừng.

Giai đoạn đầu, tỉnh ta sẽ thí điểm thị trường carbon tự nguyện, đồng thời hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật để tín chỉ carbon từ rừng có thể đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Mục tiêu là tiến tới tham gia thị trường carbon toàn cầu theo Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu. Dự kiến, thị trường carbon tự nguyện và thị trường carbon nội địa sẽ bắt đầu vận hành từ năm 2028. Để thực hiện có hiệu quả việc cam kết đảm bảo nguồn thu từ việc sử dụng dịch vụ môi trường rừng và bán tín chỉ carbon phải được phân bổ trực tiếp cho cộng đồng và chủ rừng, những người cung cấp dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon. Mục tiêu lâu dài là bảo vệ diện tích rừng tự nhiên hiện có, phục hồi sinh thái và mở rộng diện tích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng bằng các loài cây bản địa, từ đó gia tăng khả năng hấp thụ carbon, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Quy trình sản xuất tín chỉ carbon trong lĩnh vực lâm nghiệp.

Bên cạnh đó, Chi cục Kiểm lâm tỉnh cũng đang tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh và các bộ, ngành liên quan để xây dựng khung pháp lý cho việc trao đổi tín chỉ carbon, bao gồm cơ chế trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon. Ngoài ra, tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế như CARE, GIZ và Quỹ Khí hậu xanh GCF để nâng cao năng lực cho các tổ chức và cá nhân liên quan đến việc thực hiện tín chỉ carbon rừng. Các hoạt động hỗ trợ này bao gồm đào tạo kỹ thuật đo đếm, tính toán và lập hồ sơ trữ lượng carbon, cũng như đánh giá tiềm năng phát triển tín chỉ carbon trên toàn tỉnh.

Khu rừng đặc dụng Tà Xùa, với diện tích hơn 17.000 ha, trải dài qua các xã Tà Xùa, Suối Tọ và Mường Cơi. Ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Giám đốc Ban Quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa, cho biết: Việc bán tín chỉ carbon từ rừng sẽ là nguồn thu nhập quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả quản lý rừng bền vững và tạo ra động lực phát triển kinh tế cho cộng đồng ven rừng.

Khai thác tiềm năng mới trong việc phát triển kinh tế rừng giúp nhân dân nâng cao nhận thức về bảo vệ rừng, đồng thời cải thiện đời sống kinh tế. Anh Mùa A Nô, bản Háng Đồng, xã Tà Xùa, chia sẻ: Ngoài có thu nhập từ nguồn tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng, chúng tôi còn trồng cây dược liệu như thảo quả, sa nhân… để tạo nguồn thu nhập. Nếu triển khai bán tín chỉ carbon sẽ giúp rừng cộng đồng địa phương có thêm nguồn thu nhập ổn định, từ đó thay đổi tư duy trong việc bảo vệ và quản lý rừng một cách bền vững.

Tập huấn kỹ năng tuyên truyền lĩnh vực Lâm nghiệp.

Trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị vận hành thị trường carbon trong nước, vai trò của tín chỉ carbon rừng ngày càng rõ ràng. Nghị định 119/2025/NĐ-CP cho phép các cơ sở phát thải sử dụng tín chỉ carbon để bù trừ tối đa 30% lượng phát thải vượt hạn ngạch, qua đó mở ra dư địa cầu đáng kể cho tín chỉ carbon rừng từ Chương trình “Giảm phát thải khí nhà kính thông qua nỗ lực hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn và nâng cao trữ lượng các bon rừng” (REDD+).

Với diện tích rừng lớn, Sơn La đang dần hiện thực hóa tiềm năng lớn từ tín chỉ carbon rừng, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Đây là cơ hội cho tỉnh phát triển kinh tế rừng, phát triển rừng theo hướng bền vững.

Bài, ảnh: Ngọc Khiêm