Thu thuế xuất nhập khẩu có dấu hiệu chững lại

Tổng kim ngạch XNK chịu thuế tháng 8 giảm 1,9% so với tháng 7/2024. Ảnh minh họa

Tháng 8: Số thu thuế xuất nhập khẩu giảm mạnh

Tổng cục Hải quan cho biết, tổng thu NSNN 8 tháng đầu năm 2024 đạt 274.035 tỷ đồng, bằng 73,1% dự toán được giao, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này xuất phát từ việc tăng trưởng tích cực trong hoạt động thương mại của cả nước. Tuy nhiên, số thu trong tháng 8 của toàn ngành lại chỉ đạt 34.379 tỷ đồng, giảm 9% so với tháng 7/2024.

Đánh giá nguyên nhân, đại diện Cục Thuế XNK, Tổng cục Hải quan cho biết, tổng kim ngạch XNK chịu thuế tháng 8 giảm 1,9% so với tháng 7; trong đó, kim ngạch nhập khẩu chịu thuế giảm 1,5%. Đáng chú ý, kim ngạch một số mặt hàng nhập khẩu có trị giá lớn, thuế suất cao giảm như: Than các loại giảm 45% về lượng và giảm 19,7% về trị giá, làm giảm thu 430 tỷ đồng; dầu thô giảm 11,8% về lượng và giảm 12,9% về trị giá, làm giảm thu 275 tỷ đồng; xăng dầu các loại giảm 25,6% về lượng và giảm 20,1% về trị giá, làm giảm thu 571 tỷ đồng; điện thoại và linh kiện giảm 21,2% về trị giá, làm giảm thu 210 tỷ đồng; ô tô nguyên chiếc các loại giảm 12,3% về lượng và giảm 11,8% về trị giá, làm giảm thu 597 tỷ đồng so với tháng 7/2024.

Là đơn vị có nguồn thu thuế XNK ổn định nhất khu vực miền Trung nhưng theo đánh giá của Cục Hải quan Hà Tĩnh, tính đến ngày 31/8/2024, tổng kim ngạch hàng hóa XNK qua địa bàn đạt 3.991,39 triệu USD, giảm 6,6%; trong đó, kim ngạch chiều xuất khẩu giảm tới 17,2% (tương đương 1.628,7 triệu USD). Do kim ngạch giảm nên số thu ngân sách qua địa bàn trong 8 tháng đầu năm đạt 5.991,89 tỷ đồng. Mặc dù số thu vẫn tăng so với cùng kỳ năm 2023 và tăng so với tháng 7/2024 nhưng tỷ lệ tăng có dấu hiệu chậm lại và có xu hướng giảm trong những tháng cuối năm.

Tương tự, công tác thu NSNN của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh - đơn vị chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu thu ngân sách XNK của cả nước cũng ghi nhận mức thu giảm đáng kể trong nhiều tháng qua. Đến hết tháng 8, Cục Hải quan Thành phố thu NSNN trên 82.987 tỷ đồng, đạt 63,45% dự toán. Với tốc độ thu hiện nay, ước tính số thu NSNN cả năm 2024 của Cục đạt 123.800 tỷ đồng, đạt 94,65% dự toán (130.800 tỷ đồng), thiếu hụt so với chỉ tiêu pháp lệnh là 7.000 tỷ đồng.

Sự sụt giảm số thu thuế XNK tại Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh thời gian qua chủ yếu do cung cầu thị trường và sức mua yếu, lượng xe ô tô nhập khẩu tồn tại cảng còn rất lớn. Ngoài ra, nhiều mặt hàng nhập khẩu có thuế suất cao bị cắt giảm thuế và sẽ còn giảm sâu hơn trong các năm tới theo lộ trình cắt giảm thuế quan đã cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA). Mặt khác, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (từ 10% xuống 8%) đối với một số mặt hàng cũng đã tác động không nhỏ tới nguồn thu trên địa bàn Thành phố. Bên cạnh đó, trong 8 tháng, Cục Hải quan TP. HCM đã thực hiện các thủ tục hoàn thuế, miễn thuế với số tiền trên 10.300 tỷ đồng cho doanh nghiệp. Đồng thời, thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa của người nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang theo khi xuất cảnh, tổng cộng trên 65 tỷ đồng.

Chủ động đánh giá sát nguồn thu

Đại diện Cục Thuế XNK, Tổng cục Hải quan cho biết, những khó khăn của tình hình kinh tế, cũng như sức tiêu thụ hàng hóa, đặc biệt thiệt hại do ảnh hưởng của bão số 3 (Yagi), lũ lụt đã và đang xảy ra tại hầu hết các tỉnh phía Bắc cho thấy nguồn thu ngân sách từ hoạt động XNK trong 4 tháng cuối năm của ngành sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Bên cạnh đó, từ nay đến cuối năm, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng tiếp tục được thực hiện, dự kiến làm giảm thu khoảng 18.000 tỷ đồng. Ngoài ra, ngành hải quan còn thực hiện kỳ hoàn thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô cũng sẽ làm giảm tổng thu khoảng 6.000 tỷ đồng. Đây là những thách thức khá lớn đối với nhiệm vụ thu NSNN trong hoạt động XNK của ngành hải quan.

Nhằm đảm bảo công tác thu đạt hiệu quả, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị trực thuộc quyết liệt triển khai chuyển đổi số, nhất là đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong thu, chi ngân sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thu, chi NSNN; đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, mở rộng cơ sở thu và chống thất thu thuế, nhất là từ thương mại điện tử, để bù đắp số thu bị giảm do thực hiện các chính sách hỗ trợ; phấn đấu hoàn thành dự toán được giao ở mức cao nhất.

Để nỗ lực triển khai các giải pháp phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ở mức cao nhất, Cục Hải quan Hà Tĩnh đã chỉ đạo các đơn vị trong toàn Cục tiếp tục bám sát và triển khai nghiêm túc quy định của các cấp về việc tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Trong đó, yêu cầu các chi cục cửa khẩu tập trung cải cách thủ tục hành chính; thu hút doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK qua các cửa khẩu trên địa bàn, tạo nguồn thu mới hiệu quả; triển khai các biện pháp chống thất thu NSNN qua công tác kiểm tra, giám sát thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan. Ngoài ra, Cục Hải quan Hà Tĩnh cũng đang tích cực tăng cường công tác thu thập thông tin từ các doanh nghiệp, dự án đầu tư lớn để nắm thông tin về hoạt động XNK, kim ngạch XNK... làm cơ sở đánh giá khả năng thu và xây dựng dự toán thu NSNN năm 2025 sát thực tế.

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã ban hành Kế hoạch triển khai các giải pháp trong các tháng cuối năm. Theo đó, Phòng Thuế xuất nhập khẩu phối hợp chặt chẽ với các chi cục để theo dõi, thường xuyên phân tích số liệu; đánh giá tác động của các chính sách thuế và những yếu tố tác động đến số thu NSNN như: Biến động kinh tế - chính trị - xã hội, các hiệp định thương mại tự do (FTAs), giá cả hàng hóa nguyên liệu trên thế giới... Theo dõi dư địa các nguồn thu, dự báo xu hướng phát triển của các mặt hàng chính và lập kế hoạch thu ngân sách cho các giai đoạn tiếp theo. Theo dõi tình hình dịch chuyển nguồn thu tại đơn vị để tối ưu hóa nguồn thu, giảm thiểu thất thu và tăng cường công tác quản lý thuế, ngăn chặn việc doanh nghiệp lợi dụng sự thông thoáng của pháp luật để gian lận mã số, thuế suất, góp phần tăng thu NSNN…/.

MINH ANH