Thực hiện chính quyền địa phương hai cấp ở Bắc Ninh: Linh hoạt để thích ứng, sáng tạo để vận hành hiệu quả

LTS: Trong hành trình hiện thực hóa mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030, tỉnh Bắc Ninh đã và đang quyết liệt triển khai nhiều giải pháp mang tính chiến lược. Nổi bật trong đó là việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp gắn với sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đổi mới phương thức hoạt động của các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập. Đây được xem là bước đi đột phá, tạo nền tảng quan trọng để xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Bài 1: Tinh gọn bộ máy - Bước đi chiến lược trong tổ chức lại chính quyền

Giảm tầng nấc trung gian, tinh gọn đầu mối

Trên cơ sở hướng dẫn của Trung ương, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo xây dựng phương án tổ chức bộ máy hành chính và các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng giảm đầu mối, sắp xếp lại chức năng, nhiệm vụ. Cụ thể, tỉnh đã thành lập 15 sở và tương đương, tổ chức lại 112 phòng chuyên môn, 10 chi cục và 180 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc sở. Bộ máy cấp xã cũng được tổ chức lại gọn nhẹ. Tỉnh đã sắp xếp 313 xã, phường, thị trấn thành 99 đơn vị hành chính cấp xã (trong đó có 33 phường và 66 xã), giảm 214 đơn vị so với trước. Mỗi xã, phường hiện có 3 phòng chuyên môn và 1 Trung tâm Phục vụ hành chính công, bảo đảm bộ máy đủ năng lực thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn. Toàn tỉnh hiện có 396 phòng và tương đương tại cấp xã, với 2.858 thôn, tổ dân phố.

Nhiều công chức, viên chức chuyên môn lĩnh vực xây dựng, đất đai, giao thông, tài chính, công nghệ... được biệt phái, điều động về cấp xã để hỗ trợ các địa phương. Ảnh: Sỹ Quyết.

Về các đơn vị sự nghiệp công lập, toàn tỉnh có 1.357 đơn vị, tăng 18 đơn vị so với thời điểm trước ngày sáp nhập tỉnh. Trong đó, 11 đơn vị trực thuộc UBND tỉnh, 180 đơn vị trực thuộc các sở, ngành và 1.165 đơn vị trực thuộc UBND cấp xã (chủ yếu là các cơ sở giáo dục và dịch vụ sự nghiệp công). Việc tăng số lượng đơn vị sự nghiệp là do mỗi xã (phường) mới đều thành lập 1 Trung tâm Cung ứng dịch vụ sự nghiệp công, phù hợp với định hướng đưa dịch vụ công đến gần người dân hơn.

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và các văn bản hướng dẫn của Trung ương, tỉnh Bắc Ninh cũng cắt giảm 33 đơn vị sự nghiệp công lập (gồm 3 đơn vị thuộc UBND tỉnh và 30 đơn vị thuộc các sở, ban, ngành). Tỉnh xác định mỗi sở chỉ duy trì 1 đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên, các đơn vị còn lại được sắp xếp lại theo hướng tự chủ, liên kết hoặc chuyển đổi mô hình hoạt động phù hợp với yêu cầu mới. Cùng với việc tinh gọn bộ máy, Bắc Ninh thực hiện cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng tinh giản, hợp lý, phù hợp với vị trí việc làm. Tổng biên chế là 67.887 người. Trong đó, cấp tỉnh có 16.017 người, cấp xã có 7.905 người và 43.968 viên chức, bao gồm cả khối giáo dục và sự nghiệp khác.

