Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực phát triển

Thi công thảm bê tông nhựa thời điểm giữa trưa dự án cải tạo, nâng cấp tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi dài 51,5 km qua địa phận thành phố Cần Thơ và tỉnh Kiên Giang (nay là tỉnh An Giang). Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN

Hiện tại, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công tại các tỉnh, thành phía Nam có sự phân hóa rõ nét. Trong khi một số địa phương đạt kết quả tích cực, tỷ lệ giải ngân cao, thì nhiều nơi vẫn gặp khó khăn do vướng mắc giải phóng mặt bằng, thiếu nguồn vật liệu và chậm triển khai dự án. Các tỉnh, thành trong vùng đang nỗ lực tháo gỡ điểm nghẽn, quyết liệt đẩy nhanh tiến độ nhằm bảo đảm mục tiêu giải ngân và tạo động lực phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội.

Đẩy mạnh giải ngân

Theo Sở Tài chính An Giang, đến hết tháng 7/2025, toàn tỉnh đã giải ngân được 5.944 tỷ đồng, đạt 22,2% kế hoạch HĐND tỉnh giao và 27,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Một số đơn vị có kết quả tốt, thậm chí vượt mức bình quân cả nước (43,9%) như Công an tỉnh, Trường Cao đẳng Nghề Kiên Giang, Chi cục Kiểm lâm, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội, Ban Quản lý Di tích Óc Eo.

Tuy vậy, toàn tỉnh còn 68 dự án gặp khó khăn với tổng vốn hơn 8.110 tỷ đồng, chiếm trên 30% kế hoạch. Các vướng mắc chủ yếu nằm ở khâu giải phóng mặt bằng, khan hiếm vật liệu xây dựng và chậm tiến độ thi công. Bên cạnh đó, một số dự án quy mô lớn tại An Giang đang được triển khai như cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, đường ven biển Rạch Giá - Hòn Đất - Kiên Lương, nâng cấp mở rộng khẩn cấp đường tỉnh 948,... Ngoài ra, các dự án phục vụ Hội nghị Cấp cao APEC 2027 tại Phú Quốc cũng đang chờ UBND tỉnh ban hành đơn giá áp dụng để kịp tiến độ.

Theo UBND tỉnh Vĩnh Long, đến cuối tháng 8/2025, địa phương mới giải ngân hơn 6.668 tỷ đồng, đạt 33,94% so với kế hoạch vốn 19.650 tỷ đồng. Toàn tỉnh còn 87 dự án chưa khởi công, 28 dự án chưa giải ngân, 7 dự án chuyển tiếp có tỷ lệ dưới 30% và 5 dự án chưa phê duyệt phương án giải phóng mặt bằng.

Nguyên nhân chính là khối lượng giải phóng mặt bằng lớn, nhiều hộ dân bị ảnh hưởng, kéo theo phát sinh khiếu nại trong quá trình thu hồi đất. Cùng với đó, nguồn vật liệu xây dựng khan hiếm, trong khi một số địa phương chưa thực sự chủ động trong bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Các Ban Quản lý dự án ngành nông nghiệp, giao thông đều phản ánh thiếu cát, đá và kiến nghị kéo dài thời gian khai thác một số mỏ đến năm 2030, đồng thời tăng cường chia sẻ nguồn cung với các tỉnh lân cận.

Trái ngược với hai địa phương trên, tỉnh Tây Ninh trở thành điểm sáng giải ngân đầu tư công. Theo Bộ Tài chính, kế hoạch vốn năm 2025 của tỉnh là 16.948 tỷ đồng, đến hết tháng 7/2025 đã giải ngân 9.166 tỷ đồng, đạt 54,1% kế hoạch và 57,9% kế hoạch Chính phủ giao. Tây Ninh đứng thứ 11/34 tỉnh, thành phố cả nước. Đáng chú ý, trong số 48 đơn vị được giao làm chủ đầu tư, có 22 đơn vị đạt tỷ lệ trên 50%, cho thấy sự đồng đều, không tập trung vào một vài dự án lớn.

Kết quả này đến từ sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Nguyễn Văn Út nhiều lần nhấn mạnh quan điểm “không chờ đợi, không kéo dài thủ tục; dự án xong đến đâu, giải ngân, quyết toán ngay đến đó”. Ngoài ra, tỉnh còn triển khai nguyên tắc “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian và rõ kết quả. Cách làm này buộc các sở, ngành, địa phương phải nâng cao trách nhiệm, chủ động tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tiến độ.

