Thượng đỉnh Trump - Putin tại Alaska: kỳ vọng đột phá cho hòa bình Ukraine

Theo Tass, Trợ lý Tổng thống Nga, ông Yury Ushakov hôm thứ Sáu cho biết phía Mỹ vừa thông báo hai bên đã đạt thỏa thuận tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 15/8 tại Alaska (Mỹ), tiểu bang chỉ cách Nga qua eo biển Bering.

Tổng thống Nga Vlaldimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh vào ngày 15/8 tới. Ảnh: Tass

“Hoàn toàn hợp lý khi một hội nghị thượng đỉnh quan trọng được chờ đợi từ lâu giữa lãnh đạo Nga và Mỹ được tổ chức tại bang Alaska,” ông Ushakov nói.

Theo ông Ushakov, cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ sắp tới sẽ tập trung vào hai chủ đề chính: thứ nhất là tìm kiếm các phương án đạt được giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine; vấn đề quan trọng thứ hai là thảo luận về triển vọng hợp tác kinh tế tại Alaska và Bắc Cực, bao gồm các dự án quy mô lớn, đem lại lại lợi ích cho cả hai nước.

Trước đó cùng ngày, Tổng thống Trump cũng xác nhận thông tin này trên mạng xã hội Truth Social, đồng thời bày tỏ hy vọng cuộc gặp với Tổng thống Putin sẽ diễn ra đúng kế hoạch.

Phát biểu tại Nhà Trắng ngày 8/8, ông Trump nhấn mạnh các bên, bao gồm cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đang tiến gần tới một thỏa thuận ngừng bắn có thể chấm dứt cuộc chiến kéo dài 3 năm rưỡi. Tổng thống Mỹ tiết lộ rằng thỏa thuận hòa bình Nga - Ukraine có thể bao gồm “một số trao đổi lãnh thổ vì lợi ích của cả hai bên”.

Theo người đứng đầu Nhà Trắng, thỏa thuận ngừng bắn tại Ukraine có thể đạt được nếu tất cả các bên liên quan duy trì thiện chí đàm phán.

Trong bài phát biểu hôm thứ Sáu, Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố lệnh ngừng bắn là khả thi nếu tạo đủ sức ép lên Nga. Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết ông đã tiến hành hơn 10 cuộc trao đổi với lãnh đạo nhiều quốc gia và quan chức Ukraine vẫn duy trì liên lạc chặt chẽ với phía Mỹ.

Nga đã tuyên bố sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014 và tiếp tục sáp nhập 4 tỉnh ở Ukraine gồm Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhia vào tháng 10/2022 dù chưa kiểm soát hoàn toàn các tỉnh này.

Nga đã yêu cầu Ukraine rút toàn bộ binh sĩ khỏi các vùng lãnh thổ nói trên, tái khẳng định lập trường này trong bản dự thảo biên bản ghi nhớ được trình bày tại vòng đàm phán trực tiếp gần đây tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Truyền thông Mỹ đưa tin Washington và Moscow có thể đang hướng tới một thỏa thuận hòa bình, theo đó giữ nguyên quyền kiểm soát của Nga đối với các vùng lãnh thổ của Ukraine vừa được sáp nhập. Tuy nhiên, Nhà Trắng khẳng định đây chỉ là “suy đoán” và Điện Kremlin từ chối bình luận.

Nguồn tin từ truyền thông Mỹ cũng tiết lộ, theo dự thảo thỏa thuận hòa bình, Nga sẽ dừng chiến dịch tấn công ở Kherson và Zaporizhzhia, giữ nguyên ranh giới hiện tại của chiến sự.

Theo giới phân tích, việc Ukraine chấp nhận mất khoảng 20% lãnh thổ sẽ là thách thức chính trị đối với chính quyền Kiev.

Cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ Tyson Barker nhận định rằng bất kỳ đề xuất nào liên quan đến lãnh thổ sẽ bị Ukraine bác bỏ ngay lập tức, dù Kiev vẫn thể hiện sự linh hoạt trong tìm kiếm thỏa thuận hòa bình.

Thông báo về hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ diễn ra chỉ hai ngày sau chuyến thăm Moscow của Đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff. Cuộc gặp giữa ông Witkoff và Tổng thống Putin tại Moscow kéo dài khoảng ba giờ.

Địa điểm tổ chức cuộc gặp Trump-Putin gây bất ngờ, bởi trước đó cả Nga và Mỹ đều đề xuất những địa điểm trung lập hơn. Tổng thống Putin từng gợi ý Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) có thể là một trong những lựa chọn.

Lần gần nhất tiểu bang Alaska tổ chức một cuộc gặp ngoại giao cấp cao là tháng 3/2021, khi chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden gặp các quan chức Trung Quốc tại TP Anchorage.

Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, một đồng minh thân cận của Ukraine, ngày 8/8 nói rằng khả năng chấm dứt cuộc xung đột hiện tại có thể đang đến gần. Ông Tusk đưa ra nhận định này sau cuộc hội đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Theo Thủ tướng Tusk, Tổng thống Ukraine Zelensky “rất thận trọng nhưng lạc quan” và Kiev mong muốn Ba Lan cùng các quốc gia châu Âu khác đóng vai trò trong việc lập kế hoạch cho một lệnh ngừng bắn và hướng tới một thỏa thuận hòa bình lâu dài.

Nguyễn Phương