Thịt lợn nhiễm dịch tả châu Phi: Ăn vào nguy hiểm như thế nào?

Dịch tả lợn châu Phi bùng phát với quy mô lớn

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại Việt Nam từ đầu năm 2025 đến nay (3/8), đã bùng phát trên diện rộng, với 710 xã, phường (chiếm hơn 21% tổng số xã trên cả nước).

Hiện vẫn còn hơn 540 xã, phường thuộc 30/34 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày kể từ khi dịch bùng phát.

Dịch tả lợn châu Phi bùng phát đã và đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi. Tại các tỉnh như Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Trị, Phú Thọ và Quảng Ngãi, dịch bệnh đã bùng phát mạnh mẽ, trở thành những “điểm nóng” cần được xử lý khẩn cấp.

Tại Hà Nội, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 22 xã, phường trên địa bàn thành phố với tổng số 152 thôn, 487 hộ gia đình bị ảnh hưởng.

Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an thành phố Hà Nội đã phối hợp với các đơn vị chức năng tiến hành kiểm tra đột xuất cơ sở giết mổ do Lê Văn Tươi (SN 1994) và Nguyễn Thị Thư (SN 1998) điều hành và tiến hành kiểm tra hàng loạt Ki ốt của các đối tượng tại chợ Phùng Khoang (ảnh Công an Hà Nội)

Tổng số lợn buộc phải tiêu hủy là 10.481 con; trong đó có 728 con lợn nái, đực giống, 9.753 con lợn thương phẩm, tổng trọng lượng lợn bị tiêu hủy lên tới 662.692kg.

Đáng lo ngại, hàng loạt vụ buôn bán lợn chết, lợn bệnh vừa bị phanh phui ngay giữa thủ đô. Chỉ trong tháng 6 và đầu tháng 7, Công an Hà Nội đã khởi tố 3 vụ án, phát hiện gần 2 tấn thịt lợn nhiễm bệnh bị tuồn ra chợ, quán ăn.

Tại chợ Phùng Khoang, lực lượng chức năng thu giữ hàng trăm kg thịt đã biến màu, bốc mùi hôi thối, nghi nhiễm dịch tả lợn châu Phi. Thủ đoạn của các đối tượng là mua lợn chết với giá rẻ, mổ xẻ ngay tại nhà rồi trà trộn bán lại cho các quán ăn, bữa cơm công nhân, nhà hàng giá rẻ để kiếm lời bất chấp nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng.

Việc những mẻ thịt nhiễm bệnh âm thầm ra thị trường, len lỏi vào mâm cơm hàng ngày khiến không ít người tiêu dùng hoang mang đặt câu hỏi: Nếu chẳng may ăn phải lợn nhiễm dịch tả châu Phi, liệu có nguy cơ mang bệnh không?

Dịch tả lợn châu Phi không lây sang người

Trao đổi về vấn đề này, bác sĩ Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus African Swine Fever Virus (ASFV) gây ra.

Bệnh này lây lan rất nhanh trong đàn lợn, bất kể lợn nuôi hay lợn rừng, với tỷ lệ chết có thể lên tới 100%. Virus lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc với máu, dịch tiết của lợn bệnh. Thời gian qua, nhiều nước ở châu Phi, châu Âu và châu Á đã ghi nhận các ổ dịch tả lợn châu Phi xuất hiện trên quy mô lớn.

Điều quan trọng là dịch tả lợn châu Phi chỉ lây nhiễm ở loài lợn, hoàn toàn không có khả năng lây sang người. Tuy

nhiên, thực tế vẫn xảy ra tình trạng người dân mua phải thịt lợn bệnh hoặc thịt lợn chết không rõ nguồn gốc.

Bác sĩ Thiệu khẳng định nếu không may ăn phải thịt lợn nhiễm virus tả lợn châu Phi nhưng đã được nấu chín kỹ như luộc, xào, nướng thì vẫn an toàn. Đây là điểm khác biệt so với một số bệnh khác như lở mồm long móng ở gia súc hay cúm gia cầm H5N1.

Thịt lợn bệnh mang mầm bệnh

Theo bác sĩ Thiệu, điều đáng lo ngại là thịt lợn chết hoặc thịt bệnh thường là môi trường thuận lợi cho nhiều loại vi sinh vật phát triển mạnh, trong đó có vi khuẩn như Salmonella, E.coli hay Listeria.

Khi ăn phải, người tiêu dùng có thể bị rối loạn tiêu hóa với các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao. Những nhóm đối tượng dễ bị biến chứng nặng nhất là trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai.