Tiến độ giải ngân nhanh giúp tỉnh Tây Ninh rút ngắn khoảng cách hạ tầng, tạo lợi thế trong thu hút đầu tư. Khi các dự án lớn như cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài hay đường Vành đai 3 hoàn thành, địa phương sẽ từ “vùng ven” trở thành “vùng trung tâm” trong kết nối Đông Nam Bộ, mở ra cơ hội phát triển mạnh cho nông sản, công nghiệp chế biến và du lịch.

Triển khai nhiều giải pháp

Dự án nâng cấp tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi dự kiến bàn giao đưa vào khai thác trong tháng 9/2025 đáp ứng theo tiến độ hợp đồng. Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN

Để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, tỉnh An Giang phải giải ngân khoảng 4.000 tỷ đồng mỗi tháng, tương đương 135 tỷ đồng mỗi ngày - một nhiệm vụ nặng nề. Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Hồ Văn Mừng yêu cầu từng chủ đầu tư xây dựng lộ trình, có cam kết tiến độ giải ngân theo tuần, tháng, quý.

Trong tháng 9/2025, nếu dự án không đảm bảo tiến độ, Sở Tài chính An Giang sẽ tham mưu điều chuyển vốn sang dự án cấp thiết, có khả năng hoàn thành trong năm. Đối với các dự án vướng giải phóng mặt bằng, chủ đầu tư phải trực tiếp làm việc với UBND xã, phường để xử lý, bảo đảm đúng chính sách bồi thường, kiên quyết xử lý tình trạng chây ì. Lãnh đạo tỉnh khẳng định bằng tinh thần quyết liệt, đồng bộ giải pháp và sự vào cuộc của cả hệ thống, An Giang quyết tâm hoàn thành kế hoạch vốn, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Tại Vĩnh Long, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đặng Văn Chính yêu cầu các sở, ngành, địa phương và chủ đầu tư nâng cao trách nhiệm, tăng cường phối hợp trong triển khai và giám sát. Ông nhấn mạnh, các đơn vị cần thường xuyên làm việc với nhà thầu để nắm sát tiến độ, kịp thời tháo gỡ khó khăn; toàn bộ vướng mắc trong thẩm định, lựa chọn nhà thầu, giải phóng mặt bằng đến quyết toán phải xử lý dứt điểm, bảo đảm công khai, minh bạch.

Với Tây Ninh, UBND tỉnh vừa ban hành văn bản yêu cầu các chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án và các sở, ngành liên quan tập trung triển khai đồng bộ giải pháp, phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn. Các dự án giao thông quan trọng quốc gia, trọng điểm trên địa bàn được ưu tiên đặc biệt.

Cụ thể, dự án Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh phải đảm bảo thông xe kỹ thuật trong năm 2025, hoàn thành toàn bộ vào năm 2026. Với Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng Long An phải gấp rút chuẩn bị đầu tư, nhất là bồi thường, tái định cư, đồng thời hoàn thiện thủ tục để kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP. Dự án thành phần 4 cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài đoạn qua tỉnh Tây Ninh cũng được yêu cầu rà soát tổng mức đầu tư để điều chỉnh, bố trí vốn phù hợp.

Tây Ninh

đặt mục tiêu đến hết quý III/2025, tỷ lệ giải ngân các dự án quan trọng đạt trên 75% kế hoạch, cả năm đạt 100%. Địa phương yêu cầu các chủ đầu tư xây dựng kế hoạch chi tiết, phối hợp với nhà thầu hoàn thiện hồ sơ thanh toán để Kho bạc kịp thời kiểm soát chi, đảm bảo dòng vốn thông suốt. Đồng thời, tỉnh tăng cường kiểm tra, gắn trách nhiệm người đứng đầu; trường hợp chậm trễ sẽ bị kiểm điểm, ngược lại các đơn vị tháo gỡ khó khăn sẽ được khen thưởng.

UBND tỉnh Tây Ninh cũng chỉ đạo các đơn vị bồi thường phối hợp vận động người dân đồng thuận với chính sách, giá đất; Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì tham mưu giải pháp thẩm định giá, phương án bồi thường. Để tránh thiếu hụt vật liệu, Tây Ninh cho phép nâng công suất khai thác các mỏ, đồng thời tăng cường quản lý vận chuyển khoáng sản phục vụ thi công.

Hồng Đạt/vnanet.vn