Thoái hóa cột sống – Căn bệnh người già gõ cửa tuổi đôi mươi

Người trẻ mắc căn bệnh của người già

Trần Thị Quyên là biên tập viên dựng video cho một công ty lớn ở Hà Nội. Ngày nào Quyên cũng ngồi làm việc từ 9h sáng đến 6h tối mới rời công ty về nhà, sau đó ăn vội vàng và lại ngồi vào bàn làm việc đến khuya. Đôi mắt cô lúc nào cũng dán vào màn hình máy tính liên tục, tay rê chuột trên màn hình, đôi vai căng cứng. Và rồi những cơn đau cổ vai gáy xuất hiện.

"Một đêm đầu tháng 7, mọi thứ thay đổi. Khi vừa tắt máy lúc 23h, tôi bất ngờ cảm thấy cổ co cứng như bị bóp chặt, cánh tay phải tê bì. Tôi choáng váng, toàn thân rã rời như vừa trải qua một trận ốm nặng", Quyên nói.

Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bác sĩ kết luận Quyên bị thoái hóa cột sống cổ, suy nhược do làm việc quá sức. Nghe xong, cô sững sờ, không ngờ những cơn đau mà mình luôn xem nhẹ lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm.

May mắn, Quyên chưa bị thoát vị đĩa đệm. Nhưng cú sốc đó đủ khiến cô thay đổi, từ một người phớt lờ cơn đau thành người nghiêm túc với sức khỏe.

Cô bắt đầu kiên trì tập luyện theo các bài tập phục hồi do bác sĩ hướng dẫn, uống thuốc và sử dụng thêm thực phẩm chức năng theo chỉ định, với hy vọng lấy lại sự dẻo dai cho cột sống trước khi quá muộn.

Mặc dù còn trẻ, nhưng chị Nguyễn Thu Thủy (28 tuổi, Hà Nội) đã mắc căn bệnh của người già. Mới “đầu hai” nhưng chị liên tục xuất hiện những cơn đau nhói ở lưng. Mỗi lần cúi xuống bê thùng đồ, tối về, lưng chị lại đau nhức.

Chị Thủy cho biết: “Có một thời gian dài, tôi nhớ lúc tôi 25, 26 tuổi, tôi thường xuyên bê vác đồ nặng. Ngày nào cũng vậy, từng thùng sách, báo đóng chặt, tôi cứ bê từ trên tầng xuống xe bán tải để giao đi. Khi giao chưa hết, tôi lại bê về. Liên tục trong thời gian dài, tôi không cảm thấy đau. Tuy nhiên, thời gian dài, lưng tôi yếu đi, đau nhức. Thỉnh thoảng tôi kể chuyện với ông bà, bố mẹ vì chứng đau lưng, mọi người lại gạt đi bảo còn trẻ sao đã đau lưng”.

Sau đó chị Thủy đã đi chụp X-Quang, các bác sĩ kết luận, đốt sống L3 và L4 của chị bị thoái hóa. “Bác sĩ dặn tôi tránh bê vác đồ nặng, tăng cường canxi và vận động vùng sống lưng nhẹ nhàng”, chị Thủy nói thêm.

Trẻ hóa thoái hóa cột sống

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam, bác sĩ Nguyễn Dương Nhật Thi, chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết thoái hóa cột sống, căn bệnh trước kia vốn chỉ phổ biến ở người lớn tuổi, nay đang ngày càng trẻ hóa, đặc biệt ở nhóm nhân viên văn phòng.

Trước đây, phụ nữ thường bước vào giai đoạn thoái hóa sau tuổi 45-50 do thay đổi nội tiết tố. Nhưng hiện tại, không

ít người chưa đến 30 tuổi đã gặp các triệu chứng điển hình như đau cổ vai gáy kéo dài, cứng cổ sau ngày làm việc, hay cảm giác mỏi dọc sống lưng.

