Thủy sản Việt Nam năm 2025 đạt kỷ lục xuất khẩu mới

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, ngành thủy sản Việt Nam năm 2025 vẫn ghi nhận những gam màu tích cực với gần 9,8 triệu tấn sản lượng, hơn 11 tỷ USD xuất khẩu. Kết quả này cho thấy vai trò điều hành linh hoạt, hiệu quả của cơ quan quản lý và hướng đi đúng trong tái cơ cấu, phát triển bền vững ngành thủy sản.

Năm 2025, ngành thủy sản bước vào giai đoạn sản xuất và xuất khẩu trong bối cảnh chịu nhiều sức ép đan xen. Đó là áp lực từ chi phí đầu vào tăng cao, thị trường tiêu thụ phục hồi chậm, cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, trong khi các thị trường nhập khẩu lớn liên tục siết chặt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, môi trường và phát triển bền vững. Những yếu tố này đặt ngành thủy sản trước yêu cầu phải thích ứng nhanh hơn, chủ động hơn trong tổ chức sản xuất và quản lý chuỗi giá trị.

Bên cạnh những thuận lợi từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP, UKVFTA, ngành thủy sản vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức mang tính dài hạn như cảnh báo “thẻ vàng” IUU của Ủy ban châu Âu, yêu cầu ngày càng khắt khe về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn môi trường tại các thị trường nhập khẩu lớn.

Trong bối cảnh đó, ngành thủy sản vẫn duy trì được đà tăng trưởng, đạt nhiều kết quả vượt trội. Theo Cục Thủy sản và Kiểm ngư, ước tính đến hết tháng 12/2025, tổng sản lượng thủy sản đạt khoảng 9,95 triệu tấn, tăng 3% so với năm 2024, vượt kế hoạch đề ra. Trong đó, sản lượng khai thác thủy sản đạt 3,83 triệu tấn, bằng 99,8% so với năm trước; sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt khoảng 6,1 triệu tấn, tăng 5,1% so với năm 2024 (5,81 triệu tấn).

Cùng với tăng trưởng sản xuất, giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản tiếp tục ghi nhận kết quả tích cực, ước đạt trên 11 tỷ USD, tăng 7,8% so với kế hoạch (10,5 tỷ USD) và tăng 12,7% so với năm 2024 (10,04 tỷ USD), qua đó khẳng định vai trò của thủy sản là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhiều lần nhấn mạnh, ngành thủy sản không thể tiếp tục phát triển theo chiều rộng. Trọng tâm hiện nay là tổ chức lại sản xuất, nâng cao chất lượng, giảm giá thành và tăng sức cạnh tranh, đặc biệt thông qua ứng dụng khoa học công nghệ, chuẩn hóa vùng nuôi và kiểm soát chặt chuỗi cung ứng.

“Chuyển từ tư duy sản xuất thủy sản sang tư duy kinh tế thủy sản, từ tăng trưởng đơn giá trị sang tích hợp đa giá trị là con đường tất yếu để ngành phát triển bền vững”, Thứ trưởng khẳng định.

Trong bối cảnh đó, công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Thủy sản và Kiểm ngư tiếp tục được xác định là yếu tố then chốt giúp ngành giữ được nhịp tăng trưởng.

Năm 2025, ngành thủy sản tiếp tục thực hiện rõ nét hơn định hướng “chuyển từ tư duy sản xuất thủy sản sang tư duy kinh tế thủy sản”, “chuyển từ tăng trưởng đơn giá trị sang tăng trưởng tích hợp đa giá trị”. Trọng tâm là tổ chức lại sản xuất theo chuỗi, gắn sản xuất với thị trường, xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Hàng loạt nhiệm vụ trọng tâm được triển khai đồng bộ, từ hoàn thiện thể chế, xây dựng và rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thủy sản; đẩy mạnh cấp mã số vùng nuôi, chứng nhận VietGAP, tiêu chuẩn hữu cơ; tăng cường quản lý giống, thức ăn thủy sản, an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm trong nuôi trồng.

Ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho rằng, năm 2025 là năm bản lề trong việc hoàn thiện thể chế, quy hoạch và chuyển đổi số của ngành. Hàng loạt văn bản pháp luật, đề án phát triển nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy sản đã được rà soát, sửa đổi hoặc xây dựng mới nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho doanh nghiệp và người nuôi.

Đặc biệt, việc đẩy mạnh cấp mã số vùng nuôi, truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP, ASC, hữu cơ đang trở thành yêu cầu bắt buộc thay vì khuyến khích. Đây không chỉ là “giấy thông hành” cho xuất khẩu, mà còn là công cụ quản lý giúp ngành kiểm soát chất lượng, bảo vệ môi trường và nguồn lợi lâu dài.

Song song đó, công tác chống khai thác IUU, quản lý tàu cá, cảng cá, kiểm ngư và hợp tác quốc tế tiếp tục được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thể hiện quyết tâm chính trị cao của Việt Nam trong gỡ “thẻ vàng” của EC và hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ở tuyến đầu thị trường, bà Đỗ Thị Phương Thảo - Giám đốc chuỗi cung ứng Lenger Việt Nam cho rằng, những định hướng và chính sách của Nhà nước đang đi đúng hướng, song doanh nghiệp phải tự nâng chuẩn để thích ứng.

Theo bà Thảo, ngành ngao và nhuyễn thể Việt Nam có lợi thế lớn về điều kiện tự nhiên và chất lượng sản phẩm. Các FTA như EVFTA, CPTPP mở ra cơ hội rõ rệt về thuế quan và thị trường. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay không chỉ là biến động kinh tế hay chi phí logistics, mà nằm ở yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc, môi trường và phát triển bền vững từ các thị trường EU, Mỹ, Nhật Bản.

“Đối với Lenger, đáp ứng tiêu chuẩn không chỉ là điều kiện xuất khẩu, mà là nền tảng để xây dựng thương hiệu lâu dài”, bà Thảo chia sẻ.

Doanh nghiệp đã đầu tư xây dựng chuỗi cung ứng khép kín, kiểm soát chặt vùng nuôi, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ASC, HACCP, ISO và liên tục nâng cấp công nghệ chế biến, bảo quản.

Từ thực tiễn đó, đại diện Lenger Việt Nam kỳ vọng Nhà nước tiếp tục hoàn thiện quy hoạch vùng nuôi, thống nhất quản lý mã số và truy xuất nguồn gốc, đồng thời tăng cường hỗ trợ thông tin thị trường, tín dụng và xúc tiến thương mại để doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn.

Từ quản lý nhà nước đến doanh nghiệp, có thể thấy một điểm chung: phát triển thủy sản không còn là câu chuyện sản lượng, mà là bài toán chuỗi giá trị, chất lượng và trách nhiệm. Khi chính sách được thiết kế theo hướng kiến tạo, doanh nghiệp chủ động nâng chuẩn, người nuôi gắn sản xuất với thị trường, ngành thủy sản Việt Nam có cơ sở để bước vào giai đoạn phát triển bền vững và có vị thế cao hơn trên bản đồ thủy sản thế giới.

Bước vào năm 2026, Cục Thủy sản và Kiểm ngư xác định, những kết quả đạt được trong năm qua không chỉ phản ánh nỗ lực vượt khó của toàn ngành, mà còn tạo nền tảng quan trọng cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển ngành thủy sản trong giai đoạn tiếp theo.

Trong đó, trọng tâm vẫn là nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát triển nuôi trồng theo hướng bền vững, kiểm soát hiệu quả khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tăng cường chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Đây được xem là con đường tất yếu để ngành thủy sản Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế trên thị trường thế giới.

Thực hiện: Vân Hồng - Trần Hồng/VOV.VN
Đồ họa: Đồng Toàn