Để khắc phục tình trạng mất cân đối về nhân lực, Sở Nội vụ đã điều động 14 cán bộ giữa các xã, phường; 11 công chức, viên chức từ cấp tỉnh được cử về xã; 100 cán bộ chuyên môn thuộc các lĩnh vực xây dựng, đất đai, dịch vụ sự nghiệp công cũng được biệt phái từ tỉnh về xã để hỗ trợ địa phương còn thiếu nhân lực. Công tác xử lý trụ sở hành chính sau sắp xếp được tỉnh thực hiện bài bản, khoa học. Ở cấp tỉnh, có 116 cơ sở được rà soát, trong đó 54 cơ sở tiếp tục sử dụng, 33 cơ sở được điều hòa cho các đơn vị có nhu cầu, còn lại 29 cơ sở dôi dư giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh. Ở cấp xã, 523 cơ sở được sắp xếp lại, trong đó 244 cơ sở giữ lại sử dụng, 162 cơ sở bàn giao điều hòa giữa các đơn vị, 113 cơ sở còn lại bàn giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất để xử lý theo quy định.

Chính quyền gần dân hiệu quả hơn

Sau hơn 3 tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại Bắc Ninh cho thấy nhiều chuyển biến tích cực cả về hiệu lực điều hành và hiệu quả phục vụ. Việc bỏ cấp huyện giúp rút ngắn tầng nấc trung gian, tạo điều kiện để UBND tỉnh chỉ đạo trực tiếp tới xã, phường. Các quyết định được ban hành và thực hiện nhanh chóng hơn, giảm độ trễ trong tổ chức thực thi chính sách. “Thay vì qua nhiều khâu trung gian như trước đây, nay các chỉ đạo từ tỉnh được truyền đạt trực tiếp tới phường, xã, góp phần rút ngắn thời gian xử lý công việc, giảm chi phí hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của cả hệ thống chính trị. Đây là cải cách mang tính đột phá, tạo điều kiện để chính quyền thực sự sát dân, gần dân và vì dân”- đồng chí Phan Văn Giang, Chủ tịch UBND phường Cảnh Thụy chia sẻ.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Đa Mai hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính.

Một lợi ích khác của chính quyền hai cấp là sự tập trung nguồn lực. Trước đây, sự phân tán giữa các huyện dẫn đến tình trạng manh mún, thiếu liên kết trong triển khai các chương trình phát triển kinh tế - xã hội. Giờ đây, các chính sách cấp tỉnh được thực hiện đồng bộ, hiệu quả; các xã, phường được tiếp cận công bằng với các nguồn lực đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng, chuyển đổi số, an sinh xã hội. Các xã, phường được đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, cải tiến cổng dịch vụ công, đẩy mạnh tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trực tuyến. Việc xử lý thủ tục hành chính nhanh chóng, minh bạch, không giấy tờ giúp nâng cao sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Đồng chí Vương Quốc Tuấn, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết: “Việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp không chỉ giúp tinh giản đầu mối, mà còn tạo điều kiện phân bổ nguồn lực tập trung, đồng đều hơn giữa các địa phương. Mô hình này đã và đang phát huy hiệu quả rõ rệt trong chỉ đạo, điều hành cũng như cải cách thủ tục hành chính”. Tinh gọn bộ máy còn là cơ hội để tái cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức theo hướng chuyên nghiệp, linh hoạt và hiệu quả hơn. Việc điều động, biệt phái cán bộ có năng lực từ tỉnh về xã, phường không chỉ giúp xử lý các điểm nghẽn tại cơ sở, mà còn là môi trường để đào tạo thực tiễn cho đội ngũ cán bộ kế cận.

Để bảo đảm việc triển khai đồng bộ, tỉnh Bắc Ninh đã thành lập các tổ công tác thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn cho cơ sở. Cách làm này giúp phát hiện kịp thời các bất cập, xử lý linh hoạt, hạn chế tình trạng ách tắc hoặc trì trệ trong tổ chức bộ máy mới. Bước đầu cho thấy chính quyền địa phương hai cấp hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển, đặc biệt trong bối cảnh Bắc Ninh đang tăng tốc để trở thành một cực tăng trưởng quan trọng của vùng Thủ đô, hướng tới trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.

(Còn nữa)

Thu Phong