Thực phẩm chức năng - 'Thần dược' hay cạm bẫy ngụy trang dưới lớp vỏ 'nhập ngoại'?

Trên thị trường, chỉ cần gõ vài từ khóa trên mạng, hàng nghìn sản phẩm TPCN ngoại xuất hiện với lời giới thiệu “thần kỳ”: tăng đề kháng chỉ sau vài ngày, giảm cân không cần tập luyện, ngủ sâu tự nhiên… Không ít sản phẩm còn được bảo chứng bằng hình ảnh người nổi tiếng hoặc lời khen từ những tài khoản ẩn danh. Theo các chuyên gia y tế, TPCN không phải thuốc chữa bệnh và tác dụng hỗ trợ còn tùy vào cơ địa, chế độ sinh hoạt, liều lượng. Nhưng việc quảng cáo quá mức khiến nhiều người hiểu lầm, kỳ vọng sai lệch và dễ bị lôi cuốn vào vòng xoáy mua hàng.

Chỉ cần gõ từ khóa "thực phẩm chức năng nhập ngoại” trên các nền tảng mạng xã hội, người dùng có thể dễ dàng mua sản phẩm được cho là xuất xứ từ Mỹ, Nhật, Hàn, Úc...

Một vấn đề đáng lo khác là tâm lý “sính ngoại” đã ăn sâu vào một bộ phận người tiêu dùng Việt Nam. Không ít người tin rằng cứ hàng ngoại là tốt, thậm chí tốt vượt trội, trong khi thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Thực phẩm chức năng nhập khẩu, nếu được mua đúng hàng chuẩn và sử dụng phù hợp với thể trạng, chỉ có tác dụng hỗ trợ, hoàn toàn không phải thần dược. Ngược lại, nhiều sản phẩm TPCN trong nước hiện được sản xuất theo quy chuẩn nghiêm ngặt, công nghệ hiện đại và được cấp phép lưu hành đầy đủ lại thường bị đánh giá thấp hơn chỉ vì không có “mác ngoại”. Trong khi đó, các sản phẩm xách tay lại được chào bán với giá cao gấp nhiều lần. Chính mức giá đắt đỏ này khiến nhiều người lầm tưởng rằng giá cao đồng nghĩa với chất lượng tốt, từ đó, dễ bị chi phối khi lựa chọn, dẫn đến nguy cơ sử dụng phải sản phẩm kém chất lượng hoặc không phù hợp với sức khỏe.

Song song với đó, việc sử dụng TPCN thiếu hiểu biết cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. Một số người tự ý dùng liều cao hơn khuyến cáo, kết hợp nhiều loại với mong muốn tăng hiệu quả, dẫn đến quá liều, rối loạn chuyển hóa. Đặc biệt, nhóm TPCN giảm cân, tăng cường sinh lý, giải độc gan… là những sản phẩm thường bị làm giả vì nhu cầu lớn và khó kiểm soát. Nếu mua phải hàng kém chất lượng, người dùng có thể gặp các tác dụng phụ như đau đầu, kích ứng da, rối loạn tiêu hóa, thậm chí ảnh hưởng tim mạch và gan thận.

Chị Kiều Loan ở phường Nùng Chí Cao chia sẻ: Trước đây, nghe quảng cáo giới thiệu một sản phẩm được nói là thuốc chống đột quỵ của Hàn Quốc, tôi đã mua về cho bố mẹ dùng mà không tìm hiểu kỹ. Nhưng sau đó, khi bạn bè tôi sang Hàn Quốc du lịch, họ mới cho biết sản phẩm này thực chất chỉ là thực phẩm bổ não, thậm chí giá bán tại Việt Nam còn rẻ hơn ở nước ngoài. Từ trải nghiệm đó, tôi cảnh giác hơn rất nhiều và chỉ dám mua những sản phẩm được bác sĩ tư vấn và nguồn gốc rõ ràng.

Người tiêu dùng cần lựa chọn mua thực phẩm chức năng tại địa chỉ uy tín để đảm bảo nguồn gốc và công dụng của sản phẩm.

Để tránh rơi vào bẫy mua TPCN gắn mác “nhập ngoại”, người tiêu dùng cần ghi nhớ một vài nguyên tắc cơ bản: chỉ mua tại nhà thuốc, hệ thống phân phối uy tín hoặc sàn thương mại điện tử có kiểm duyệt; tránh hàng trôi nổi, xách tay không hóa đơn, không tem phụ. Khi chọn sản phẩm, hãy kiểm tra kỹ mã vạch, hạn sử dụng và thông tin trên bao bì. Đồng thời, đừng tin vào những quảng cáo phóng đại hiệu quả và nên tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi sử dụng, nhất là với người có bệnh nền, phụ nữ mang thai hoặc người lớn tuổi. Quan trọng nhất, cần nhớ rằng TPCN chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế thuốc chữa bệnh hay lối sống lành mạnh.

Bên cạnh việc người dân tự nâng cao cảnh giác, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát từ cơ sở đến cấp tỉnh, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh TPCN không rõ nguồn gốc, làm giả giấy tờ hoặc thổi phồng công dụng. Chỉ khi hoạt động kiểm tra được thực hiện thường xuyên, đồng bộ và minh bạch thì thị trường TPCN mới được lành mạnh hóa, giúp người dân an tâm hơn khi lựa chọn và sử dụng sản phẩm cho sức khỏe.

Hàng “nhập ngoại” không phải lúc nào cũng tốt hơn. Điều quan trọng nhất là sự minh bạch, chất lượng thật và phù hợp với nhu cầu. Sức khỏe bền vững vẫn phải dựa trên dinh dưỡng hợp lý, vận động thường xuyên và lối sống lành mạnh. Trong ma trận TPCN hiện nay, sự tỉnh táo chính là chìa khóa bảo vệ bản thân trước quảng cáo quá mức và những rủi ro tiềm ẩn.

Thúy Mai