Tiêm kích Rafale đến Ba Lan: Radar AESA, hệ thống SPECTRA 'vô hình' và vũ khí hủy diệt

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng tại biên giới phía Đông NATO, Pháp đã quyết định triển khai 3 tiêm kích Rafale đến Ba Lan để bảo vệ không phận nước này và củng cố sườn phía Đông của liên minh.

Quyết định này được Tổng thống Emmanuel Macron công bố sau các vụ xâm nhập không phận của drone Nga, đánh dấu một bước đi chiến lược nhằm đáp trả Moscow.

Không chỉ là biểu tượng của sự đoàn kết NATO, Rafale – biểu tượng của công nghệ hàng không Pháp – còn đại diện cho sự kết hợp hoàn hảo giữa hiệu suất chiến đấu vượt trội và khả năng đa nhiệm, giúp nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho các sứ mệnh bảo vệ không phận hiện đại.

Tiêm kích Rafale. Ảnh: DA

Lịch sử và thiết kế của Rafale

Rafale, do Dassault Aviation phát triển từ những năm 1980, là một trong những tiêm kích đa năng thế hệ 4.5 hàng đầu thế giới.

Chương trình Rafale ban đầu nhằm thay thế các máy bay cũ của Không quân và Hải quân Pháp, với mục tiêu tạo ra một nền tảng có thể thực hiện mọi nhiệm vụ từ không chiến, tấn công mặt đất đến trinh sát và hỗ trợ hàng hải.

Đến nay, hơn 280 chiếc Rafale đã được sản xuất, và nó đã tham gia các chiến dịch thực tế ở Libya, Mali, Iraq và Syria, chứng minh độ tin cậy cao trong môi trường chiến đấu khắc nghiệt.

Về thiết kế, Rafale nổi bật với cấu hình cánh delta kết hợp canard (cánh phụ phía trước), giúp máy bay đạt tốc độ tối đa Mach 1.8 (khoảng 2.200 km/h) và tầm bay lên đến 3.700km mà không cần tiếp nhiên liệu.

Kích thước gọn nhẹ (dài 15,3m, sải cánh 10,9m) cho phép nó cất cánh từ tàu sân bay, làm cho phiên bản Rafale M trở thành lựa chọn phổ biến cho lực lượng hải quân.

Điều quan trọng nhất là khả năng "omnirole" – đa nhiệm thực sự – cho phép phi công chuyển đổi vai trò chỉ trong vài giây mà không cần quay về căn cứ, một tính năng vượt trội so với nhiều đối thủ cùng thế hệ.

Máy bay tiêm kích Rafale: Ảnh: Dylan Myers/defence-blog.com

Công nghệ radar và hệ thống vũ khí tiên tiến

Một trong những điểm mạnh nhất của Rafale nằm ở hệ thống điện tử hàng không. Radar mảng pha chủ động (AESA) RBE2 của Thales có khả năng quét 360 độ mà không cần cơ cấu quay cơ học, phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 200km và theo dõi đồng thời hàng trăm mục tiêu.

Điều này đặc biệt hữu ích trong sứ mệnh bảo vệ không phận như tại Ba Lan, nơi Rafale có thể nhanh chóng phát hiện và vô hiệu hóa các drone Nga xâm nhập – một mối đe dọa ngày càng phổ biến với tốc độ thấp nhưng số lượng lớn.

Về vũ khí, Rafale có thể mang theo đến 9,5 tấn tải trọng, bao gồm tên lửa không đối không Meteor (tầm bắn 150km, dẫn đường bằng radar chủ động), tên lửa chống hạm Exocet, bom dẫn đường laser và thậm chí là tên lửa hạt nhân ASMP-A.

Hệ thống SPECTRA (Système de Protection et d'Évitement des Conduites de Tir du Rafale) là "lá chắn" điện tử thông minh, sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện và nhiễu sóng radar kẻ thù, giúp máy bay sống sót cao hơn 90% trong môi trường bị đe dọa.

Trong bối cảnh triển khai đến Ba Lan, các Rafale này sẽ tích hợp với hệ thống phòng không NATO hiện có, bao gồm máy bay Ba Lan và có thể là Eurofighter từ Anh, tạo thành mạng lưới giám sát và cảnh báo sớm hiệu quả.

Tiêm kích Rafale sẽ bảo vệ sườn đông của NATO. Ảnh: Kateryna Shkarlat/newsukraine.rbc.ua

Ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh hiện tại

Quyết định triển khai 3 chiếc Rafale đến Ba Lan không chỉ là phản ứng trước vụ việc khoảng 20 drone Nga xâm nhập không phận Ba Lan gần đây – dẫn đến việc Ba Lan bắn hạ một số và kêu gọi kích hoạt Điều 4 Hiệp ước NATO – mà còn là thông điệp rõ ràng từ Paris.

Như ông Macron nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ không nhượng bộ trước sự đe dọa ngày càng tăng của Nga". Cùng với cam kết từ Anh về Eurofighter, động thái này nhằm tăng cường khả năng răn đe tại biên giới phía Đông, nơi áp lực từ xung đột Ukraine đang lan rộng.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg và Thủ tướng Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz đã hoan nghênh bước đi này, coi nó như một phần của các cam kết hỗ trợ cụ thể.

Thời gian triển khai chưa được xác định, nhưng nó nhấn mạnh vai trò của Rafale như một "người gác cổng" linh hoạt, có khả năng hoạt động liên tục trong các sứ mệnh air policing mà không đòi hỏi nguồn lực lớn.

Đào Cảnh