Thuốc miễn dịch đường uống tiềm năng cho người ung thư giai đoạn cuối

Sáng 12/12, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI) tổ chức lễ công bố triển khai Dự án thuốc miễn dịch đường uống điều trị ung thư VISTA-1 với sự chứng kiến của đại diện Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao và Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC).

Đây là nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng pha 2A thuốc điều trị ung thư đầu tiên tại Việt Nam, được cả FDA và Bộ Y tế Việt Nam phê duyệt. Nghiên cứu được triển khai đầu tiên tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Đây cũng là điểm nghiên cứu nước ngoài đầu tiên sau hơn 10 bệnh viện, trung tâm y tế danh tiếng tại Mỹ.

Lễ công bố dự án nghiên cứu thuốc miễn dịch đường uống điều trị ung thư VISTA-1 tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội.

Dự án VISTA-1 nghiên cứu về thuốc RBS2418 mở ra hy vọng mới cho những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, không đáp ứng với các phương pháp điều trị hiện có. Đây là lần đầu tiên bệnh nhân ung thư ở Việt Nam được tiếp cận thuốc nghiên cứu mới trong nước, không cần tìm kiếm, đăng ký và chờ cơ hội may mắn ở nước ngoài.

"Tia sáng" cho bệnh nhân ung thư

Với 15-30% bệnh nhân ung thư đại trực tràng được chẩn đoán khi đã ở giai đoạn di căn và tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ đạt 10-20%, việc tìm kiếm phương pháp điều trị mới luôn là thách thức lớn của ngành y tế. Đặc biệt, liệu pháp miễn dịch hiện đại chỉ có hiệu quả với khoảng 5% bệnh nhân.

RBS2418 được phát triển bởi Công ty Riboscience (Mỹ) dưới sự dẫn dắt của các chuyên gia hàng đầu từ Đại học Stanford. Thuốc hoạt động theo cơ chế đặc biệt là kích hoạt hệ miễn dịch để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, chuyển đổi “tình trạng miễn dịch” của khối u từ “lạnh” sang “nóng”.

Thuốc đã chứng minh tính an toàn qua thử nghiệm tiền lâm sàng và pha 1 tại 10 bệnh viện, trường y khoa uy tín tại Mỹ, cho thấy hiệu quả tiềm năng cả khi sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với thuốc ức chế chốt kiểm miễn dịch (anti PD-1). Ưu điểm vượt trội của RBS2418 là dạng đường uống, dễ dàng sử dụng, giúp tiết giảm chi phí điều trị - vốn là rào cản lớn với nhiều bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.

Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI), chia sẻ về hành trình dự án VISTA-1.

“VISTA-1 được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư nói chung, trước mắt là ung thư đại trực tràng. Nỗ lực để mang được thuốc tiềm năng này về Việt Nam là cơ hội quý báu cho bệnh nhân ung thư để được sống khoẻ mạnh”, bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh, khẳng định tại buổi công bố.

Dự án sẽ thu tuyển 150 bệnh nhân tại cả Mỹ và Việt Nam, triển khai đầu tiên tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội và TP.HCM, dự kiến mở rộng thêm tại 3 bệnh viện lớn khác trong thời gian tới. Hiện tại, nghiên cứu tập trung vào ung thư đại trực tràng, nhưng RBS2418 được kỳ vọng sẽ là giải pháp điều trị tiềm năng cho nhiều loại ung thư khác.

Nâng tầm y tế Việt Nam trên bản đồ thế giới

VISTA-1 là thành quả đầu tiên từ sự hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford (Mỹ) được ký kết vào tháng 11/2023. Nghiên cứu được FDA phê duyệt triển khai.

Việc Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đủ năng lực triển khai nghiên cứu từ giai đoạn sớm (pha 2A) là bước tiến quan trọng của y tế Việt Nam. Lần đầu tiên, một xét nghiệm chỉ dấu sinh học mới được chuyển giao và thực hiện toàn bộ tại Việt Nam, không cần gửi mẫu ra nước ngoài. Điều này không chỉ khẳng định năng lực chuyên môn và công nghệ của Việt Nam, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận nhiều thuốc mới trong tương lai.

“Việc hợp tác với các nhà nghiên cứu Việt Nam trong VISTA-1 là rất cần thiết và quý giá trong hành trình này. Chúng tôi rất vui mừng được làm việc với các đối tác tại Việt Nam”, GS.TS.BS Jeffrey S. Glenn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford, cho biết.

GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford (Mỹ), đánh giá cao vai trò của các chuyên gia Việt Nam trong dự án VISTA-1.

GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn nhấn mạnh với dự án này Việt Nam có cơ hội tham gia vào giai đoạn phát triển thuốc từ rất sớm, cho phép bệnh nhân tiếp cận với thuốc sớm hơn nhiều năm so với người ở quốc gia khác. “Hiện tại, bệnh nhân phải đến Mỹ để tham gia nghiên cứu, riêng Việt Nam là địa điểm duy nhất ngoài Mỹ bệnh nhân có thể tiếp cận loại thuốc này”, ông giải thích thêm.

Dự án VISTA-1 đến từ sự đầu tư bài bản của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Tâm Anh về nhân sự, trang thiết bị và quy trình. Đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đã phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia Mỹ xây dựng đề cương nghiên cứu, phát triển hệ thống phòng lab hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế. Đặc biệt, trung tâm xét nghiệm mới được đầu tư đủ năng lực thực hiện các xét nghiệm song song với phòng lab tại Mỹ.

GS.TS.BS Jeffrey S. Glenn đánh giá hạ tầng, sự chuyên nghiệp và chuyên sâu của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh “ngang tầm quốc tế”, đủ năng lực thực hiện các thử nghiệm lâm sàng thành công. “Đây là hợp tác tuyệt vời trong nghiên cứu phát triển thuốc, và sẽ là điểm khởi đầu cho rất nhiều dự án nghiên cứu quan trọng khác trong tương lai với Tâm Anh”, GS.TS.BS Glenn nhấn mạnh.

Việc tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng quốc tế như VISTA-1 không chỉ mang lại cơ hội điều trị mới cho người bệnh, mà còn giúp Việt Nam thiết lập được cơ sở dữ liệu điều trị trên người Việt. Đây là điều kiện quan trọng để thúc đẩy quá trình cấp phép lưu hành thuốc mới sau này tại Việt Nam, giúp bệnh nhân trong nước sớm tiếp cận được các phương pháp điều trị tiên tiến.

"Chúng tôi sẽ hết sức nỗ lực đóng góp một phần của nghiên cứu mang tính đột phá này. Viện Nghiên cứu Tâm Anh hy vọng sẽ trở thành điểm đến khoa học cho các nhà khoa học Việt Nam và thế giới quan tâm đến các loại thuốc, vaccine và các phương pháp khám, chữa bệnh mới", bác sĩ Trí chia sẻ.

Tuấn Đạt - Lan Minh