Thiếu nhân sự kế toán, nhiều xã chưa thể chi lương cho công chức

Ngày 9/9, Bộ Tài chính đã tổ chức phiên họp chuyên đề tháng 9/2025, nhằm cho ý kiến đánh giá tình hình triển khai thực hiện và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Còn 552 xã chưa thể mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước

Theo ông Lê Thành Quân – Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ, sau 2 tháng triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã rà soát, giải đáp khó khăn, vướng mắc để có giải pháp kịp thời tháo gỡ, tạo thuận lợi nhất cho công tác phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Về hỗ trợ tài chính và ngân sách, có 33/34 địa phương đã ban hành Nghị quyết về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh và cấp xã.

Tính đến ngày 5/9/2025, có 55.293 đơn vị thuộc cấp xã đã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, chiếm 99,01% tổng số các đơn vị. Tổng số các đơn vị thuộc cấp xã đã chi lương tháng 8/2025 là 54.077 đơn vị, chiếm 96,62% tổng số.

Còn 552 đơn vị thuộc cấp xã chưa mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, chiếm 0,99%; Có 1.768 đơn vị thuộc cấp xã chưa chi lương tháng 8/2025, chiếm 3,38% tổng số. Nguyên nhân chủ yếu là do các đơn vị chưa gửi hồ sơ ra Kho bạc Nhà nước đề nghị mở tài khoản và chưa gửi hồ sơ đề nghị chi lương tháng 8/2025.

Về kinh phí hỗ trợ đảm bảo cơ sở vật chất cho các xã sau sắp xếp đơn vị hành chính, đã hỗ trợ cho 27 địa phương với tổng số tiền là 3.119 tỷ đồng, tập trung cho các nhu cầu thiết yếu, phục vụ trực tiếp việc tổ chức vận hành đơn vị hành chính cấp xã.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng chủ trì cuộc họp

Đối với đề nghị hỗ trợ kinh phí từ ngân sách trung ương để số hóa tài liệu lưu trữ tại các địa phương trong năm 2025 theo đề xuất của Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính đã tổng hợp, đang rà soát để trình Chính phủ bổ sung kinh phí khoảng 12,8 tỷ đồng cho 5 địa phương để số hóa tài liệu lưu trữ cấp huyện.

Về tình hình bố trí trụ sở làm việc, các địa phương đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bố trí, sắp xếp trụ sở làm việc cho các xã, phường, đặc khu để đảm bảo điều kiện hoạt động thông suốt.

Nguyên tắc chung là tận dụng tối đa trụ sở hiện có, ưu tiên bố trí tập trung hoặc hoán đổi trụ sở với các đơn vị trên địa bàn. Nhiều trụ sở cơ quan cấp huyện cũ đã được sử dụng lại để bố trí cho cấp xã mới.

Các địa phương đã bố trí cân đối nguồn lực cải tạo, sửa chữa trụ sở làm việc, tập trung trước mắt cho các khu vực thường xuyên tiếp và giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.

Trực tiếp về cơ sở để tháo gỡ khó khăn

Đánh giá về tình hình thực hiện và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các ý kiến đều cho rằng các khó khăn, vướng mắc trong thời gian qua chủ yếu phát sinh từ khâu tổ chức thực hiện.

Năng lực cán bộ cấp xã ở một số nơi, một số địa bàn chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc, còn tình trạng lúng túng trong triển khai thực hiện. Cơ sở vật chất, trụ sở, hạ tầng công nghệ thông tin của cấp xã còn khó khăn, nhất là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa.

Tại một số địa bàn, công chức xã có hiện tượng bị quá tải công việc trong một số thời điểm, nhất là đối với bộ phận liên quan đến giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.

Đáng chú ý là sự thiếu hụt nhân sự tài chính – kế toán tại cấp xã. Nhiều đơn vị cấp xã không có đủ lãnh đạo, cán bộ có chuyên môn sâu về lĩnh vực phụ trách, đặc biệt là không có cán bộ đủ tiêu chuẩn, điều kiện để bổ nhiệm kế toán, kế toán trưởng, dẫn đến nhiều đơn vị không thể mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước để thực hiện chi ngân sách nhà nước.

Để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng yêu cầu ngành Tài chính cần tiếp tục nỗ lực hỗ trợ các địa phương tháo gỡ.

Trong đó, Vụ Pháp chế rà soát, tham mưu, hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các địa phương triển khai thực hiện; hướng dẫn, hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền trong giai đoạn hiện nay.

Kho bạc Nhà nước được giao đôn đốc các địa phương chỉ đạo các đơn vị sử dụng ngân sách trên địa bàn khẩn trương thực hiện việc mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước theo quy định để thực hiện chi ngân sách nhà nước, đặc biệt là chi trả tiền lương, chế độ chính sách, an sinh xã hội và đầu tư phát triển.

Vụ Ngân sách nhà nước rà soát, đánh giá lại kinh phí thực tế, cần thiết cho các hoạt động của mô hình mới để đề xuất cấp bổ sung ngân sách kịp thời, đầy đủ. Tiếp tục hướng dẫn địa phương về thực hiện mua sắm, về thu, chi tài chính, ngân sách. Tổng hợp, báo cáo nhu cầu của các địa phương về hỗ trợ kinh phí nguồn NSTW phục vụ số hóa tài liệu hồ sơ; đầu tư cơ sở vật chất, nhà ở công vụ, trang thiết bị công nghệ thông tin thiết yếu tại các xã, phường, đặc khu mới thành lập, đặc biệt là ở các địa phương miền núi, khó khăn.

Cục Quản lý công sản được giao tổ chức khai thác hiệu quả cơ sở vật chất hiện có, đảm bảo hợp lý, khoa học, tránh lãng phí, song cũng không để khó khăn, thiếu thốn về cơ sở vật chất, nếu cần phải đề xuất, nếu thừa phải điều chuyển, thiếu phải bổ sung.

Cục Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số đẩy nhanh việc tích hợp, kết nối hệ thống phần mềm quản lý ngành dọc với hệ thống dùng chung của địa phương, bảo đảm đồng bộ, liên thông, tránh chồng chéo, gián đoạn thông tin trong vận hành thực tế…

Bộ trưởng yêu cầu, trong tuần tới, các đơn vị phối hợp lựa chọn một số địa phương đang có tồn đọng lớn, tình trạng triển khai trì trệ để tổ chức đoàn công tác trực tiếp xuống cơ sở, để nắm bắt tháo gỡ khó khăn tại chỗ và triệt để.

Hà Loan