Thuốc giảm cân chứa chất gì khiến Ngân 98 bị bắt?

Theo kết quả giám định của Phân viện Khoa học hình sự - Bộ Công an, các sản phẩm giảm cân do Ngân 98 sản xuất và kinh doanh không đạt chất lượng công bố, được xác định là hàng giả. Ảnh: ngan98.chinhchu/TikTok.

DJ Ngân 98 (tên thật: Võ Thị Ngọc Ngân) - gương mặt nổi tiếng trên mạng xã hội với những phát ngôn gây tranh cãi - vừa bị Công an TP.HCM khởi tố và bắt tạm giam để điều tra hành vi "Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm" theo Điều 193 Bộ luật Hình sự.

Theo kết quả giám định của Phân viện Khoa học hình sự - Bộ Công an, các sản phẩm giảm cân do Ngân 98 sản xuất và kinh doanh không đạt chất lượng công bố, được xác định là hàng giả. Đáng chú ý, trong một số mẫu sản phẩm, đặc biệt là viên rau củ Collagen, phát hiện chứa hai chất cấm là sibutramine và phenolphthalein.

Sản phẩm giảm cân chứa chất cấm

Vụ việc bắt đầu từ khi một phụ nữ tên H. liên hệ đặt mua số lượng lớn thuốc giảm cân được cho là của DJ Ngân 98. Sau khi nhận hàng, người này mang sản phẩm đi kiểm nghiệm và phát hiện có chứa sibutramine - chất đã bị cấm sử dụng trong điều trị béo phì vì có thể gây rối loạn tim mạch và huyết áp.

Kết quả này khiến H. đăng clip "bóc phốt" Ngân 98 trên mạng xã hội. Đáp lại, cô lên tiếng phủ nhận, cho rằng H. mua hàng từ một nguồn khác rồi cố tình "vu oan". Cô còn trực tiếp đến Cần Thơ để đối chất và khẳng định phát hiện H. có mối liên hệ với Trần Thị Bích Ngân (sinh năm 1995) người kinh doanh các sản phẩm làm đẹp dưới thương hiệu Ngân Collagen.

Từ đây, mâu thuẫn giữa hai bên leo thang. Cả Ngân 98 và Ngân Collagen liên tục livestream công kích nhau, tố sản phẩm của đối phương kém chất lượng, bán hàng giả và cạnh tranh không lành mạnh. Phía Ngân 98 còn gửi đơn tố giác đến cơ quan chức năng, kèm danh sách cửa hàng bị nghi bán hàng giả, hình ảnh, địa chỉ, đường link sản phẩm và kết quả kiểm nghiệm.

Các sản phẩm được nhắc đến nhiều gồm X7 Plus, Super Detox X3, X1000 - đều là thực phẩm chức năng được quảng cáo có khả năng giảm cân nhanh.

Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân 98) bị bắt tạm giam. Ảnh: Công an TP.HCM.

Ngày 21/5, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM tiến hành kiểm tra nhưng không thu được mẫu vì công ty liên quan đã đóng cửa. Cơ sở sản xuất được xác định ở Hà Nội. Ngày 31/5, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) nhận báo cáo cho thấy các công ty phân phối như Công ty TNHH TM-DV ZuBu và Công ty TNHH TM-DV Ngân 98 đều đã ngừng hoạt động, không còn hiện diện tại địa chỉ đăng ký. Cơ quan chức năng cũng yêu cầu các địa phương kiểm tra, lấy mẫu và xử lý vi phạm (nếu có).

Kết quả điều tra xác định, từ năm 2021, Võ Thị Ngọc Ngân hợp tác với một số nhà máy tại Hà Nội để gia công các sản phẩm "thực phẩm bảo vệ sức khỏe giảm cân" như Super Detox X3, X7, X1000. Dù các sản phẩm này có giấy phép lưu hành, Ngân vẫn cho sản xuất thêm "viên rau củ Collagen" - sản phẩm không được cấp phép, không có hồ sơ công bố, nhưng được đóng gói trùng thương hiệu X3-X7-X1000.

