Thứ trưởng Bộ Công an: Nếu phạt nhẹ hành vi mua bán dữ liệu cá nhân, các doanh nghiệp sẽ bất chấp

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới báo cáo

Sáng 5-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (DLCN). Đây là luật mà Bộ Công an được giao chủ trì soạn thảo, dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại Đợt 2 của Kỳ họp thứ 9.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Thường trực Ủy ban đã chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an và các cơ quan hữu quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa các ý kiến đại biểu Quốc hội.

Dự thảo luật được điều chỉnh để áp dụng đối với mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đến xử lý DLCN, bao gồm cả xử lý DLCN trên môi trường vật lý, không chỉ môi trường mạng.

Về hành vi bị nghiêm cấm, dự thảo luật dự kiến tiếp thu, chỉnh lý đã tập trung quy định nghiêm cấm các hành vi phổ biến, nguy cơ cao như: xử lý DLCN nhằm chống Nhà nước; cản trở hoạt động bảo vệ DLCN; lợi dụng hoạt động bảo vệ DLCN để vi phạm pháp luật; thu thập, lưu trữ, tiết lộ, chuyển giao DLCN trái pháp luật; mua, bán DLCN (trừ trường hợp luật có quy định khác); chiếm đoạt, cố ý làm lộ, làm mất DLCN…

Dự thảo cũng xác định nguyên tắc xử lý vi phạm là tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả mà bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của Liên minh Châu Âu và một số quốc gia, dự thảo quy định theo hướng: Đối với hành vi mua, bán DLCN, có thể phạt đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm; đối với hành vi vi phạm quy định chuyển DLCN xuyên biên giới, mức phạt tiền tối đa 5% doanh thu năm liền trước; đối với các hành vi vi phạm khác mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng.

Đồng thời, quy định mức phạt đối với cá nhân bằng một phần hai mức phạt đối với tổ chức. Giao Chính phủ quy định chi tiết mức phạt, khung tiền phạt và phương pháp tính khoản thu trái pháp luật.

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến tại phiên họp

Qua thảo luận, một số đại biểu còn băn khoăn về quy định này, cho rằng mức xử phạt hành chính như vậy là quá cao. Chẳng hạn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang phân tích, nếu quy định “mức phạt tiền tối đa 5% doanh thu” thì với những doanh nghiệp có doanh thu lớn lên đến hàng nghìn tỷ đồng, quy đổi ra mức phạt sẽ là số tiền rất lớn…

Báo cáo làm rõ thêm tại phiên họp, Thượng tướng Lê Quốc Hùng - Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, mục tiêu của luật này là phải góp phần ngăn chặn, xử lý các vấn đề xâm phạm DLCN đang diễn ra hết sức phổ biến và ngày càng nghiêm trọng, đảm bảo an ninh quốc gia cũng như quyền con người.

Với quy định tại Dự thảo luật về cấm mua bán DLCN (trừ trường hợp luật có quy định khác), Thứ trưởng Lê Quốc Hùng lý giải, DLCN gắn liền với con người, quyền con người, quyền nhân thân, quyền riêng tư nên không thể coi là hàng hóa, tài sản thông thường. Đây là một loại tài sản đặc biệt, yêu cầu khai thác sử dụng phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất, nghiêm ngặt nhất.

“Nếu cho phép mua bán dữ liệu cá nhân thì đồng nghĩa với cho phép mua bán con người, mua bán quyền con người, quyền định đoạt thông tin cá nhân của người khác. Quan điểm cấm mua bán dữ liệu cá nhân phù hợp với thông lệ quốc tế và quy định của các nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân, ưu tiên phát triển đi đôi với bảo vệ quyền lợi” – Thứ trưởng Lê Quốc Hùng phân tích.

Với quy định xử lý vi phạm hành chính về bảo vệ DLCN, Thứ trưởng Bộ Công an cho rằng, do tính chất hậu quả rất nghiêm trọng của hành vi vi phạm, cần quy định mức phạt cao hơn để đảm bảo tính răn đe đối với các doanh nghiệp lớn, đặc biệt các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh nghiệp công nghệ cao có doanh thu hàng nghìn tỷ đồng.

"Nếu phạt quá nhẹ, các doanh nghiệp lớn, xuyên biên giới sẵn sàng vi phạm để chuyển giao dữ liệu cá nhân xuyên biên giới thu lợi nhuận khổng lồ" - Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nhấn mạnh.

Tiến Hưng