Thông điệp Ukraine gửi đến Nga và Mỹ từ cuộc tập kích trước thềm hòa đàm ở Istanbul
Ngay trước thềm cuộc đàm phán hòa bình tại Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine đã bất ngờ thực hiện cuộc tấn công đồng loạt bằng thiết bị bay không người lái (UAV) nhằm vào lực lượng Không quân Nga. Tuy chưa thể kiểm chứng được con số thiệt hại 7 tỷ USD mà phía Ukraine đưa ra, nhưng 'Chiến dịch Mạng nhện' này đã giúp tạo tiếng vang lớn về mặt truyền thông.
"Mạng nhện lửa" của Ukraine

Binh sỹ Ukraine điều khiển thiết bị bay không người lái. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Al Jazeera dẫn thông báo từ Bộ Quốc phòng Nga xác nhận Ukraine đã tiến hành tấn công bằng thiết bị bay không người lái nhắm vào các sân bay quân sự của Nga ở 5 khu vực vào ngày 1/6, khiến một số máy bay quân sự bốc cháy.
Các cuộc tấn công xảy ra ở Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định lực lượng phòng không đã đẩy lùi các cuộc tấn công ở các khu vực, ngoại trừ Murmansk và Irkutsk. Các mục tiêu bao gồm căn cứ không quân Belaya ở Irkutsk, cách biên giới Ukraine khoảng 4.300km và căn cứ không quân Olenya ở Nam Murmansk, cách Ukraine khoảng 1.800km.
Các lực lượng tại Nga đã dập tắt hỏa hoạn và không có thương vong nào được ghi nhận. Bộ Quốc phòng Nga cũng tiết lộ rằng một số cá nhân liên quan đến các cuộc tấn công đã bị bắt giữ.
Ngay trong tối 1/6, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky biểu dương cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Ukraine là "hoàn toàn xuất sắc" và gây tổn thất rõ ràng cho Nga. Nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky nhấn mạnh: "Đây là chiến dịch tầm xa nhất của chúng ta". Ông cũng lưu ý rằng 117 thiết bị bay không người lái đã được sử dụng trong cuộc tấn công “độc lập” này.
Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) thừa nhận cuộc tấn công mang mật danh "Chiến dịch Mạng nhện", nhằm vào các căn cứ Không quân Nga cách tiền tuyến hàng nghìn km, vốn được lên kế hoạch trong hơn một năm rưỡi. Chiến dịch bao gồm việc tuồn lậu thiết bị bay không người lái vào Nga. Sau đó giấu thiết bị bay không người lái trong các khoang đặc biệt trên xe tải chở hàng, rồi vận chuyển đến ít nhất 4 địa điểm riêng biệt.
Theo SBU, tổng cộng 41 chiến đấu cơ của Nga bị tấn công. SBU ước tính thiệt hại của phía Nga lên tới 7 tỷ USD và cho rằng Nga đã mất 34% số máy bay mang tên lửa hành trình chiến lược tại các sân bay chính.
Một quan chức chính phủ Ukraine tiết lộ rằng Kiev không thông báo trước cho Mỹ về cuộc tấn công này.
Thông điệp từ bầu trời

Máy bay ném bom Tupolev Tu-160 của Nga. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Theo BBC (Anh), dư luận Ukraine đã so sánh "Chiến dịch Mạng nhện" với những diễn biến quân sự đáng chú ý khác kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, bao gồm cả vụ đánh chìm tàu của Hạm đội Biển Đen và vụ đánh bom cầu Kerch, cả hai đều diễn ra vào năm 2022. Bên cạnh đó còn có cuộc tấn công bằng tên lửa vào cảng Sevastopol vào năm sau. BBC cho rằng nếu dựa trên các chi tiết được SBU tiết lộ với với truyền thông, thì "Chiến dịch Mạng nhện" là thành tựu tinh vi nhất của Ukraine tính từ khi xung đột bùng phát cho đến nay.
Chuyên gia phân tích quốc phòng Serhii Kuzan nhận định trên truyền hình Ukraine: “Chưa từng có chiến dịch tình báo nào trên thế giới thực hiện điều tương tự. Những máy bay ném bom chiến lược này có khả năng thực hiện các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào Ukraine. Có đến 120 chiếc như vậy và chúng tôi đã đánh trúng 40 chiếc. Đó là con số thật sự đáng kinh ngạc”.
Khó có thể đánh giá đúng thiệt hại, nhưng blogger quân sự người Ukraine Oleksandr Kovalenko cho biết ngay cả khi máy bay ném bom cũng như máy bay chỉ huy và điều khiển không bị phá hủy, thì tác động từ “Chiến dịch Mạng nhện” vẫn rất lớn. Ông Oleksandr Kovalenko viết trên kênh Telegram cá nhận cho rằng với mức độ thiệt hại hiện như SBU ước tính, tổ hợp công nghiệp quân sự Nga hiện tại khó có thể khôi phục chúng trong tương lai gần.
Theo ông Oleksandr Kovalenko, các máy bay ném bom mang tên lửa chiến lược Tu-95, Tu-22 và Tu-160 hiện không còn được sản xuất nữa. Việc sửa chữa chúng sẽ rất khó khăn, còn việc thay thế là bất khả thi. Riêng đối với Tu-160, ông ông Oleksandr Kovalenko nhận xét: "Hôm nay, Lực lượng Không gian Vũ trụ Nga không chỉ mất đi hai trong số những máy bay hiếm nhất của họ, mà thực sự là mất đi hai kỳ lân trong đàn".
Ngoài gây thiệt hại về vật chất cho Không quân Nga, có thể không quy mô như SBU đã công bố, “Chiến dịch Mạng nhện” còn gửi đi thông điệp quan trọng khác, không chỉ tới Moskva mà còn các đồng minh phương Tây của Ukraine.
Cây bút Svyatoslav Khomenko của BBC trong một cuộc gặp gần đây với một viên chức chính phủ ở Kiev đã nhận cảm nhận được rõ ràng về sự thất vọng của nhân vật này. Ông ta chia sẻ với Svyatoslav Khomenko rằng: “Điều đáng ngại nhất là người Mỹ tin chắc rằng Ukraine đã thua. Và khi đã nghĩ như vậy, thì mọi hành động theo sau đều xoay quanh giả định đó”.
Nhà báo quân sự Illia Ponomarenko thì diễn đạt theo cách khác trên mạng xã hội X, đề cập đến cuộc gặp giữa Tổng thống Zelensky và người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng vào tháng 2, và đánh giá rằng đây là kết quả khi Ukraine dũng cảm đứng vững, bất chấp những lời: “Ukraine chỉ còn sống được 6 tháng”, “Các anh chẳng còn quân bài nào đâu”, hay ‘”Hãy đầu hàng đi, Nga không bao giờ thua”.
Tạp chí Business Ukraine trong khi đó cũng đăng trên X tuyên bố: “Hóa ra Ukraine cũng có một số lá bài. Hôm nay Tổng thống Zelensky vào vai Vua thiết bị bay không người lái".
Theo BBC, đây cũng chính là thông điệp mà các đại biểu Ukraine mang theo khi họ đến Istanbul để tham gia vòng đàm phán ngừng bắn mới với các đại diện từ Nga. Đó là Ukraine vẫn đang chiến đấu. Bên cạnh đó, Ukraine đang gửi thông điệp đến Nga và chính quyền Tổng thống Trump rằng không nên đánh giá thấp triển vọng của Kiev.