Thụy Sĩ cho phép người dân dùng bitcoin thay tiền mặt

Tại Lugano của Thụy Sĩ, khoảng 350 cửa hàng và nhà hàng chấp nhận bitcoin. Ảnh: Keystone.

Ở trung tâm thành phố Lugano của Thụy Sĩ, tại một cửa hàng McDonald’s, một khách hàng muốn gọi cafe.

“Tôi thanh toán bằng bitcoin được không?”, vị khách hàng hỏi. Người bán hàng ngay lập tức giơ một thiết bị trông giống máy thanh toán thẻ tín dụng. Thực chất, đây là máy thanh toán tiền điện tử. Hội đồng thành phố Lugano đã phân phát miễn phí thiết bị cho các doanh nghiệp bán lẻ địa phương.

Theo BBC, nhiều nhà đầu tư dường như chưa từng nghĩ tới viễn cảnh dùng bitcoin mua hàng hóa hay dịch vụ. Họ thường coi bitcoin là khoản đầu tư, hay một canh bạc với hy vọng giá trị sẽ tăng lên. Tuy nhiên, Lugano của Thụy Sĩ đang vẽ nên một câu chuyện khác.

Tham vọng thành trung tâm bitcoin của châu Âu

Tại Lugano, bên cạnh thanh toán bằng đồng franc, khoảng 350 cửa hàng và nhà hàng đã chấp nhận bitcoin. Chính quyền địa phương thậm chí còn bắt đầu nhận thanh toán bằng tiền điện tử cho các dịch vụ công cộng. Ví dụ, phụ huynh có thể dùng bitcoin cho phí giữ trẻ mẫu giáo.

“Điều tuyệt vời khi được dùng bitcoin chính là cảm giác tự do. Tôi còn không còn phụ thuộc vào hệ thống tài chính trung gian và trả thêm phí nữa”, Nicolas - khách hàng của McDonald's đến từ Pháp, một tín đồ đầu tư bitcoin - chia sẻ.

Nicolas cũng biết tới thẻ bitcoin bán ở Thụy Sĩ. Người dùng khi mua thẻ bitcoin sẽ phải trả bằng đồng franc, sau đó tải số tiền đó dưới dạng bitcoin vào ví điện tử trên điện thoại.

Người dùng thanh toán bằng bitcoin thông qua một ứng dụng trên điện thoại di động ở Lugano. Ảnh: BBC.

Tại cửa hàng Vintage Nassa chuyên bán túi xách và đồng hồ, chủ cửa hàng Cherubino Fry chấp nhận bitcoin vì phí xử lý giao dịch thấp hơn so với phí thẻ tín dụng. Đối với bitcoin, phí xử lý thường dưới 1%, trong khi thẻ ghi nợ lên tới 1,7% còn thẻ tín dụng là 3,4%.

“Hiện tại chưa có nhiều giao dịch bằng bitcoin. Chỉ thi thoảng, có vài khách hàng. Nhưng thanh toán bằng bitcoin giống một cái cây đang lớn, và cái cây này sẽ lớn mạnh trong 5-10 năm nữa”, ông Fry chia sẻ.

Cách cửa hàng ông Fry không xa là trụ sở của Plan B - một sáng kiến do chính quyền Lugano khởi xướng vào năm 2022 hợp tác với nền tảng tiền điện tử Tether. Chữ B là viết tắt của bitcoin. Plan B đặt mục tiêu giáo dục công chúng về tiền điện tử và biến Lugano thành trung tâm bitcoin của châu Âu.

Hồi tháng 7, tài khoản ngân hàng của Mir Liponi - Giám đốc trung tâm Plan B - từng gặp trục trặc. Trong 11 ngày, bà chỉ có thể thanh toán bằng bitcoin. “Thử thách 11 ngày sống bằng bitcoin ở Lugano” đã thành công.

“Hiện tại chỉ thiếu phương tiện giao thông công cộng, nhiên liệu hay thanh toán hóa đơn. Với thực phẩm, tôi còn được giao hàng tận nhà”, bà nói.

Bà Liponi nói thêm trong tương lai, bà muốn chứng kiến "nền kinh tế tuần hoàn, nơi mọi người kiếm bitcoin, giữ bitcoin, chi tiêu bitcoin, thanh toán dịch vụ bằng bitcoin".

