Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn: Gấp rút chuyển đổi từ lập kế hoạch sang hành động

Ngày 10/12, tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn Kinh tế tuần hoàn Việt Nam 2024, với chủ đề “Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam - Từ kế hoạch đến hành động”.

Đổi mới sáng tạo để hiện thực hóa kinh tế tuần hoàn

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cho biết, trong thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ xây dựng dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn trình Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Các diễn giả tại phiên thảo luận diễn đàn

Ông cũng khẳng định, thực hiện kinh tế tuần hoàn là nhiệm vụ liên ngành và là trách nhiệm của toàn xã hội. Trong đó, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo các nguồn lực tài chính, nghiên cứu, phát triển ứng dụng, chuyển giao công nghệ và sản xuất thiết bị, đào tạo nguồn lực… Các tổ chức và cá nhân là động lực dẫn dắt thực hiện. Các doanh nghiệp đóng vai trò tiên phong trong đổi mới, sáng tạo mô hình kinh doanh nhằm hình thành một chuỗi giá trị tuần hoàn.

“Thúc đẩy đổi mới sáng tạo sẽ góp phần hiện thực hóa kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, tạo nền tảng để giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa kinh tế với môi trường, giữa con người với tự nhiên trong bối cảnh mới”- ông Trần Quý Kiên nhấn mạnh.

Chia sẻ tại diễn đàn, bà Ramla Khalidi- Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết, Việt Nam còn 5 năm nữa là tới vạch đích của Mục tiêu Phát triển bền vững và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam đến năm 2030.

“Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho giai đoạn này, bao gồm: giảm gần 16% lượng phát thải khí nhà kính, đảm bảo xử lý 95% nước thải đô thị và tăng GDP bình quân đầu người lên 7.500 USD. Những tham vọng này phản ánh cam kết của Việt Nam đối với phát triển bền vững”- bà Ramla Khalidi nhận định.

Theo bà Ramla Khalidi, để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam sẽ cần phải vượt qua những thách thức đáng kể như ô nhiễm rác thải, không khí và nhựa, khó khăn trong việc cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và bảo vệ môi trường.

Bà khẳng định: “Nền kinh tế tuần hoàn mang đến một cơ hội mạnh mẽ để giải quyết những thách thức này. Nhưng chúng ta phải hành động thật nhanh chóng, gấp rút chuyển đổi từ lập kế hoạch sang hành động”.

4 con đường đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn

Để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn của Việt Nam, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam đề xuất 4 con đường chính.

Bà Ramla Khalidi - Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam phát biểu tại sự kiện.

Trước hết, phải tích hợp thiết kế sinh thái vào các chính sách. Các chính sách dựa trên bằng chứng sẽ hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn.

Bà chia sẻ, khung trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) của Việt Nam cung cấp một nền tảng vững chắc, tuy nhiên vẫn còn những khoảng cách trong quá trình thực hiện. Cần khuyến khích các doanh nghiệp tích cực tham gia vào các nỗ lực EPR, thay vì chỉ đóng góp vào nguồn quỹ cho Chính phủ là cần thiết.

Theo bà Ramla Khalidi, Việt Nam có thể dẫn đầu chương trình nghị sự đổi mới bằng cách đưa thiết kế sinh thái vào lộ trình kinh tế tuần hoàn của mình, đặt ra các mục tiêu có thể đo lường được đối với nội dung tái chế, tuổi thọ sản phẩm và hiệu quả năng lượng.

Con đường thứ hai mà Đại diện UNDP đề xuất là Việt Nam nên ưu tiên các ngành then chốt để tích hợp các hoạt động tuần hoàn.

Cụ thể, Việt Nam nên ưu tiên các ngành có liên quan chặt chẽ đến thương mại như: nông nghiệp, điện tử, nhựa, dệt may và vật liệu xây dựng. Bằng cách này, Việt Nam có thể phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững và khả năng thích ứng lâu dài.

Thứ ba, chuyển đổi tuần hoàn nên được lồng ghép vào các cải cách thể chế hiện tại. Các cải cách sâu rộng là rất quan trọng để thúc đẩy đổi mới và thúc đẩy thay đổi.

Theo bà Bà Ramla Khalidi, trong bối cảnh nền kinh tế tuần hoàn, việc hợp lý hóa khuôn khổ quản trị và quy trình quản lý chính là chìa khóa. Điều này đòi hỏi những nỗ lực phối hợp giữa các bộ, ngành. Các thể chế hiệu quả và cấu trúc quản trị hợp lý có thể tăng cường sự hợp tác liên ngành, giảm rào cản quan liêu và tạo ra một môi trường thúc đẩy đổi mới - động lực thiết yếu cho nền kinh tế tuần hoàn.

Cuối cùng, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhấn mạnh, quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn là nỗ lực của toàn xã hội. Theo đó, Việt Nam phải tiếp tục đặt con người và công bằng xã hội vào trung tâm của quá trình chuyển đổi tuần hoàn để đảm bảo quá trình này vừa công bằng vừa bao trùm./.

Mai Lâm