Tiêm kích hạm thế hệ 6 F/A-XX sắp được sản xuất hàng loạt?

Để trả lời câu hỏi đơn vị nào sẽ chế tạo tiêm kích hạm thế hệ 6 F/A-XX cho Hải quân Mỹ (USN), cần nhấn mạnh yêu cầu không nằm ở việc so sánh giá cả và đặc điểm, mà còn phải tính đến cả những rủi ro khi thực hiện dự án.

Đây là điều phải tính đến khi chiến đấu cơ trên tàu sân bay phức tạp hơn nhiều so với loại triển khai từ sân bay trên bộ, ví dụ điển hình được đưa ra đó là quá trình phát triển chiếc A-12 Avenger đã gây sụp đổ "gã khổng lồ" McDonnell Douglas.

Hải quân Mỹ đang rất nóng lòng chờ đợi quyết định của Lầu Năm Góc về việc lựa chọn công ty chiến thắng trong cuộc đua cạnh tranh chế tạo tiêm kích hạm thế hệ thứ sáu F/A-XX, mặc dù dự án này vẫn chưa nhận được tài trợ.

Người đứng đầu bộ phận Hàng không Hải quân Mỹ - Tướng Daniel Cheever đã đề cập điều này trong một cuộc trả lời phỏng vấn tờ báo chuyên ngành Defense One.

Ông Cheever cho biết thêm, đối với năm tài chính 2026, bắt đầu từ tháng 10/2025, dự thảo ngân sách hiện tại bao gồm khoảng 2,3 tỷ USD cho chương trình nghiên cứu chế tạo tiêm kích hạm F/A-XX.

Vấn đề cần lưu ý đó là khoản tiền dự kiến dùng để chế tạo nguyên mẫu máy bay chiến đấu vẫn được phê duyệt, bất chấp mối đe dọa đóng băng quá trình phát triển dự án vào tháng 6/2025, khi ngân sách ưu tiên tài trợ cho chiếc F-47 của Không quân.

Điều này cũng đồng nghĩa sẽ sớm có thông báo doanh nghiệp nào sẽ cung cấp máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 cho Hải quân Mỹ, có thể đó là đề xuất từ Tập đoàn Boeing hoặc Northrop Grumman.

Hiện vẫn chưa rõ hai nhà phát triển đề xuất chính xác điều gì, và ngay cả diện mạo của chiếc máy bay cũng chưa được tiết lộ. Tuy nhiên các yếu tố để Lầu Năm Góc lựa chọn không chỉ nằm ở tính năng kỹ chiến thuật và giá thành.

Với những chương trình quốc phòng có quy mô lớn, kéo dài trong nhiều thập kỷ và tiêu tốn hàng trăm tỷ USD, một vài yếu tố khác cũng trở nên quan trọng chẳng kém.

Ví dụ câu hỏi đặt ra là liệu có nên hợp nhất máy bay chiến đấu của Không quân và Hải quân Mỹ càng nhiều càng tốt, tức là chọn phiên bản F-47 triển khai trên tàu sân bay mà Boeing nên sản xuất.

Mặc dù vậy, đồng thời có ý kiến lo ngại về một dự án bổ sung thực sự, từ đó chôn vùi "gã khổng lồ quốc phòng" vốn đang trong tình trạng chẳng mấy khả quan về tài chính.

Một lựa chọn nữa là "không bỏ tất cả trứng vào một giỏ" khi ủng hộ Northrop Grumman - hãng đã tạo ra máy bay ném bom tàng hình huyền thoại B-2 Spirit, và giờ là phiên bản kế nhiệm B-21 Raider.

Mặc dù hai công ty đã sản xuất chiến đấu cơ trong thời gian dài, nhưng đối với Northrop, sản phẩm nổi tiếng nhất của họ vẫn là tiêm kích hạng nhẹ F-5 ra đời từ năm 1959.

Sau đó bởi tất cả các bản thiết kế của công ty đều thất bại, điển hình như YF-17 và YF-23 đều đã thua F-16 và F-22 khi thực hành không chiến đối kháng.

Bên cạnh đó, chiếc tiêm kích hạm nổi tiếng F/A-18 chỉ có thể được sản xuất cùng với Tập đoàn McDonnell Douglas hiện trực thuộc Boeing. Về phần Grumman, chiến đấu cơ nổi tiếng nhất của họ là F-14 Tomcat.

Việc phát triển tiêm kích hạm luôn khó khăn hơn nhiều so với chiến đấu cơ trên mặt đất, sản phẩm này hoàn toàn có thể dễ dàng phá hủy ngay cả "một gã khổng lồ quốc phòng", cho nên cần những tính toán thật kỹ lưỡng từ giới chức quân sự.

Việt Dũng

Theo Defense One