Thúc đẩy ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong chẩn đoán, điều trị y khoa

Diễn đàn Y tế Việt Nam 2025 về dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán và điều trị y khoa do Tổ chức Khoa học & Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 phối hợp thực hiện trong 2 ngày 21 - 22/7 tại Hà Nội.

Diễn đàn được tổ chức với quy mô quốc tế cùng sự góp mặt của hơn 300 khách mời là lãnh đạo các tổ chức quốc tế hàng đầu trong lĩnh vực y tế trên thế giới; chuyên gia, bác sĩ và nhà khoa học đến từ Đan Mạch, Australia, Mỹ, Pháp, Việt Nam...

Ứng dụng rộng rãi của AI trong mọi mặt của y tế

GS.TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết ứng dụng dữ liệu lớn và AI trong y tế là xu thế chung, Việt Nam không ngoại lệ, giúp cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe, tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí.

Các diễn giả thảo luận tại Diễn đàn y tế Việt Nam 2025. Ảnh: Võ Thu

Hiện AI trong quản lý y tế tại Việt Nam được ứng dụng trong quản lý hồ sơ bệnh án điện tử; hệ thống hỗ trợ chẩn đoán và điều trị; quản lý thuốc và vật tư; phân tích và dự báo dịch tễ; chatbot và hỗ trợ bệnh nhân từ xa;…

Thảo luận tại hội nghị, các chuyên gia cho rằng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang là vấn đề nhức nhối. Để giải quyết vấn đề này, ông David Nguyễn, Đại học New South Wales (Australia), đề xuất một số hướng đi tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI.

Theo ông, thay vì chỉ nghĩ đến việc xây thêm bệnh viện, một cách tiếp cận thông minh hơn là giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên và đưa dịch vụ y tế chất lượng cao về các địa phương với sự hỗ trợ của AI.

"AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở, những người chưa có nhiều kinh nghiệm, cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân”, ông nói.

Thực tế, công nghệ đã hoàn toàn sẵn sàng để ứng dụng các giải pháp như hội chẩn, trao đổi chuyên môn từ xa, đặc biệt cho các vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn.

Các chuyên gia đánh giá cao vai trò của AI trong y tế. Ảnh: Võ Thu

AI ngày càng thể hiện vai trò trong hỗ trợ chẩn đoán, điều trị, chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Ngoài các phiên thảo luận về vai trò của AI trong quản lý y tế, hội nghị dành nhiều thời gian để thảo luận về ứng dụng AI trong chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh.

PGS.TS Lê Tuấn Linh, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh và can thiệp điện quang (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội), cho hay AI được ứng dụng trong tất cả các kỹ thuật tạo hình của chẩn đoán hình ảnh.

Đơn cử trong chụp CT, AI giúp cải thiện chất lượng ảnh với liều tia thấp, giảm nhiễu, giữ lại kết cấu tự nhiên, tăng độ rõ nét. AI cũng giúp gợi ý quy trình chụp, định vị bệnh nhân bằng 1 lần nhấn; tối ưu góc chụp, độ cao bàn và trung tâm hình ảnh. Điều này giúp giảm thao tác thủ công, tiết kiệm thời gian, giảm sai sót. Đồng thời AI cũng thể hiện rõ vai trò trong hỗ trợ bác sĩ đọc hình ảnh, chẩn đoán chính xác và nhanh hơn.

AI cũng thể hiện vai trò trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Với bệnh lao, Tiến sĩ Nguyễn Nhất Linh (cán bộ Tổ chức Y tế Thế giới - WHO), cho biết tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 182.000 ca mắc lao mới, với 13.000 ca tử vong. Số bệnh nhân lao không được phát hiện lên tới khoảng 80.000 người (hơn 40%). Đây là mầm mống lây lan bệnh cho cộng đồng, nguy cơ có nhiều biến chứng.

"AI hỗ trợ tích cực trong phát hiện, sàng lọc chẩn đoán bệnh, có nhiều tiềm năng trong theo dõi, hỗ trợ tuân thủ điều trị và cải thiện hiệu quả quản lý chương trình chống lao", Tiến sĩ Linh nói với VietNamNet bên lề hội nghị.

Tiến sĩ Nguyễn Nhất Linh chia sẻ về những ứng dụng của AI trong phát hiện, quản lý bệnh lao. Ảnh: Võ Thu

Theo Tiến sĩ Linh, X-quang ngực là giải pháp được sử dụng để sàng lọc bệnh lao. Tuy nhiên, thực tế Việt Nam thiếu chuyên gia chẩn đoán hình ảnh, chưa kể thiếu sự thống nhất giữa các người đọc hay các lần đọc.

Các phần mềm được AI hỗ trợ cung cấp giải pháp phát hiện lao với sự hỗ trợ của máy tính (CAD), cho phép đọc tự động hình ảnh X-quang phổi kỹ thuật số và gợi ý kết quả giúp chẩn đoán bệnh. Giải pháp AI này giúp giải quyết các khó khăn về người đọc.

Từ năm 2021, WHO đã khuyến cáo CAD được sử dụng thay thế cho người đọc trong sàng lọc bệnh lao ở các nhóm tuổi trên 15, khi hoạt động sàng lọc lao là cần thiết. "Gần đây có 6 trên 8 sản phẩm CAD được WHO đánh giá có kết quả tốt, trong đó có 1 sản phẩm Dr.Aid của do một đơn vị ở Việt Nam phát triển", Tiến sĩ Linh cho biết.

Một số nghiên cứu được công bố cho thấy AI có thể hỗ trợ tuân thủ điều trị bằng các thiết bị điện tử theo dõi việc dùng thuốc, gửi nhắc nhở qua tin nhắn, cuộc gọi video, hay chatbot cung cấp thông tin và động viên bệnh nhân duy trì điều trị.

Một số mô hình AI khác còn có khả năng phân tích tín hiệu từ siêu âm ngực để hỗ trợ chẩn đoán lao; phân tích tiếng ho qua điện thoại giúp dự đoán có mắc lao hay không hoặc phân tích dữ liệu dự đoán kết quả điều trị, phản ứng thuốc và nguy cơ kháng thuốc...

GS.TS Đinh Xuân Anh Tuấn, Trưởng Khoa Sinh lý học và Y học, Bệnh viện Cochin (Paris, Pháp), đại diện AVSE Global, nhấn mạnh trí tuệ nhân tạo (AI) là công cụ giúp cuộc sống dễ dàng hơn nhưng cũng có nguy cơ nhất định, cần sử dụng AI một cách thông minh, hiệu quả.

Nhiều ý kiến thảo luận tại hội nghị đồng thuận rằng AI là công cụ hỗ trợ và không thể thay thế vai trò của bác sĩ lâm sàng trong việc kiểm chứng, đối chiếu lại và đưa ra quyết định cuối cùng. Cần có các quy định về ứng dụng AI trong khám chữa bệnh, như quy định AI tham gia quá trình hỗ trợ chẩn đoán ở bước nào, do AI cũng có các mặt trái như khiến nhân viên y tế thụ động, có thể đưa đến sai sót trong chuyên môn nếu không sử dụng đúng cách...

Võ Thu