Để đối phó với cơ quan quản lý, Ngân ghi chú "hàng tặng kèm, không bán' trên bao bì, song thực tế lại bán trọn bộ cùng sản phẩm chính, với giá từ 870.000 đến 1,1 triệu đồng/bộ, quảng cáo là "liệu trình giảm cân nhanh" 4-15 kg. Hàng được vận chuyển từ nhà máy ở Hà Nội vào kho ZuBu shop tại TP.HCM, sau đó phân phối qua Facebook, TikTok và tổng đài của công ty.

Kết quả giám định tại Phân viện Khoa học hình sự - Bộ Công an xác định các sản phẩm do Ngân 98 sản xuất và kinh doanh là hàng giả, không đạt chất lượng công bố, trong đó nhiều mẫu chứa sibutramine và phenolphthalein - hai chất bị cấm trong thực phẩm do gây hại cho tim mạch, tiêu hóa và có nguy cơ ung thư.

Những chất bị cấm toàn cầu

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết sibutramine từng là thuốc uống điều trị béo phì. Tuy nhiên, sau thời gian sử dụng tại nhiều quốc gia, đã ghi nhận nhiều ca ngộ độc nặng và tử vong liên quan đến hoạt chất này.

Các nghiên cứu quy mô lớn sau đó khẳng định sibutramine gây hại nhiều hơn lợi, đặc biệt làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch. Do đó, Mỹ và châu Âu đã ngừng sử dụng sibutramine trong điều trị béo phì. Tại Việt Nam, từ năm 2010, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ngưng cấp phép nhập khẩu nguyên liệu sibutramine, đồng thời đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn bộ các thuốc chứa hoạt chất này trên toàn quốc từ ngày 14/4/2011.

Tang vật công an thu giữ. Ảnh: CA.

Hiện nay, sibutramine nằm trong danh mục chất cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe (theo Thông tư 10/2021/TT-BYT). TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cũng cho hay Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, từng tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc thực phẩm chức năng và cà phê giảm cân có chứa sibutramine. Một số bệnh nhân rơi vào hôn mê, co giật, tổn thương não.

"Sibutramin là chất có nguy cơ độc tính rất cao, cấu trúc phân tử của sibutramin giống với ma túy amphetamine. Rõ ràng đây là chất nguy hiểm", ông nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, phenolphthalein - một chất cấm khác - cũng thường bị trộn trong các sản phẩm giảm cân. Trước đây, hoạt chất này từng được sử dụng để điều trị táo bón, nhưng các nghiên cứu sau đó cho thấy nguy cơ gây ung thư, khiến Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấm lưu hành các thuốc chứa phenolphthalein dạng bán tự do (over-the-counter) từ năm 1999.

Theo FDA, hiện nay không có bất kỳ loại thuốc hợp pháp nào tại Mỹ còn chứa phenolphthalein trong thành phần hoạt tính.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nhấn mạnh nguyên tắc giảm cân khoa học là giảm năng lượng nạp vào, tăng vận động để đốt cháy mỡ thừa, kết hợp chế độ ăn lành mạnh và kiên trì theo lộ trình rõ ràng. Mức giảm an toàn là 0,5-1 kg mỗi tuần, trung bình giảm 8-10% trọng lượng cơ thể sau 6 tháng.

"Điều đáng buồn là tiếng nói của bác sĩ chuyên môn dường như không còn đủ sức thuyết phục. Một lời khuyên của người không hề có chuyên môn đôi khi lại được tung hô như chân lý. Nhiều KOL, KOC thoải mái livestream, rao giảng về các loại 'thần dược', bất chấp sự thật và phớt lờ hoàn toàn pháp luật", PGS Hưng cho hay.

PGS Hưng nhấn mạnh trong bối cảnh thật giả lẫn lộn, người tiêu dùng thông minh cần tỉnh táo, không để niềm tin bị lợi dụng. Người thừa cân, béo phì cần được bác sĩ chuyên khoa tư vấn trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng giảm cân để tránh những hậu quả khôn lường.

Phương Anh