Nhiều thành phố trên thế giới cũng thành công lấy bitcoin làm đơn vị thanh toán. Trong báo cáo hồi tháng 4, thủ đô Ljubljana của Slovenia được công nhận là thành phố thân thiện với tiền điện tử nhất thế giới, theo sau là Hong Kong và Zurich (Thụy Sĩ).

Tuy nhiên, ở nhiều nơi khác, dự án tương tự từng gặp thất bại. Năm 2021, El Salvador đã hợp pháp hóa bitcoin cùng với USD. Để khuyến khích sử dụng, chính phủ cấp cho người dân số bitcoin tương đương 30 USD thông qua một ứng dụng.

“Mọi người tải ứng dụng, đổi bitcoin lấy USD và không bao giờ động vào nữa”, Vincent Charles - người đứng đầu công ty tiền điện tử Unchain Data - cho biết.

Sau chuyến thăm El Salvador hồi đầu năm, ông Charles kết luận người dân không dùng bitcoin, trong khi các nhà bán lẻ và nhà cung cấp dịch vụ hiếm khi chấp nhận bitcoin.

Rủi ro

Trở lại Lugano, không phải ai cũng háo hức với bitcoin.

Trong một công viên bên bờ hồ từng đặt một bức tượng đại diện cho Satoshi Nakamoto, bút danh của cá nhân đã phát minh ra tiền điện tử vào năm 2008. Hồi tháng 8, có người đập vỡ bức tượng thành từng mảnh và ném xuống hồ Lugano.

“Cư dân thường cư xử khá lành và tốt bụng. Họ thường không thể hiện quan điểm chính trị quá mạnh mẽ”, một người dân tên Lucia chia sẻ.

Tuy nhiên, bản thân Lucia cũng hoài nghi về tiền điện tử.

"Tại Đại học Lugano nơi tôi theo học, có một câu lạc bộ chuyên quảng bá bitcoin và chủ đề liên quan. Tôi khá ngạc nhiên khi các tổ chức như trường học lại tuyên truyền về tiền điện tử nhiều đến vậy. Tôi nghĩ tiền điện tử gắn liền với tội phạm, với mạng lưới ngầm và đầu cơ. Rất nhiều người mất tiền vì đầu tư vào tiền điện tử”, Lucia nói.

Hội đồng thành phố Lugano đã phân phát miễn phí thiết bị thanh toán tiền điện tử cho các doanh nghiệp bán lẻ địa phương. Ảnh: Bitcoin Magazine.

Sergio Rossi - giáo sư kinh tế tại Đại học Fribourg của Thụy Sĩ - cho biết những doanh nghiệp nhận bitcoin sẽ gặp rủi ro vì giá trị có thể tăng hoặc giảm tùy thời điểm. Vì vậy, ông Rossi cho rằng người nhận cần ngay lập tức chuyển bitcoin thành đồng franc, euro hoặc loại tiền tệ chính thức được chính phủ hoặc ngân hàng trung ương phát hành (tiền pháp định).

“Thành phố Lugano và các tổ chức tài chính có thể gặp rủi ro với những loại tiền điện tử dùng trong giao dịch bất hợp pháp”, ông nói thêm.

Giáo sư Rossi cũng cảnh báo bitcoin được nắm giữ bởi một bên thứ ba. "Nếu nền tảng ví kỹ thuật số bị lỗi hoặc phá sản, tiền điện tử sẽ biến mất ngay lập tức. Trong khi đó, ở Thụy Sĩ, tất cả khoản tiền gửi ngân hàng được bảo đảm lên đến 100.000 franc (125.000 USD). Đồng nghĩa nếu ngân hàng nơi tôi gửi tiết kiệm bị phá sản, tôi vẫn có thể thu hồi tiền gửi tới mức nào đó”, ông nói.

Trong khi đó, Thị trưởng Michele Foletti không lo ngại Lugano có thể trở thành điểm đến thu hút mafia.

“Tội phạm vẫn có thể dùng tiền pháp định làm việc xấu hoặc việc tốt. Bitcoin cũng vậy. Và tội phạm quan tâm đến tiền pháp định để rửa tiền. Khi phạm pháp như bán ma túy, họ nhận được tiền chứ không phải bitcoin”, ông giải thích.

Ông Foletti nói thêm bitcoin mang lại những điều tích cực cho Lugano, và hiện có 110 công ty trong lĩnh vực tiền điện tử đã chuyển đến hoặc bắt đầu hoạt động tại thành phố.

Trí Ân