Thông tư 19, học sinh vi phạm kỷ luật chỉ viết bản kiểm điểm: Thể hiện giáo dục nhân văn, tôn trọng học sinh

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT (Thông tư 19)có hiệu lực từ ngày 31/10 tới, trong đó bãi bỏ hình thức đình chỉ và mức kỷ luật cao nhất với học sinh vi phạm kỷ luật chỉ còn là viết bản kiểm điểm, có xác nhận và cam kết từ gia đình. Tuy nhiên, nhiều ý kiến vẫn băn khoăn hình thức như này chưa đủ răn đe học sinh nếu vi phạm nghiêm trọng.

Thông tư này áp dụng đối với các cơ sở giáo dục có người học đang học chương trình giáo dục phổ thông, chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông.

Bộ GD-ĐT cho biết, Thông tư 19 quy định trách nhiệm cụ thể của nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên, học sinh, gia đình học sinh và sở GDĐT trong việc thực hiện, giám sát các quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh.

Thông tư số 19 nghiêm cấm sử dụng biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của học sinh (Ảnh: minh họa)

Nghiêm cấm sử dụng biện pháp kỷ luật ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần học sinh

Theo lãnh đạo Bộ GD-ĐT, về nguyên tắc kỷ luật, Thông tư số 19 bổ sung các nguyên tắc như tôn trọng, bao dung, không định kiến, bảo đảm quyền và lợi ích của học sinh. Đặc biệt, Thông tư số 19 nghiêm cấm sử dụng biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của học sinh. Điều này thể hiện sự chuyển dịch mạnh mẽ sang cách tiếp cận giáo dục kỷ luật nhân văn, tôn trọng học sinh.

Thông tư số 19 bổ sung vi phạm hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Giáo dục và đưa ra phân loại mức độ vi phạm cụ thể: Mức độ 1 (tác hại đến bản thân), Mức độ 2 (ảnh hưởng tiêu cực trong phạm vi nhóm, lớp), Mức độ 3 (ảnh hưởng tiêu cực trong phạm vi trường).

Về hệ thống hình thức kỷ luật, Thông tư số 19 phân chia hình thức kỷ luật theo cấp học. Theo đó, đối với học sinh tiểu học chỉ còn 2 biện pháp: Nhắc nhở (áp dụng mức độ 1) và Yêu cầu xin lỗi (áp dụng khi tái phạm mức 1 sau nhắc nhở hoặc mức 2 trở lên).

Đối với học sinh ngoài đối tượng tiểu học chỉ còn 3 biện pháp: Nhắc nhở (áp dụng mức độ 1), Phê bình (áp dụng khi tái phạm mức 1 sau nhắc nhở hoặc mức 2), Yêu cầu viết bản tự kiểm điểm (áp dụng khi tái phạm mức 1/2 sau các biện pháp trước đó, hoặc mức 3).

Những hình thức kỷ luật nghiêm khắc như Khiển trách trước Hội đồng kỷ luật, Cảnh cáo trước toàn trường, Đuổi học một tuần lễ, Đuổi học 1 năm theo quy định cũ đã được loại bỏ tại Thông tư số 19. Biện pháp Yêu cầu xin lỗi và Yêu cầu viết bản tự kiểm điểm là những hình thức mới được nêu rõ trong Thông tư số 19.

Bộ GD-ĐT nhấn mạnh: “Thông tư số 19 không quy định việc ghi các biện pháp kỷ luật đối với học sinh trong hồ sơ và học bạ. Chỉ quy định bản kiểm điểm của học sinh được lưu trong hồ sơ của nhà trường. Điều này cho thấy tính nhân văn, tiến bộ, vì sự phát triển của học sinh trong việc kỷ luật học sinh. Thông tư số 19 quy định một số hoạt động hỗ trợ chủ yếu như khuyên bảo, động viên, theo dõi, tư vấn, yêu cầu thực hiện hoạt động phù hợp, phối hợp với gia đình. Quy định cũ chỉ đề cập chung trong nguyên tắc là có kế hoạch theo dõi và giúp đỡ sửa chữa.

Sự thay đổi này thể hiện một cách tiếp cận kỷ luật mang tính giáo dục, hỗ trợ và nhân văn, phù hợp bối cảnh đổi mới giáo dục của đất nước và xu hướng giáo dục hiện đại. Quy định mới bảo đảm thực hiện đúng thẩm quyền, chức năng, trách nhiệm của nhà trường là giáo dục học sinh, không đặt ra các quy định đối với trường hợp vi phạm nghiêm trọng (do thuộc trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét giải quyết theo quy định)”.

Thông tư 19 nhấn mạnh tới vai trò giáo dục và sự phát triển toàn diện của học sinh (Ảnh: minh họa)

Bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình - xã hội

Bộ GD-ĐT cho biết, Thông tư 19 quy định trách nhiệm cụ thể của nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên, học sinh, gia đình học sinh và sở GDĐT trong việc thực hiện, giám sát các quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh.

