Tích hợp 2 chương trình nông thôn mới và giảm nghèo bền vững: Động lực mới cho khu vực nông thôn

Chiều 22-6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM), Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững và các phong trào "Cả nước chung sức xây dựng NTM", "Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau" giai đoạn 2021 - 2025. Đồng chủ trì có các ông: Đỗ Văn Chiến - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam; Lê Minh Hoan - Phó Chủ tịch Quốc hội; 2 Phó Thủ tướng Chính phủ: Trần Hồng Hà và Mai Văn Chính. Tại điểm cầu Khánh Hòa, ông Đinh Văn Thiệu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì.

Diện mạo nông thôn thay đổi toàn diện, hàng triệu hộ thoát nghèo

Sau 15 năm thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM và 25 năm thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, 2 chương trình đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, giúp thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn. Đến nay, cả nước có 6.084/7.669 xã (79,3%) đạt chuẩn NTM. Trong đó, có 2.567 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 743 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. 329/646 đơn vị cấp huyện thuộc 60 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM; 24 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM; 12 tỉnh đạt chuẩn NTM. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2025 dự kiến đạt khoảng 58 triệu đồng/người/năm.

Các đại biểu tham quan gian hàng sản phẩm OCOP tại Lễ đón bằng công nhận huyện Diên Khánh đạt chuẩn nông thôn mới vào đầu năm 2025.

Đối với chương trình giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều bình quân giảm 1,03%/năm; tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo bình quân giảm 6,7%/năm. Có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn. Đến nay, có 3 huyện nghèo được công nhận thoát nghèo. Dự kiến năm 2025 sẽ có thêm 19 huyện thoát nghèo. Tổng số hộ nghèo, hộ cận nghèo đầu kỳ là 2.393.332 hộ, dự kiến cuối năm 2025 còn 1.256.197 hộ, đạt và vượt chỉ tiêu đặt ra.

Tại Khánh Hòa, đến nay đã có 73/90 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 81,1%). Trong đó, có 34 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 xã đạt NTM kiểu mẫu; huyện Diên Khánh đạt chuẩn huyện NTM. Tỉnh không còn xã dưới 15 tiêu chí; bình quân mỗi xã đạt 18 tiêu chí. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2024 đạt 47,7 triệu đồng/người/năm, tăng 21 triệu đồng so với năm 2020. Giai đoạn 2022-2025, tỷ lệ nghèo đa chiều trên địa bàn tỉnh giảm bình quân 1,6%/năm, đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh còn 4.348 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,26%; 8.925 hộ cận nghèo (giảm 3.732 hộ). Khánh Hòa có 2 huyện đặc biệt khó khăn là Khánh Sơn và Khánh Vĩnh đến nay đã thoát khỏi danh sách huyện nghèo.

Thống nhất tích hợp 2 chương trình

Tại hội nghị, Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình MTQG thống nhất đề xuất việc xây dựng Chương trình MTQG giai đoạn 2026-2035 theo hướng tích hợp 2 chương trình NTM và giảm nghèo bền vững hiện hành thành một chương trình. Việc tích hợp sẽ giúp chương trình mới không chỉ là công cụ phát triển kinh tế - xã hội toàn diện và sâu sắc ở khu vực nông thôn, mà còn nâng cao hiệu quả đầu tư công, tinh gọn bộ máy chỉ đạo, thống nhất chính sách hỗ trợ, giảm trùng lặp nội dung và đối tượng.

Một góc huyện miền núi Khánh Vĩnh trên hành trình phát triển đô thị sinh thái núi rừng. Ảnh: M.Hùng

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao thành quả đạt được của 2 chương trình trong giai đoạn qua đã góp phần giúp hàng triệu hộ dân thoát nghèo, vươn lên khá giả, cải thiện rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần. Diện mạo nông thôn thay đổi một cách toàn diện. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư đồng bộ, tạo ra sức sống mới trên các làng quê. Nhiều mô hình NTM nâng cao, kiểu mẫu và các chuỗi liên kết giá trị hiệu quả đã được hình thành, trở thành những minh chứng sống động cho sự phát triển đi vào chiều sâu, bền vững. Thủ tướng thống nhất và nhấn mạnh sự cần thiết tiếp tục triển khai chương trình theo hướng tích hợp 2 chương trình NTM và giảm nghèo bền vững trong giai đoạn tới. Đồng thời, thống nhất kiến nghị, đề xuất với Quốc hội ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện chương trình giai đoạn 2026-2030 và giai đoạn 2031-2035, đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu đặt ra; thống nhất đề xuất Đảng ủy Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị xem xét, chỉ đạo cấp ủy các cấp đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp về mục tiêu, giải pháp xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2035.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng báo cáo chủ trương đầu tư 2 chương trình MTQG xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 theo hướng tích hợp thành 1 chương trình, trình Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp giai đoạn 2026-2030 theo hướng giao quyền cho địa phương quy định cụ thể tiêu chí, chỉ tiêu phù hợp điều kiện và đặc thù vùng, miền. Thủ tướng đề nghị các địa phương kiện toàn ban chỉ đạo các cấp phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, không gián đoạn thực hiện 2 chương trình. Đồng thời, đánh giá hiện trạng xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững, xác định mục tiêu, nhiệm vụ cần thực hiện giai đoạn 2026-2030, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp; đẩy nhanh tiến độ giải ngân các nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhất là nguồn ngân sách Trung ương đã giao, phấn đấu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025.

Một số mục tiêu quan trọng đến năm 2030: Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 2,5 lần so với năm 2020 (đạt khoảng 105 triệu đồng/người/năm). Cả nước không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025; ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có ít nhất 35% số xã đạt NTM nâng cao và 10% số xã đạt chuẩn NTM hiện đại. Phấn đấu đến năm 2035, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn quốc giảm còn dưới 1%. Cả nước có ít nhất 90% số xã đạt chuẩn NTM; 50% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 25% số xã đạt chuẩn NTM hiện đại.

HỒNG ĐĂNG