Thuốc lá tàn phá tuyến tụy và hệ tiêu hóa

Theo một số nghiên cứu, người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao gấp đôi so với những người không hút thuốc. Một nghiên cứu vào năm 2020 cho thấy, hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tụy và gây tử vong với tỷ lệ lên đến 70%.

Thống kê cho thấy 25% trường hợp ung thư tuyến tụy có liên quan đến việc hút thuốc, cho thấy mối liên hệ rõ rệt giữa thuốc lá và loại ung thư nguy hiểm này.

Bác sỹ Nguyễn Thu Hương, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ra ung thư tụy. Một số nghiên cứu cho thấy, nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy ở người hút thuốc cao hơn 2,5 lần so với người không hút.

Thống kê cho thấy 25% trường hợp ung thư tuyến tụy có liên quan đến việc hút thuốc, cho thấy mối liên hệ rõ rệt giữa thuốc lá và loại ung thư nguy hiểm này.

Ngoài ra, việc hút thuốc điếu không đầu lọc hay tiếp xúc với khói thuốc từ nhỏ cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy. Theo các bác sỹ Khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, một nghiên cứu năm 2022 cho thấy mỗi điếu thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 60 chất gây ung thư, có khả năng làm thay đổi tế bào và dẫn đến bệnh ung thư.

Các nghiên cứu đã chỉ ra nhiều yếu tố tiềm ẩn mà việc hút thuốc có thể gây ung thư tuyến tụy, dù cơ chế chưa hoàn toàn rõ ràng. Một số yếu tố bao gồm khói thuốc gây tổn thương tế bào tuyến tụy, ảnh hưởng đến chức năng sản xuất enzyme tiêu hóa, dẫn đến sự phát triển bất thường và hình thành khối u. Điều này đã được chứng minh qua các nghiên cứu trên chuột và người hút thuốc nặng.

Một đánh giá năm 2017 cho thấy hút thuốc làm tổn thương mô ngoại tiết của tuyến tụy, loại mô sản xuất dịch tiêu hóa. Hơn 90% trường hợp ung thư tuyến tụy, đặc biệt là ung thư biểu mô tuyến ống tụy, phát triển từ sự tổn thương của mô này.

Hút thuốc còn ảnh hưởng đến tế bào sản xuất insulin, làm giảm nồng độ insulin và tăng glucagon trong cơ thể, dẫn đến tăng đường huyết và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, hút thuốc gây viêm và xơ hóa tuyến tụy, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Các chất gây ung thư trong khói thuốc còn làm hỏng DNA tế bào, đẩy nhanh quá trình phân chia tế bào và làm tăng nguy cơ hình thành khối u ác tính.

Đáng lưu ý, nếu bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy mà vẫn không từ bỏ thuốc lá, nguy cơ tử vong sẽ cao hơn đáng kể.

Một nghiên cứu năm 2017 với 1.037 bệnh nhân ung thư tuyến tụy cho thấy, người tiếp tục hút thuốc đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn so với người chưa từng hút thuốc. Tuy nhiên, những người bỏ thuốc sau khi chẩn đoán bệnh có tỷ lệ sống sót cải thiện đáng kể, gần tương đương với người không hút thuốc.

Nhiều người đặt câu hỏi: Bỏ thuốc có làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy không? Câu trả lời là có. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy, sau khi bỏ thuốc, nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy giảm 9% mỗi năm.

Nghiên cứu cũng phát hiện rằng, người từng hút thuốc nặng (30 gói/năm) nếu ngừng hút trước 50 tuổi sẽ có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy tương đương với người chưa bao giờ hút.

Một số nghiên cứu khác cho thấy có thể mất từ 20 đến 30 năm để nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy giảm đáng kể, và trong khoảng từ 5 đến 15 năm sau khi bỏ thuốc, nguy cơ có thể trở lại gần mức người không hút thuốc.

Không chỉ tuyến tụy, toàn bộ hệ tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi khói thuốc. Hút thuốc là nguyên nhân tiềm ẩn của nhiều bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm như loét dạ dày - tá tràng, chảy máu tiêu hóa, trào ngược dạ dày, thực quản, viêm tụy, viêm ruột mạn tính, ung thư dạ dày, thực quản, tụy.

Có tiền sử hút thuốc lá 35 năm, ông V.T (SN 1964) đi khám vì nuốt nghẹn. Qua nội soi, bác sỹ phát hiện khối u sùi chiếm gần toàn bộ lòng thực quản, không đưa ống soi qua được. Kết quả sinh thiết xác nhận ông bị ung thư thực quản một hậu quả điển hình của việc hút thuốc kéo dài.

Khói thuốc không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn theo đường hô hấp và tiêu hóa để gây biến đổi ung thư hóa tại thực quản, dạ dày, ruột. Nguy hiểm hơn, không chỉ thuốc lá truyền thống mà thuốc lá điện tử cũng tiềm ẩn nguy cơ gây hại tương tự, đặc biệt với ống tiêu hóa trên.

Bác sỹ Nguyễn Thị Hương, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại, trong đó hàng trăm chất có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, làm suy giảm khả năng tự bảo vệ và hồi phục của cơ thể.

Người hút thuốc lá có nguy cơ bị ung thư miệng, họng cao gấp 27 lần, trong đó tỷ lệ cao hơn ở nam giới. Nguy cơ ung thư thực quản gấp 8-10 lần. Nếu kết hợp với rượu, nguy cơ còn cao hơn gấp 25-50 lần.

Thuốc lá cũng là thủ phạm gây viêm loét dạ dày, chảy máu, thậm chí thủng dạ dày. Các chất độc trong thuốc làm tổn thương lớp bảo vệ niêm mạc, dẫn đến viêm, trợt, loét.

Đặc biệt, thói quen hút thuốc sau bữa ăn khiến dạ dày co bóp mạnh hơn, hấp thu độc tố nhiều hơn, làm tăng nguy cơ viêm loét và ung thư. Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp đôi người không hút.

Bác sỹ Hương khuyến cáo, để bảo vệ sức khỏe, người đang hút thuốc lá nên bỏ thuốc càng sớm càng tốt. Với người muốn cai thuốc, có thể gọi tổng đài miễn phí 18006606 (Bệnh viện Bạch Mai), hoạt động từ 8h đến 20h30 tất cả các ngày trong tuần. Ngoài ra, người dân có thể đến trực tiếp bệnh viện từ thứ Hai đến thứ Sáu để được tư vấn trực tiếp.

Sau 5 năm hoạt động, tổng đài đã hỗ trợ hơn 7.000 người hút thuốc, trong đó hơn 1.100 người cai nghiện thuốc lá thành công, dừng thói quen hút thuốc ít nhất 1 năm. Phòng tiếp nhận tư vấn trực tiếp cũng đã tiếp nhận 951 trường hợp, với 441 bệnh nhân bỏ thuốc thành công.

D.Ngân