Thị trường nâng hạng, doanh nghiệp cần nâng chuẩn báo cáo

Các doạnh nghiệp niêm yết buộc kiểm kê phát thải khí nhà kính trong báo cáo năm nay. Ảnh: N.K

Quản trị hướng chuẩn quốc tế

Việt Nam đang có những bước tiến rõ ràng trong việc nâng cao chuẩn mực báo cáo phát triển bền vững, thông qua sự chủ động của các cơ quan quản lý và sự nỗ lực, lan tỏa từ các doanh nghiệp tiên phong thúc đẩy phát triển bền vững, theo bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà nước (SSC), chia sẻ tại Hội nghị Doanh nghiệp niêm yết và lễ trao giải Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết 2025 (VLCA) diễn ra chiều ngày 3-12.

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nói việc doanh nghiệp niêm yết tăng cường sử dụng tiếng anh trong các báo cáo là điểm tích cực đáng chú ý của năm nay. Ảnh: V.D.

Đáng chú ý, lãnh đạo SSC cũng nhấn mạnh câu chuyện nhiều doanh nghiệp chủ động lập báo cáo phát triển bền vững, tăng cường minh bạch thông tin, công bố thông tin bằng tiếng Anh, áp dụng chuẩn mực ESG. “Đây là một yêu cầu thiết yếu mà các doanh nghiệp cần làm khi thị trường bước sang giai đoạn mới”, bà Phương nhấn mạnh.

Chia sẻ tương tự bên lề sự kiện, ông Dominic Scriven, Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch điều hành Dragon Capital, nói có hai điểm đáng chú ý trong kỳ khảo sát báo cáo thường niên của các doanh nghiệp niêm yết năm nay.

Thứ nhất là có đến hơn 80% doanh nghiệp tham gia có báo cáo bằng tiếng Anh. Đây là điểm thay đổi rất lớn và quan trọng. “Điều này là rất quan trọng nếu doanh nghiệp muốn nhà đầu tư nước ngoài tham gia cùng mình”, ông Dominic nhấn mạnh.

Thứ hai là câu chuyện các công ty niêm yết bắt đầu thực sự để ý đến yếu tố bền vững, dù đây là khái niệm rất rộng và trừu tượng. Điểm tích cực là qua các năm, tùy theo mô hình kinh doanh, mỗi doanh nghiệp bắt đầu hiểu dần về ý nghĩa hoạt động bền vững của mình.

Báo cáo thường niên là tài liệu được nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài quan tâm khi đánh giá mức độ minh bạch và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp.

Sự kiện năm nay thu hút đại diện hơn 300 công ty niêm yết, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và các định chế tài chính khác trên thị trường. Ảnh: V.D.

Theo bà Nguyễn Thị Việt Hà, Quyền Chủ tịch Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE), giai đoạn thị trường vốn bước sang chu kỳ phát triển mới, sẽ yêu cầu cao hơn về tính minh bạch và bền vững. Những doanh nghiệp duy trì được chất lượng ổn định qua nhiều năm, có nền tảng quản trị và công bố thông tin tiệm cận chuẩn mực quốc tế sẽ gia tăng khả năng thu hút dòng vốn và các quỹ đầu tư ngoại.

Chia sẻ bên lề sự kiện, ông Johan Nyvene, Chủ tịch HĐQT Công ty chứng khoán HSC, cũng đánh giá thị trường đang dần làm quen với việc báo cáo chuẩn xác, minh bạch và đầy đủ thông tin hơn so với trước kia.

Tuy nhiên, điều quan trọng vẫn là chất lượng hơn là “mẫu mã bề ngoài”. Các doanh nghiệp cần hướng tới việc minh bạch, cung cấp thêm nhiều thông tin, đặc biệt là trong bối cảnh môi trường tài chính Việt Nam đang dần hướng tới các chuẩn mức cao hơn, chẳng hạn như việc áp dụng chuẩn mực kế toán IFRS.

Chất lượng quản trị thông tin đang cải thiện

Số lượng vi phạm trên sàn HOSE giảm đáng kể tính trong 11 tháng đầu năm 2025 so với những năm trước, theo bà Nguyễn Nam Anh, Giám đốc Phòng quản lý Niêm yết của HoSE.

