Thực hiện Chương trình số 01-CTr/TU, nhiệm kỳ 2020-2025: Bước chuyển mạnh về chất và những 'dư địa' đổi mơíBài 3: Dấu ấn chính quyền số

Hướng dẫn người dân lấy số thứ tự qua robot AI tại Điểm phục vụ hành chính công phường Cửa Nam. Ảnh: Hiền Thu

Chính quyền số và phương châm “5 dễ”

Lần đầu đến làm thủ tục hành chính tại Điểm phục vụ hành chính công phường Cửa Nam, bà Phan Phương Lan (phường Cửa Nam) cho biết: “Tôi khá bất ngờ vì được trải nghiệm lấy số thứ tự qua robot AI. Việc đưa robot AI với màn hình cảm ứng hỗ trợ tư vấn thủ tục, phát số thứ tự cho công dân cho thấy sự đổi mới, hiện đại chưa từng có ở nơi tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cấp phường”.

Cùng trong tâm trạng phấn khởi vì được phục vụ, bà Chử Thị Tân (phường Vĩnh Hưng) chia sẻ: “Tôi bắt đầu làm “sổ đỏ” từ năm 2002. Đến nay được cầm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong tay, tôi vô cùng vui mừng, đặc biệt là rất ấn tượng khi đồng chí Bí thư Đảng ủy phường đã nói được, làm được, thực hiện đúng lời hứa cấp “sổ đỏ” cho gia đình chúng tôi trong tháng 8-2025”.

Đây là hai trong số rất nhiều người dân được thụ hưởng hiệu quả của chính quyền phục vụ và cải cách hành chính mạnh mẽ nhờ thực hiện Chương trình số 01-CTr/TU, với mục tiêu xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, nền công vụ chuyên nghiệp, kỷ luật, kỷ cương; công khai, minh bạch. Hệ thống cơ quan hành chính nhà nước các cấp tinh gọn, thông suốt và hoạt động hiệu lực, hiệu quả; có năng lực kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân; đẩy mạnh xây dựng chính phủ điện tử, chính phủ số…

Xác định cải cách hành chính là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thành phố Hà Nội đã sớm ban hành các kế hoạch cải thiện các Chỉ số cải cách hành chính (PAR INdex), Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính (SIPAS), Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI). Năm 2021, UBND thành phố đã ban hành Kế hoạch cải cách hành chính nhà nước của thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025, trong đó xác định trọng tâm cải cách hành chính của thành phố trong 5 năm là tiếp tục cải cách thủ tục hành chính và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số, theo phương châm 5 dễ “dễ hiểu; dễ nhớ; dễ làm; dễ đánh giá; dễ kiểm tra, giám sát”.

Thành phố đặt mục tiêu phấn đấu: 100% số hồ sơ thủ tục hành chính được trả kết quả giải quyết đúng hạn, trước hạn; có thêm 20% số lượng thủ tục hành chính được tinh gọn, đơn giản hóa, rút ngắn thời gian và tiết giảm chi phí; 100% hồ sơ thủ tục hành chính đã giải quyết thành công được số hóa, lưu trữ và có giá trị tái sử dụng…

Để đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu nêu trên, từ thành phố đến cơ sở đã nỗ lực triển khai các nội dung của công tác cải cách hành chính. Kết quả là từ năm 2021 đến nay, UBND thành phố đã thông qua phương án đơn giản hóa 1.089/1.876 thủ tục hành chính (đạt tỷ lệ 58%). Các thủ tục hành chính sau khi đơn giản hóa đã được đưa vào quy trình giải quyết thủ tục hành chính liên thông. Tiêu biểu như “Liên thông thủ tục hành chính: Đăng ký việc nuôi con trong nước - Cấp Phiếu lý lịch tư pháp”, liên thông các thủ tục hành chính lĩnh vực lao động - thương binh và xã hội, liên thông các thủ tục hành chính khi thực hiện thủ tục hành chính lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, tài nguyên và ,môi trường, tư pháp và thuế trên địa bàn thành phố.

Cuối năm 2024, Văn phòng UBND thành phố Hà Nội lần đầu tiên giới thiệu Chatbot thử nghiệm 6 ứng dụng AI gồm: Claude Sonet của Amazone; ChatGpt của OpenAI; Llama của Meta; Gemini của Google; Mitral của Pháp; Hanoi virtual Assistant do Văn phòng UBND thành phố phối hợp với Công ty Asus Việt Nam và Công ty D2S nghiên cứu, xây dựng. Hệ thống trợ lý ảo AI dùng để phục vụ xử lý công việc tại cơ quan; đặc biệt AI “Hanoi virtual Assistant” là sản phẩm công nghệ đột phá, độc đáo, mang dấu ấn riêng, được phát triển và nội địa hóa để đáp ứng nhu cầu và điều kiện đặc thù của hệ thống hành chính Thủ đô Hà Nội.

Minh chứng qua chính quyền địa phương 2 cấp

Theo Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Thị Liễu, từ khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thành phố Hà Nội đẩy mạnh hoạt động của 12 chi nhánh Trung tâm Phục vụ hành chính công và bộ phận “một cửa” các xã, phường thành Điểm phục vụ hành chính công. Ngoài việc chấp hành nghiêm túc định hướng, hướng dẫn của Trung ương, Hà Nội đã kết hợp vận dụng sáng tạo để lựa chọn mô hình phù hợp với yêu cầu thực tiễn, bảo đảm sự ổn định, vận hành thông suốt sau sắp xếp.