Không chỉ vi khuẩn, một số loại ký sinh trùng như giun xoắn, sán dây lợn cũng có thể xâm nhập vào cơ thể nếu thịt không được nấu chín hoàn toàn. Chúng có thể gây tổn thương ở cơ, mắt hoặc thậm chí tấn công hệ thần kinh trung ương.

Đặc biệt, thịt lợn chết hoặc ôi thiu có thể sinh ra nhiều độc tố như histamine, endotoxin hay mycotoxin. Những độc tố này rất khó bị phá hủy hoàn toàn, kể cả khi nấu ở nhiệt độ 100 độ C.

Khi ăn phải thịt chứa độc tố, người tiêu dùng có thể bị ngộ độc cấp tính với các biểu hiện như nôn mửa dữ dội, đau bụng, tiêu chảy, sốt cao, tụt huyết áp. Trong những trường hợp nặng, người bệnh có thể bị sốc nhiễm độc, đe dọa tính mạng.

Nếu tiếp xúc lâu dài với lượng nhỏ độc tố, cơ thể cũng dễ bị tổn thương gan, thận, hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ ung thư. Điều đáng lo là những loại thịt chứa độc tố này thường không có dấu hiệu khác thường rõ rệt về màu sắc hay mùi vị, khiến người tiêu dùng dễ chủ quan.

Một vấn đề khác cũng rất đáng lo ngại là khi lợn nhiễm tả châu Phi, sức đề kháng của chúng giảm đi rõ rệt, khiến đàn lợn dễ mắc thêm các bệnh lây nhiễm nguy hiểm khác như bệnh tai xanh, cúm, thương hàn, liên cầu khuẩn lợn hay lở mồm long móng.

Trong đó, bệnh liên cầu khuẩn lợn rất dễ lây sang người qua các vết thương hở, vết trầy xước hoặc qua các món ăn tái sống, tiết canh. Nếu nhiễm liên cầu khuẩn lợn, người bệnh có thể phải đối diện với nguy cơ nhiễm độc tiêu hóa, nhiễm trùng máu, viêm màng não, viêm não, suy đa tạng, phải lọc máu, thở máy, hồi sức tích cực với chi phí điều trị cao và nguy cơ di chứng nặng nề.

Làm sao để nhận biết thịt heo bệnh?

Theo ông Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia về công nghệ thực phẩm, nguyên giảng viên Viện công nghệ sinh học và thực phẩm Đại học Bách khoa Hà Nội, người tiêu dùng có thể nhận biết thịt heo bị bệnh qua một số đặc điểm như: thịt heo bệnh thường có màu sắc tái nhợt hoặc bầm tím, bị chảy nước, có mùi hôi tanh. Trên bề mặt da có thể xuất hiện các nốt xuất huyết nhỏ, thớ thịt nhão và không đàn hồi. Khi luộc, nước thịt đục, không có lớp váng mỡ, mùi không thơm.

Ngược lại, thịt heo ngon và an toàn thường có màu đỏ hồng hoặc đỏ sẫm, phần mỡ trắng, chắc, không chảy nước và không có mùi lạ. Khi chạm tay vào thịt khô ráo, có độ đàn hồi tốt và không để lại dấu vết. Khi nấu chín nước thịt trong, có lớp váng mỡ nổi rõ trên bề mặt và mùi thơm đặc trưng.

Thịt heo bị bệnh thường có màu sắc tái nhợt hoặc bầm tím, bị chảy nước, có mùi hôi tanh (Ảnh Công an Hà Nội)

"Trong quá trình chế biến, cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, rửa tay sạch sẽ, sử dụng dao và thớt riêng cho thực phẩm sống và chín để tránh lây nhiễm chéo. Đặc biệt không nên ăn các món từ thịt heo sống hoặc tái như tiết canh, nem chua, gỏi thịt", ông Nguyễn Duy Thịnh khuyến cáo.

Trong trường hợp đã lỡ ăn phải thịt heo không rõ nguồn gốc hoặc nghi nhiễm bệnh, người dân cần theo dõi sức khỏe sát sao.

Bác sĩ Lê Văn Thiệu khuyến cáo nếu có các biểu hiện như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, sốt cao nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Đồng thời nếu phát hiện ổ dịch hoặc heo chết bất thường, người dân cần thông báo ngay cho chính quyền địa phương và cơ quan thú y để có biện pháp xử lý, tránh dịch lây lan.

Nguyễn Hà/VOV.VN