Thói quen kìm nén cảm xúc ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ

Sáng 2/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Tham gia phát biểu, đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Cần Thơ) đề cập đến vấn đề chênh lệch tuổi thọ giữa nam và nữ giới, đồng thời kiến nghị những chính sách y tế đặc thù.

Đại biểu dẫn chứng số liệu sơ bộ năm 2024 của Tổng cục Thống kê, trong khi tuổi thọ trung bình của nữ giới là 77,3 tuổi thì nam giới chỉ đạt khoảng 72,3 tuổi, chênh lệch 5 năm.

Về thời gian sống khỏe mạnh, khoảng cách này là 5,2 tuổi nghiêng về phía nữ giới. Bà Vang nhấn mạnh xu hướng này tương đồng với các nghiên cứu của WHO và Liên Hợp Quốc, khi tại các cường quốc như Trung Quốc, Hoa Kỳ hay Nga, nam giới cũng có tuổi thọ ngắn hơn nữ giới từ 5 đến 10 năm.

Đi sâu phân tích nguyên nhân, bên cạnh yếu tố sinh học về sự biến mất dần nhiễm sắc thể Y gây nguy cơ suy tim ở người già, đại biểu Tô Ái Vang đặc biệt lưu ý đến các yếu tố hành vi.

Bà chỉ rõ nam giới thường mắc các thói quen gây hại như hút thuốc, uống rượu, lười vận động và ít quan tâm đến sự chăm sóc bản thân. Đáng chú ý là tâm lý thờ ơ với y tế, nhất là ở độ tuổi sau 40 khi hormone suy giảm.

Đại biểu nhận định nam giới thường có tâm lý tự cho mình mạnh khỏe, nghĩ rằng "bệnh nhẹ rồi sẽ tự khỏi", dẫn đến việc bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất và gây hậu quả không thể khắc phục.

Ngoài ra, thói quen kìm nén cảm xúc do định kiến giới phải chịu đựng áp lực cũng được bà Vang cảnh báo là có hại cho sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể và ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ.

Xuất phát từ quan điểm sức khỏe là vốn quý nhất, đại biểu đoàn Cần Thơ kiến nghị bổ sung vào Nghị quyết các chỉ tiêu cụ thể như tăng thời gian sống khỏe mạnh ở nam trung niên lên 3-5 năm trong giai đoạn tới, đồng thời giảm mạnh tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm.

Bà đề xuất cần có chiến lược chăm sóc sức khỏe nam giới chuyên biệt, học tập từ mô hình của Úc hay Anh để can thiệp hành vi và truyền thông giới.

Đại biểu Vang cảnh báo, nếu không có sự can thiệp, đến độ tuổi 70 - giai đoạn được gọi là "trung thọ", gia đình và xã hội sẽ thiếu đi trụ cột và mất cân bằng giới.

"Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến sự cô đơn, bất bình đẳng của phụ nữ ở tuổi xế chiều", bà Vang bày tỏ lo ngại.

Đối với quy định kinh phí thực hiện chương trình, đại biểu Tô Ái Vang đánh giá tổng số vốn tối thiểu hơn 88.635 tỷ đồng cho giai đoạn tới là hợp lý về nguyên tắc. Tuy nhiên, bà băn khoăn về tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương chiếm khoảng 22%.

Theo nữ đại biểu, quy định này sẽ tạo ra thách thức lớn đối với các địa phương khó khăn, vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là những nơi vừa chịu nhiều sự tổn thất từ thiên tai sau bão lũ sẽ rất khó sắp xếp vốn đối ứng.

Để tháo gỡ vướng mắc này, đại biểu kiến nghị cơ quan soạn thảo cần có cơ chế linh hoạt về tỷ lệ vốn đối ứng cho từng vùng miền, đồng thời cho phép địa phương chủ động phân bổ kinh phí ưu tiên khi xảy ra dịch bệnh cấp bách.

Ngoài ra, bà Vang cũng đề xuất cần có các quy định đặc thù đơn giản hóa thủ tục hành chính, cho phép chỉ định thầu hoặc mua sắm rút gọn để bảo đảm kịp thời vật tư y tế, thuốc men phục vụ cho người dân.

Thiên Tuấn