Ví dụ như mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công, tuy Hà Nội lựa chọn mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công 1 cấp nhưng chưa vận hành ngay mô hình 1 cấp mà có lộ trình theo giai đoạn. Giai đoạn đầu Hà Nội vẫn giữ nguyên mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố như đang thí điểm, đồng thời bố trí 126 điểm tiếp nhận, phục vụ hành chính công thuộc 126 xã, phường mới và ưu tiên bố trí địa điểm, nhân lực cho việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp.

Các chi nhánh và các điểm phục vụ hành chính công hoạt động trên tinh thần phục vụ, hội tụ đầy đủ sự chuyên nghiệp, chu đáo, mang lại sự hài lòng cho công dân. Giờ đây, công dân đến làm thủ tục hành chính có thể thưởng trà, cà phê, dùng bánh, kẹo miễn phí. Tại một số nơi như Điểm phục vụ hành chính công phường Cửa Nam hay Chi nhánh số 1 Trung tâm Phục vụ hành chính công, công dân còn được trải nghiệm sử dụng robot AI để lấy số xếp hàng, hướng dẫn thực hiện thủ tục hành chính.

Để bảo đảm việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không bị gián đoạn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền. Các bộ, ngành cũng kịp thời ban hành 58 thông tư hướng dẫn. Các thủ tục được phân cấp về xã, phường đã giúp rút ngắn thời gian, giảm phiền hà, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.

Hiệu quả rõ rệt của việc phân cấp giải quyết thủ tục hành chính là việc giải quyết hồ sơ hành chính nhanh hơn, công dân không phải đi lại nhiều lần. Nhiều trường hợp công dân ở các phường Vĩnh Hưng, Định Công…, sau hàng chục năm chờ đợi cấp "sổ đỏ" thì chỉ sau 2 tháng thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, tiến độ hồ sơ được giải quyết nhanh hơn...

Rõ ràng việc phân cấp thủ tục hành chính về nơi gần dân đã rút ngắn hành trình giấy tờ, giảm tải cho cấp trên và nâng cao sự hài lòng của người dân. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang cho thấy hướng đi đúng đắn của việc phân cấp, ủy quyền thực hiện thủ tục hành chính theo phương châm: Cấp nào sát cơ sở, sát với nhân dân thì giao cấp đó giải quyết, không để tình trạng nhiều tầng nấc, kéo dài thời gian hoàn thành thủ tục.

Phát huy kết quả đạt được, thành phố Hà Nội và các xã, phường trên địa bàn đang tiếp tục triển khai xây dựng các chương trình nhằm thực hiện tốt công tác cải cách hành chính. Theo Kế hoạch, UBND thành phố Hà Nội sẽ tổ chức kiểm tra công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số năm 2025. Kết quả kiểm tra là căn cứ quan trọng xác định Chỉ số cải cách hành chính các sở, cơ quan tương đương sở, cơ quan trung ương đóng trên địa bàn thành phố, UBND xã, phường, các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thành phố.

Ở cấp xã, phường, các đơn vị cũng vào cuộc với tinh thần khẩn trương. Theo Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Mai Nguyễn Quỳnh Trang, công cuộc chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số, chính quyền điện tử việc áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ còn chậm, một phần do hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng được các nền tảng ứng dụng số, một phần do đội ngũ cán bộ, công chức còn ngại khó, ngại học, ngại thay đổi tư duy, cách làm… Trước thực tế đó, phường vừa xây dựng chương trình, trong đó đặt mục tiêu “Hoàn thành các chỉ tiêu trong bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số cấp xã theo định hướng của thành phố”: Tỷ lệ văn bản, hồ sơ công việc (trừ hồ sơ mật) được xử lý trên môi trường mạng đạt 100%; 100% cán bộ, công chức, viên chức được cấp chữ ký số chuyên dùng công vụ; sử dụng hệ thống, nền tảng họp không giấy tờ…

Nhiệm kỳ 2021-2025 sắp khép lại, kết quả triển khai thực hiện công tác cải cách hành chính trong Chương trình số 01-CTr/TU cho thấy thành phố đã có sự lựa chọn đúng đắn và cách thức triển khai bài bản, linh hoạt theo từng giai đoạn, tạo nền tảng vững chắc để Thủ đô Hà Nội bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Với quyết tâm cao cùng những hành động thiết thực, Hà Nội đã đạt được hầu hết các mục tiêu đề ra của Chương trình số 01-CTr/TU. Điển hình, Chỉ số PAR INdex năm 2020 xếp thứ 8, năm 2021 xếp thứ 10 và 3 năm liên tiếp 2022, 2023, 2024 giữ vững vị trí thứ 3 trong toàn quốc. Đối với Chỉ số PAPI, năm 2024, Hà Nội xếp vị trí thứ 29 và hoàn thành mục tiêu nhiệm kỳ là xếp ở nhóm 2 - “Nhóm Trung bình - Cao” (năm 2020 xếp thứ 48, ở nhóm 4 - “Nhóm Thấp”). Chỉ số SIPAS năm 2023 đạt trên 85%, đến năm 2025 đạt trên 90%.

(Còn nữa)

Hiền Chi