Thi lớp 10 tại TP HCM: Đề thi nhân văn, hiện đại

Là kỳ thi lớp 10 đầu tiên theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, cả đề thi ngữ văn và ngoại ngữ (chủ yếu là tiếng Anh) ở TP HCM đã không làm thất vọng các nhà giáo, chuyên gia, học sinh (HS) khi vừa đáp ứng đủ yêu cầu của chương trình mới vừa giàu cảm xúc, nhân văn và hiện đại.

Đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực

Nhận xét về đề thi môn ngữ văn ở kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay, nhiều ý kiến của các chuyên gia, nhà giáo cho rằng đề đã hoàn thành "sứ mệnh" của đề thi theo Chương trình GDPT 2018, đó là chú trọng đến yêu cầu phát triển phẩm chất và năng lực người học nên các câu hỏi đều không bắt HS học thuộc lòng mà đòi hỏi kỹ năng để giải quyết vấn đề từ thực tiễn cuộc sống.

Cô Trần Thị Quỳnh Anh, giáo viên (GV) Trường THPT Trưng Vương (quận 1), cho biết với đề thi lớp 10 đầu tiên theo chương trình mới, đề ngữ văn rất ổn. Đề vẫn vừa sức và tầm hiểu biết của HS THCS, bảo đảm đúng cấu trúc và tương đối sát đề minh họa.

Thí sinh vui mừng sau ngày thi đầu tiên tại điểm thi Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (quận 5). Ảnh: TẤN THẠNH

Theo cô Quỳnh Anh, điểm nhấn và cũng là điểm "chạm" đến nhiều người đó là ngữ liệu đề thi. Ngữ liệu gần gũi, giàu cảm xúc và tính khơi gợi. Những thí sinh khi đọc ngữ liệu sẽ có những xúc động nhất định. "Đề hay nhưng vẫn có những nội dung mang tính phân hóa cao, đáp ứng yêu cầu đề tuyển sinh. Đòi hỏi HS phải vừa có kỹ năng vừa có khả năng cảm thụ văn học. Riêng câu nghị luận xã hội hay nhưng là 1 thử thách với HS" - cô Quỳnh Anh nhận xét.

Cô Phan Thị Thanh Giang, GV Ngữ văn Trường THPT Đào Sơn Tây (TP Thủ Đức), cho rằng đề thi đã dung hòa giữa kiểm tra kiến thức và khơi dậy giá trị sống, là minh chứng cho tư duy ra đề nhân văn và hiện đại. Đề đã thể hiện rõ tính chỉnh thể cao, đó là mạch cảm xúc xuyên suốt từ nhận thức đến trải nghiệm. Cả 2 phần đọc hiểu và nghị luận cùng xoay quanh một chủ đề: Sự trưởng thành không chỉ về thể chất, mà còn là quá trình lớn lên về cảm xúc, nhân cách và nhận thức xã hội. Trật tự câu hỏi được sắp xếp hợp lý, dẫn dắt HS từ cảm thụ, phân tích đến liên hệ thực tiễn. Chính sự kết nối mạch lạc giữa các phần đã biến đề thi thành một hành trình tư duy trọn vẹn, không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn trở thành một bài học nhân văn về đời sống.

Ngoài ra, đề thi cũng bảo đảm tính phân hóa với độ mở vừa đủ, không đánh đố, có tính phân loại rõ ràng mà không gây áp lực. "Phân hóa không nằm ở độ khó kỹ thuật, mà nằm ở mức độ mở của tư duy, khả năng liên hệ và cảm xúc cá nhân, đúng định hướng kiểm tra năng lực thật sự, chứ không phải khả năng học thuộc" - cô Giang phân tích.

Điểm tập trung ở mức 6-8 điểm

Thầy Võ Kim Bảo, Tổ trưởng Tổ Ngữ văn Trường THCS Nguyễn Du (quận 1), nhận định nội dung của đề tuy gần gũi, nhưng không phải dễ để đạt được điểm cao. Theo thầy Bảo, đề có sự phân hóa rất rõ nét. Với Chương trình GDPT 2018, một HS trung bình và học đúng mục tiêu đó là phát triển phẩm chất và năng lực thì có thể đạt được ít nhất 6,5 đến 7 điểm. Nhưng một HS trung bình, không học đúng định hướng, có thói quen ỷ lại vào bài giải, học thuộc lòng văn mẫu sẽ không thể có bài làm chất lượng. "Tuy nhiên, một HS nếu có thể tự tin với kiến thức mình được học, không cần văn mẫu, bài giải mẫu mà vẫn có thể đáp ứng được các yêu cầu ở mức cơ bản cũng có thể đạt được điểm 8 trở lên" - thầy Bảo cho biết.

Trong khi đó, với đề thi môn tiếng Anh, thầy Lê Minh Hồng Đức, giảng viên Trường ĐH Văn Lang, cho biết đề thi năm nay tương đối khó hơn so với năm trước, đặc biệt ở phần trắc nghiệm với nhiều câu hỏi dưới dạng hội thoại, đòi hỏi thí sinh phải hiểu đúng ngữ cảnh mới có thể chọn được đáp án chính xác. Một điểm mới đáng chú ý là sự xuất hiện của phần bài tập yêu cầu thí sinh hoàn thành câu dựa trên thông tin từ một mục trong từ điển - thay thế cho dạng bài sắp xếp trật tự cụm từ vốn có từ những năm trước. "Đây là dạng câu hỏi mang tính vận dụng cao, đòi hỏi thí sinh phải có khả năng suy luận và ứng dụng ngôn ngữ linh hoạt. Với mức độ phân hóa rõ rệt, phổ điểm năm nay được dự đoán sẽ tập trung nhiều ở mức 7 đến 8 điểm" - thầy Đức nhận định.

Hôm nay (7-6), thí sinh sẽ thi môn toán vào buổi sáng và các môn chuyên, tích hợp vào buổi chiều. Báo Người Lao Động sẽ tiếp tục đăng gợi ý giải đề tại nld.com.vn.

Đặng Trinh