Thứ trưởng Bộ GD-ĐT: Sẽ có ưu đãi rất nổi trội để thu hút sinh viên ngành công nghệ cao

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 3.7, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng đã trả lời phóng viên Một Thế Giới về việc đào tạo, chuẩn bị nhân lực cho các mục tiêu phát triển công nghệ cao thời gian tới.

Ông Phạm Ngọc Thưởng cho hay nhiệm vụ nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài là nhiệm vụ và mục tiêu của ngành giáo dục.

Theo đó, trong suốt nhiều năm qua, từ giáo dục phổ thông, Bộ GD-ĐT đã hết sức chú trọng đến các môn học STEM bao gồm khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học, tiếp nối đến giáo dục đại học và trên đại học.

Đặc biệt, theo ông Thưởng, với sự phát triển hết sức mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, trong thời kỳ đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt về khoa học công nghệ, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo đủ năng lực thực hiện những dự án lớn và hợp tác quốc tế.

Bộ GD-ĐT, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, có nhiều nội dung tham mưu. Điển hình nhất, ngày 25.4.2025 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định ban hành Đề án số 1002 về đào tạo nguồn nhân lực phát triển công nghệ, giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn 2045 với hai mục tiêu tổng quát và bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Đây là cơ sở để chúng ta triển khai những bước tiếp theo.

Về quy mô đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, ông Thưởng cho hay với những ngành nghề, lĩnh vực này đến thời điểm hiện nay, 90% cơ sở giáo dục đại học có tham gia đào tạo các ngành STEM như khoa học kỹ thuật, công nghệ, toán, phục vụ những mục tiêu đó.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng

Về quy mô đào tạo chính quy, riêng năm 2024 tăng lên khoảng 10,6%, tương đương 60.000 sinh viên. Tổng số sinh viên tuyển mới năm 2024 là 218.000 sinh viên, chiếm 36% tổng số sinh viên trên toàn quốc. Xu thế theo học các ngành và lĩnh vực này tăng hơn rất nhiều và tốc độ tăng cao so với nhiều năm trước đây.

Về quy mô bậc học sau đại học, năm 2024, số lượng học viên ngành STEM tiếp tục tăng mạnh. Trình độ thạc sĩ tăng tới 34%, đạt gần 20.000. Trình độ tiến sĩ tăng 33% với gần 4.000 nghiên cứu sinh, tăng gần 600 nghiên cứu sinh so với năm 2023. Đây là xu thế, thể hiện tín hiệu rất đáng mừng trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

“Mặc dù tăng như vậy nhưng có thể nói, tỷ lệ người học lĩnh vực STEM ở Việt Nam vẫn còn thấp. Đến nay chúng ta chỉ tiệm cận khoảng 27% đến 31%, trong khi đó Singapore là 46%, Malaysia là 50%, Hàn Quốc 33%, Đức 39%... Những nước phát triển tỉ lệ này càng cao, để thấy nhu cầu của chúng ta phải tăng cả về quy mô và số lượng, tốc độ nhanh hơn”, ông Thưởng nói.

Về đào tạo nguồn nhân lực vi mạch bán dẫn, ông Thưởng cũng nêu rõ Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chương trình 1017 từ ngày 21.9.2024 về phát triển nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Với mục tiêu đến năm 2030 phải đào tạo được ít nhất 50.000 kỹ sư phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn và đến năm 2050 có nguồn nhân lực đủ mạnh để tham gia vào chuỗi giá trị công nghiệp bán dẫn cao của toàn cầu.

“Trong năm học 2024 -2025, Việt Nam có khoảng 19.000 sinh viên nhập học các ngành phù hợp với lĩnh vực bán dẫn, chiếm khoảng 10% sinh viên theo học ngành STEM; có 166 cơ sở đào tạo các chuyên ngành liên quan đến vi mạch bán dẫn, trong đó có 97 cơ sở đào tạo trực tiếp các ngành này”, ông Thưởng nêu.

Để đảm bảo chất lượng, ông Thưởng cho rằng Bộ GD-ĐT đã xây dựng các chuẩn chương trình và thành lập Hội đồng các chuyên gia để thẩm định chương trình này. Thời điểm này đã có 30 chương trình đào tạo được công bố với 8 cơ sở đào tạo giáo dục đại học.

Về chế độ chính sách, lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho hay tỷ lệ của Việt Nam còn thấp hơn so với khu vực. Nguyên nhân chủ yếu từ đầu vào, việc làm sau này và cơ chế chính sách.

Bộ GD-ĐT đang xây dựng nghị định chính sách học bổng cho người học các ngành học STEM và đã lấy ý kiến các bộ ngành, dự kiến trong tháng 7 này trình Thủ tướng Chính phủ về cấp học bổng, học phí thu hút cho người học là sinh viên, nghiên cứu sinh.

Ngoài ra, bộ đã phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên, chắc chắn có ưu đãi rất rộng và nổi trội để thu hút người học, đặc biệt khi tốt nghiệp và đầu ra để các sinh viên, nguồn nhân lực tương lai phát huy hết năng lực, trình độ chuyên môn đã được đào tạo.

Trí Lâm