“Trung bình, mỗi ngày, chúng tôi tiếp nhận khoảng 150-200 lượt khám, 50% ca bệnh liên quan đến cột sống. Các bệnh lý thường đa dạng, có đủ mức độ từ nặng đến nhẹ, thường gặp nhất là thoái hóa cột sống, chấn thương cột sống, viêm tụy...”, bác sĩ Thi cho biết.

Theo bác sĩ Thi, nguyên nhân chính là thói quen ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên giữ nguyên một tư thế trong nhiều giờ đồng hồ, nhất là vùng cổ và lưng.

Những người ngồi liên tục 7-8 tiếng mỗi ngày khiến cơ cổ và cơ lưng phải gồng, chịu tải trọng lớn, lâu dần gây tổn thương và dẫn đến thoái hóa. Khi dây thần kinh bị chèn ép bởi tổn thương ở cột sống cổ hoặc thắt lưng, người bệnh thường cảm thấy đau lan xuống tay hoặc chân.

"Những cơn đau thoáng qua ban đầu có thể thuyên giảm nhờ xoa bóp, nghỉ ngơi, dùng dầu nóng. Tuy nhiên, nếu các biện pháp này không còn hiệu quả và cơn đau kéo dài, dai dẳng, có thể cơ thể đã bước vào giai đoạn thoái hóa mạn tính, tức là tổn thương khó hồi phục", bác sĩ Thi nhấn mạnh.

Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp biến chứng như: lưng còng, cổ rụt, tay chân yếu hoặc mất cảm giác. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Làm gì để bảo vệ cột sống

Theo bác sĩ Nhật Thi, để chẩn đoán các tổn thương tại cột sống, bệnh nhân cần được chụp MRI. Tuy nhiên, ở giai đoạn sớm, những tổn thương do thoái hóa thường chưa thể hiện rõ trên phim. Chỉ khi bệnh tiến triển nặng hơn, như đốt sống bị lún, xuất hiện gai xương hoặc cột sống biến dạng, các dấu hiệu mới được nhìn thấy rõ ràng qua hình ảnh cộng hưởng từ (MRI).

"Với người trẻ, nếu phát hiện bệnh sớm, bác sĩ thường ưu tiên điều trị bảo tồn. Phương pháp này bao gồm dùng thuốc, tập vận động và vật lý trị liệu nhằm giảm đau, phục hồi chức năng và ngăn bệnh tiến triển. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, khi khối thoát vị chèn ép dây thần kinh quá mức, gây co cứng cơ hoặc hạn chế vận động, phẫu thuật có thể được chỉ định", vị chuyên gia nói.

Dù vậy, phẫu thuật là phương án cuối cùng vì sau mổ, khả năng vận động thường chỉ đạt khoảng 70-80% so với trước.

"Dù y học hiện nay có nhiều thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng, song độ linh hoạt tự nhiên của cột sống rất khó tái tạo hoàn toàn. Vì vậy, việc phẫu thuật chỉ được cân nhắc khi điều trị bảo tồn không còn hiệu quả", bác sĩ Thi nhấn mạnh.

Bác sĩ Thi cũng lưu ý việc bảo vệ sức khỏe cột sống không chỉ cần được quan tâm khi đã có dấu hiệu đau đớn hoặc mắc bệnh. Để có một cơ thể khỏe mạnh và duy trì khả năng vận động lâu dài, người trẻ luôn cần chú ý đến tư thế, thói quen sinh hoạt.

Do đó mỗi người cần thay đổi tư thế sau mỗi 45- 60 phút. Đây là khoảng thời gian vàng để tránh ứ trệ tuần hoàn và giảm áp lực cột sống. Duy trì tập thể dục đều đặn, nhất là các bài tập tăng sức mạnh cơ lưng, cơ cổ.

Khi ngồi làm việc, tránh để điều hòa lạnh phả trực tiếp vào gáy vì có thể gây co mạch, co cứng cơ, làm cơn đau nghiêm trọng hơn.

Đồng thời dùng phương pháp nhiệt đúng cách. Nếu đau do co cơ vì thoái hóa, nên chườm nóng; nếu đau do chấn thương cấp thì phải chườm lạnh để giảm sưng viêm.

Nguyễn Hà/VOV.VN