Cụ thể, số lượng công ty vi phạm về công bố thông tin năm 2025 giảm rõ rệt và giảm gần 25%, các hành vi vi phạm cũng giảm nhiều hơn. Có 6 trường hợp bị xử lý vi phạm, trong đó chủ yếu là cảnh báo do công bố thông tin. Đặc biệt là có 6 trường hợp bị hủy niêm yết, trong đó có 4 trường hợp do vi phạm công bố thông tin nghiêm trọng.

Tuy nhiên, về mặt quản trị thông tin, điểm cần cải thiện là nhiều doanh nghiệp chưa áp dụng thông lệ tốt về đảm bảo quyền cổ đông, chưa áp dụng thông lệ tốt về vận hành HĐQT như tỷ lệ thành viên độc lập, hay Ủy ban chuyên trách; chưa đáp ứng yêu cầu về quản trị công ty gắn với phát triển bền vững.

Còn báo cáo thường niên cần nâng cao chất lượng giải trình, yếu tố xuyên suốt trong bộ tiêu chí đánh giá của VLCA trong năm 2025. Một số báo cáo thường niên của doanh nghiệp vẫn thiếu sự kết nối mạch lạc giữa chiến lược, rủi ro và kết quả kinh doanh.

Nhiều báo cáo nêu chiến lược nhưng chưa phân tích rõ cách chiến lược được triển khai và tạo ra kết quả, hoặc chưa giải thích rủi ro ảnh hưởng thế nào đến hoạt động doanh nghiệp.

Kỳ VLCA lần thứ 18 này cũng có điểm tích cực là ngày càng nhiều doanh nghiệp chú ý đến việc trình bày thông tin cho cổ đông và nhà đầu tư thông qua báo cáo thường niên. Theo đó có 122 doanh nghiệp tham gia, tăng 27% so với con số năm ngoái. Đáng chú ý là năm nay có 30% doanh nghiệp đăng ký mới là doanh nghiệp mới tham gia.

“Một điểm đáng ghi nhận là doanh nghiệp đã bắt đầu nhìn nhận báo cáo thường niên như công cụ đối thoại chiến lược với thị trường, thay vì chỉ là báo cáo mang tính tuân thủ. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng tăng cường đầu tư vào chuẩn hóa hệ thống báo cáo, phản ánh yêu cầu từ nhà đầu tư tổ chức trong bối cảnh thị trường Việt Nam tiến gần nhóm Thị trường Mới nổi thứ cấp”, thông cáo của HOSE đánh giá.

Ngoài báo cáo thường niên, kỳ VLCA cũng ghi nhận số lượng báo cáo phát triển bền vững tham gia sự kiện năm nay tăng lên từ 33 trong năm ngoái lên 38.

Đánh giá chung về báo cáo bền vững, đại diện HOSE đánh giá cấu trúc báo cáo chặt chẽ hơn, ngày càng nhiều doanh nghiệp công bố phát thải khí nhà kính, hoạt động liên quan đến chuỗi cung ứng, số lượng doanh nghiệp có ủy ban ESG thuộc Hội đồng quản trị tăng; áp dụng tiêu chí ngành bắt đầu rõ ràng hơn, đặc biệt là nhóm ngành tài chính hầu hết tích hợp sâu ESG vào chiến lược kinh doanh và sản phẩm tài chính.

Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm cần được cải thiện như chỉ số công bố không đúng chuẩn GRI hoặc tương đương; thiếu đảm bảo độc lập của bên thứ ba với dữ liệu ESG, làm giảm độ tin cậy thông tin công bố.

Ngoài ra, doanh nghiệp công bố chiến lược tới mục tiêu, hành động chưa gắn kết, chưa “logic”, cam kết Net Zero tăng mạnh nhưng thiếu lộ trình cụ thể. Nhóm Phi Tài chính có kết quả không đồng đều, một số chưa đo lường đầy đủ phát thải chuỗi giá trị, kể cả doanh nghiệp có hệ thống khá tốt.

Dũng Nguyễn