Thông tư số 19 phù hợp với tinh thần và các nguyên tắc được quy định trong Luật Giáo dục 2019 và Luật Trẻ em 2016, đồng thời có sự khác biệt đáng kể so với các quy định cũ tại Thông tư 08/TT ngày 21/3/1988 của Bộ Giáo dục hướng dẫn về việc khen thưởng và thi hành kỷ luật học sinh các trường phổ thông.

Thông tư số 19 kế thừa phát huy những quy định về khen thưởng và kỷ luật đã triển khai có hiệu quả trong thời gian vừa qua; bảo đảm thực hiện mục tiêu, tính chất, nguyên tắc và phát triển giáo dục. Thông tư số 19 bổ sung các nguyên tắc nhân văn, vì sự tiến bộ của học sinh, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp quản lý và giáo viên; bảo đảm sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội; nhấn mạnh vai trò giáo dục và sự phát triển toàn diện của học sinh.

Vụ trưởng Vụ Học sinh Sinh viên - Bộ GD-ĐT Hoàng Đức Minh: "Học sinh được nhìn nhận là các công dân, vì vậy nếu như hành vi bạo lực mà dẫn đến vi phạm pháp luật hoặc các hành vi nguy hiểm khác, các em học sinh còn phải chịu các hình phạt của các cơ quan chức năng mà thực hiện các pháp luật đó".

Trao đổi với báo chí về Thông tư 19, ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh Sinh viên - Bộ GD-ĐT cho biết, trên tinh thần đổi mới của giáo dục, lấy học sinh làm trung tâm, các nhà trường đang hướng tới xây dựng nhà trường an toàn, lành mạnh và thân thiện. Các biện pháp kỷ luật trong bối cảnh mới được coi như các biện pháp giáo dục, hướng tới việc bỏ xử phạt như trước đây và chuyển sang trọng tâm giáo dục điều chỉnh hành vi; đảm bảo cho các học sinh vi phạm kỷ luật nhận ra được hạn chế, sai sót của mình và có phương án rèn luyện, khắc phục sai sót, điều chỉnh hành vi để phát triển cho bản thân tốt hơn.

Tuy nhiên, Thông tư không giảm đi những biện pháp để học sinh cố gắng thực hiện trong học tập và rèn luyện. Vì ngoài những biện pháp kỷ luật, ở các mức và độ tuổi khác nhau, trong quá trình thực hiện kỷ luật còn có nhiều hoạt động hỗ trợ. Kể cả các yêu cầu học sinh phải khắc phục hành vi của mình. Những việc đó tùy thuộc vào đặc trưng của mỗi nhà trường và đặc điểm độ tuổi của học sinh để các thầy cô, các nhà trường quyết định trong quá trình giáo dục học sinh trong thời gian kỷ luật.

Nhiều ý kiến lo ngại cho rằng, việc thay đình chỉ bằng viết bản kiểm điểm không đảm bảo đủ sức răn đe và giúp học sinh thay đổi hành vi, ông Hoàng Đức Minh cho rằng, viết bản kiểm điểm ở đây không chỉ là tự cá nhân học sinh nhận ra khuyết điểm của mình để viết ra, mà bản kiểm điểm bây giờ phải có xác nhận và cam kết của phụ huynh học sinh.

Và cam kết ấy chính là để thể hiện gia tăng trách nhiệm của gia đình học sinh cùng với nhà trường trong giáo dục, giúp đỡ học sinh khắc phục hành vi của mình. Đó cũng là những biện pháp làm cho học sinh cảm thấy cần cố gắng để không làm ảnh hưởng đến gia đình, không làm ảnh hưởng đến nhà trường và cũng tạo cho học sinh áp lực để phải thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong quá trình khắc phục hành vi của mình.

Thông tư 19, yêu cầu học sinh viết bản kiểm điểm không chỉ là tự cá nhân học sinh nhận ra khuyết điểm của mình để viết ra, mà bản kiểm điểm bây giờ phải có xác nhận và cam kết của phụ huynh học sinh. (Ảnh: minh họa)

Nếu học sinh tái phạm nhiều lần hoặc vi phạm nghiêm trọng, quy định mới có đủ công cụ để nhà trường xử lý ra sao? ông Minh lý giaỉi, trong mỗi một lần mắc sai phạm mà lặp đi lặp lại, nhà trường không chỉ có một biện pháp, mà còn huy động các lực lượng trong nhà trường, gia đình và xã hội để cùng tham gia chung tay giáo dục.

"Các hoạt động yêu cầu học sinh khắc phục phải cần tăng thêm để cho các em học sinh thấy rõ được khuyết điểm của mình và đây là các việc gắn với thẩm quyền trách nhiệm của nhà trường. Bên cạnh đó, học sinh được nhìn nhận là một công dân, vì vậy nếu như hành vi bạo lực mà dẫn đến vi phạm pháp luật hoặc các hành vi nguy hiểm khác, các em học sinh còn phải chịu các hình phạt của các cơ quan chức năng mà thực hiện các pháp luật đó" - đại diện Bộ GD-ĐT nhấn mạnh.

Nhung Hồng