'Thương chiến' - thách thức lớn hơn cả COVID-19 với các thị trường mới nổi

Trụ sở Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tại Washington, Mỹ. REUTERS/TTXVN

Theo bà Gopinath, tác động khó lường của thuế quan lên các nền kinh tế đang phát triển và thị trường toàn cầu sẽ khiến những ngân hàng trung ương gặp nhiều khó khăn trong việc hỗ trợ nền kinh tế. Trả lời phỏng vấn với tờ Financial Times, bà nhấn mạnh rằng khác với giai đoạn đầu đại dịch COVID-19 khi các ngân hàng trung ương đồng loạt nới lỏng tiền tệ, cú sốc lần này lại có những tác động không đồng đều và khiến tình hình càng thách thức hơn.

Trong hai tháng qua, đồng tiền và chứng khoán của các thị trường mới nổi phần lớn đã hồi phục sau thông báo áp thuế của ông Trump. Nhà đầu tư tin rằng các ngân hàng trung ương sẽ có không gian để kích thích kinh tế, bất chấp khả năng lãi suất cao ở các nước phát triển có thể hút dòng vốn đi. Chỉ số MSCI của các thị trường mới nổi (không bao gồm Trung Quốc) đã tăng gần 20% kể từ đầu tháng Tư. Các đồng peso Mexico, won Hàn Quốc và rand Nam Phi đều tăng hơn 5% so với USD.

Tuy nhiên, báo cáo mới đây của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cảnh báo nguy cơ dòng vốn tháo chạy đột ngột khỏi các thị trường mới nổi đã gia tăng. Dù nhiều đồng tiền của các thị trường này đã mạnh lên so với đồng USD, OECD chỉ ra nếu triển vọng kinh tế và tâm lý rủi ro toàn cầu xấu đi, nhiều thị trường mới nổi có thể đối mặt với việc “chảy máu” dòng vốn. Khi đó, đồng tiền của những thị trường này sẽ chịu áp lực mất giá trong khi chi phí tài chính leo thang.

Bà Gopinath ví von các thị trường mới nổi đang "mò mẫm trong sương mù" trước sự khó lường của chính sách thương mại của ông Trump.

Các nhà kinh tế bày tỏ lo ngại về tác động của thuế quan và sự sụt giảm nhu cầu của Mỹ lên những thị trường mới nổi, nhất là khi lãi suất và chi phí vay dài hạn của Mỹ vẫn ở mức cao.

Bà Alicia Garcia Herrero, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại công ty dịch vụ tài chính Natixis, phân tích rằng bình thường việc đồng USD yếu đi đồng nghĩa xuất khẩu của các thị trường mới nổi giảm. Nhưng khi đó, chi phí huy động vốn cũng rẻ hơn.

Tuy nhiên, tình hình hiện tại lại khác: xuất khẩu yếu đi nhưng chi phí huy động vốn không giảm, do lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài vẫn ở mức rất cao.

Bà Gopinath cũng lưu ý khả năng chống chịu của các nền kinh tế đang phát triển còn bị ảnh hưởng bởi sự phụ thuộc vào những dòng vốn tài chính phi ngân hàng và tầm quan trọng ngày càng tăng của tiền điện tử như một loại tài sản. Theo bà Gopinath, việc tiền điện tử ngày càng phổ biến tại một số thị trường mới nổi đang kéo theo những rủi ro về phi trung gian hóa các tổ chức tài chính và thay thế tiền tệ. Một số chuyên gia lo ngại sự trỗi dậy của các stablecoin được bảo chứng bằng USD có thể gây bất ổn cho đồng tiền của các thị trường mới nổi. Stablecoin là một dạng tiền mã hóa được thiết kế để duy trì giá trị ổn định, thường được neo với một tài sản cụ thể như đồng USD.

Bà Gopinath cho rằng ngân hàng trung ương thuộc các thị trường mới nổi đã xây dựng được uy tín theo thời gian. Một số đã chuyển sang khuôn khổ nhắm mục tiêu kiểm soát lạm phát - điều này rất đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, các yếu tố toàn cầu vẫn có tác động lớn lên những thị trường này so với các nền kinh tế tiên tiến. Do đó trong bối cảnh chính sách kinh tế toàn cầu có những thay đổi lớn và bất ổn gia tăng, đây sẽ là một thách thức không nhỏ.

Trước đó, thành viên ban điều hành Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), ông Piero Cipollone nhận định một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu có thể làm giảm cả tăng trưởng kinh tế lẫn lạm phát tại Khu vực đồng euro (Eurozone), đồng thời tạo nên tác động suy thoái không thể phủ nhận đối với các quốc gia tham gia.

Trong khi đó, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) dự báo hàng triệu việc làm có khả năng sẽ “bốc hơi” trong năm 2025 do suy thoái kinh tế gây ra bởi cuộc chiến thương mại của Mỹ. ILO dự đoán đến năm 2025, thế giới sẽ chỉ tạo ra được 53 triệu việc làm, ít hơn 7 triệu so với ước tính trước đó. Nguyên nhân là do triển vọng kinh tế bất ổn hơn liên quan đến các gián đoạn thương mại và căng thẳng địa chính trị.

Hương Thủy/ TTXVN (Theo Financial Times, CNN)