Thúc đẩy xây dựng mô hình quản lý toàn diện người bệnh võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường tại Việt Nam

Ngày 21/8, Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp cùng Tổng hội Y học Việt Nam và Công ty TNHH Roche Pharma Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm khoa học "Hướng đến xây dựng mô hình quản lý toàn diện người bệnh mắc bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường tại bệnh viện".

Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nhãn khoa và nội tiết, nhằm giải quyết những thách thức cấp bách trong công tác quản lý biến chứng mắt do đái tháo đường, một trong những nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu ở người trong độ tuổi lao động tại Việt Nam.

Các chuyên gia đến từ các cơ quan ban ngành bao gồm Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), các bệnh viện: Mắt Trung ương, Mắt TP. Hồ Chí Minh, Mắt Bà Rịa - Vũng Tàu, Lão khoa Trung Ương và Bạch Mai; tổ chức phi chính phủ Orbis và công ty Roche Pharma Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên – Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam phát biểu.

Nhiều thách thức nổi cộm

Bệnh võng mạc đái tháo đường và phù hoàng điểm do đái tháo đường đang là một gánh nặng y tế nghiêm trọng. Theo số liệu điều tra tại Việt Nam năm 2020, có khoảng 7 triệu người mắc bệnh đái tháo đường, nhưng hơn 50% trong số đó chưa được chẩn đoán, tạo ra một "tảng băng chìm" to lớn của các biến chứng tiềm ẩn.

Đáng chú ý, 39,5% là các biến chứng liên quan đến mắt và thần kinh. Một số báo cáo khác cho thấy cứ 10 bệnh nhân đái tháo đường thì có đến 6 người có biến chứng tại mắt, nhưng chỉ một phần nhỏ trong số này được sàng lọc và chẩn đoán sớm. Ước tính từ năm 2016, có khoảng 320.527 bệnh nhân phù hoàng điểm đái tháo đường tại Việt Nam.

Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là tỷ lệ người bệnh có biến chứng mắt do đái tháo đường được quản lý và điều trị còn rất thấp. Ví dụ điển hình tại Bà Rịa - Vũng Tàu cho thấy, trong số khoảng 18.000 người bệnh ước tính mắc võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường trong cộng đồng, chỉ có 600 người được quản lý điều trị ngoại trú tại bệnh viện chuyên khoa mắt của tỉnh.

Các rào cản chính bao gồm nhận thức của người dân còn hạn chế, khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế và gánh nặng chi phí, khiến nhiều người không được can thiệp sớm. Điều này dẫn đến hậu quả nặng nề là suy giảm thị lực không thể phục hồi và mù lòa, đặt ra yêu cầu cấp thiết về các giải pháp đồng bộ để cải thiện tỷ lệ sàng lọc và điều trị hiệu quả.

Tính cấp thiết trong việc xây dựng mô hình quản lý toàn diện

TS. BS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh phát biểu.

Trước thực trạng này, việc xây dựng một mô hình quản lý toàn diện, phối hợp đa chuyên khoa là vô cùng cấp thiết. Phát biểu tại tọa đàm, TS. BS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh nhấn mạnh: "Chúng tôi đánh giá cao tầm quan trọng của việc xây dựng mô hình quản lý toàn diện người bệnh võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường tại bệnh viện. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh mà còn góp phần quan trọng cho sự phát triển chuyên khoa mắt tại các bệnh viện công, đặc biệt là ở tuyến tỉnh. Việc ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) trong khám phát hiện sớm là một hướng đi tích cực mà chúng tôi khuyến khích."

Để hiện thực hóa mục tiêu này, chương trình hợp tác đã vạch ra một lộ trình cụ thể. Giai đoạn 2025-2027 sẽ tập trung xây dựng và thí điểm mô hình quản lý toàn diện tại một số bệnh viện trọng điểm. Dựa trên kết quả thí điểm, các hướng dẫn quốc gia sẽ được ban hành vào năm 2027, làm cơ sở để nhân rộng trên toàn quốc trong giai đoạn 2028-2030. Mục tiêu cuối cùng là hỗ trợ tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt lên trên 75% vào năm 2030, theo chiến lược quốc gia phòng chống mù lòa.

Ông Lennor Carrillo, Tổng Giám đốc công ty Roche Pharma Việt Nam, chia sẻ: "Roche tự hào được cùng đồng hành với ngành y tế Việt Nam trong hơn ba mươi năm qua. Chúng tôi rất vinh dự khi được tiếp tục đồng hành cùng Bộ Y tế và cộng đồng y khoa trong một chương trình ý nghĩa, hỗ trợ người bệnh đái tháo đường được tiếp cận sàng lọc sớm các biến chứng về mắt. Đây là một nỗ lực cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với thách thức từ tỷ lệ mắc đái tháo đường ngày càng tăng và quá trình già hóa dân số."

Cam kết từ các đơn vị đầu ngành

Các đại biểu tham dự tọa đàm.

Với vai trò là bệnh viện nhãn khoa đầu ngành của cả nước, PGS.TS.BS. Phạm Ngọc Đông, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương khẳng định: "Bệnh viện Mắt Trung ương sẵn sàng chung tay xây dựng mô hình quản lý toàn diện, đặc biệt trong việc xây dựng và hoàn thiện các hướng dẫn chuyên môn, chính sách liên quan đến quản lý bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường. Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ người bệnh đái tháo đường được chẩn đoán và điều trị sớm các biến chứng về mắt, giúp duy trì thị lực và nâng cao chất lượng cuộc sống, nhất là cho những người bệnh trong độ tuổi lao động."

Song hành cùng nỗ lực của các bệnh viện phía Bắc, các đơn vị y tế tại khu vực phía Nam cũng đóng vai trò then chốt trong việc triển khai mô hình. Về phía Bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh, Phó Giám đốc Bệnh viện, TS. BS. Nguyễn Chí Trung Thế Truyền chia sẻ: "Chúng tôi sẵn sàng tham gia trong việc đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và nâng cao năng lực chuyên môn cho các cán bộ y tế chuyên khoa mắt tại khu vực phía Nam. Qua đó, chúng tôi mong muốn thành lập hệ thống tầm soát và phát hiện sớm bệnh lý bệnh võng mạc cho lượng lớn người bệnh đái tháo đường, đang được quản lý tại các bệnh viện đa khoa và trung tâm y tế tuyến dưới, nhằm giảm tải cho tuyến trên, đồng thời giúp người bệnh được chăm sóc, theo dõi thuận lợi và điều trị kịp thời."

Buổi tọa đàm đã đi đến thống nhất cao về sự cần thiết phải thành lập một Nhóm chuyên gia và xây dựng cơ chế phối hợp rõ ràng giữa các bên. Kết quả của sự kiện là tiền đề quan trọng để triển khai các hoạt động tiếp theo, hứa hẹn mang lại những thay đổi tích cực trong việc quản lý người bệnh mắc bệnh lý võng mạc và phù hoàng điểm do đái tháo đường, góp phần giảm gánh nặng mù lòa và nâng cao chất lượng sống cho người dân Việt Nam.

Thái Bình