Thí điểm theo lộ trình, tránh việc ứng dụng AI không kiểm soát trong trường học

Nhiều chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh AI đang trở thành công nghệ nền tảng, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội và định hình tương lai của nhân loại, việc đưa AI vào trường phổ thông, bắt đầu với học sinh lớp 1 là hướng đi phù hợp. Mặc dù vậy, khi đưa AI vào trường học, cần cách tiếp cận nhân văn, thí điểm theo lộ trình phù hợp và tránh việc ứng dụng AI không kiểm soát trong trường học.

Việc đưa AI vào trường học là bước đi phù hợp với xu thế phát triển của khoa học công nghệ và chuyển đổi số. (Ảnh minh họa).

Giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực số, năng lực AI

Khung nội dung giáo dục AI được thiết kế tương ứng với hai giai đoạn giáo dục: Giai đoạn giáo dục cơ bản gồm cấp tiểu học, bắt đầu từ lớp 1 và cấp trung học cơ sở; giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp là cấp trung học phổ thông. Ở cấp tiểu học, học sinh bước đầu trải nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, hình thành khái niệm ban đầu và nhận biết vai trò của AI trong cuộc sống. Các em được giáo dục về việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và tôn trọng bản quyền. Ở cấp trung học cơ sở, học sinh học cách sử dụng các công cụ AI để tạo ra sản phẩm số, được trang bị kiến thức nền tảng về nguyên lý hoạt động của AI và bắt đầu hình thành ý thức về đạo đức và trách nhiệm công dân trong xã hội số. Cấp trung học phổ thông, học sinh được khuyến khích khám phá, thiết kế và cải tiến các công cụ AI đơn giản thông qua các dự án khoa học.

Chương trình tập trung vào việc phát triển tư duy giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo và làm chủ công cụ AI, giúp học sinh vận dụng AI để tạo ra các sản phẩm phục vụ cộng đồng và định hướng nghề nghiệp. Khung giáo dục AI dành cho học sinh được xây dựng dựa trên quan điểm năng lực của Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể 2018 và nhất quán với Chương trình Giáo dục phổ thông môn Tin học.

Bộ GD&ĐT cho biết, triển khai giáo dục AI cho học sinh phổ thông là cần thiết, cấp bách, thực hiện nhiệm vụ được nêu trong các chủ trương, chỉ đạo về giáo dục, đào tạo của Đảng, Nhà nước trong bối cảnh mới. Việc thực hiện giáo dục AI trong giáo dục phổ thông nhằm giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực số, năng lực khoa học công nghệ, tư duy sáng tạo, kĩ năng học tập, tự chủ cho học sinh; trang bị cho học sinh kiến thức nền tảng, kĩ năng vận dụng cơ bản về AI và những phẩm chất cần thiết khi sử dụng AI trong học tập và cuộc sống.

TS Đỗ Viết Tuân, Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông, Học viện Quản lý giáo dục cũng nhìn nhận, việc đưa giáo dục AI vào trường phổ thông và triển khai từ lớp 1 hoàn toàn khả thi. Với lứa tuổi này, không cần những kiến thức hàn lâm, phức tạp mà quan trọng là giúp các em nhận diện vai trò của AI trong đời sống hằng ngày. Việc chuẩn bị từ sớm cho học sinh không chỉ giúp các em chủ động ứng dụng công nghệ này vào học tập hiệu quả, có đạo đức mà còn đặt nền móng cho tư duy thuật toán. Trong đó, ở cấp tiểu học, học sinh tập trung vào nhận biết, phân biệt và tìm hiểu ứng dụng của AI; cấp trung học cơ sở rèn luyện tư duy thuật toán nền tảng để thích ứng với việc học tập về AI; cấp trung học phổ thông đào tạo về ngôn ngữ lập trình, công cụ Gen AI, đồng thời tiếp cận các vấn đề về đạo đức và pháp lý trong AI.

Chuẩn bị kỹ các nguồn lực đê ítriển khai phù hợp thực tiễn

Nhiều giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục cho rằng, việc Bộ GD&ĐT ban hành Khung nội dung thí điểm giáo dục AI cho học sinh phổ thông là bước đi đúng để giúp học sinh sớm tiếp cận AI, phát triển năng lực số, tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề, chuẩn bị cho nghề nghiệp tương lai. Mặc dù vậy, việc triển khai đưa AI vào trường học cần thực hiện theo lộ trình, áp dụng trước ở những nơi đủ điều kiện; đảm bảo an toàn dữ liệu học sinh và có thêm hướng dẫn pháp lý, quản trị rõ ràng để tránh việc ứng dụng AI không kiểm soát trong trường học.

Từ góc độ chuyên gia, GS.TS Nguyễn Thanh Thủy, Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam đánh giá, việc đưa nội dung AI vào trong giáo dục phổ thông là một bước đột phá, thể hiện tầm nhìn giáo dục và đào tạo, phù hợp với bối cảnh, xu thế hiện nay. Để triển khai hiệu quả, GS.TS Nguyễn Thanh Thủy lưu ý, việc đưa AI vào các trường học phổ thông phải được triển khai cùng các công nghệ, hoạt động giáo dục khác như giáo dục STEM, Tin học.

Đồng quan điểm này, ông Bạch Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh cũng nhấn mạnh phương án gắn nội dung về AI vào các môn học chứ không xây dựng đó là môn học riêng biệt. Cùng với đó, ông Khoa đề xuất Bộ GD&ĐT cần sớm ban hành khung chuẩn dành cho giáo viên về ứng dụng AI trong dạy, học ở bậc phổ thông để các địa phương có cơ sở tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ về nội dung này.

Ông Lê Huy Hoàng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhận định, việc giáo dục AI trong giáo dục phổ thông là điều cần thiết, đặc biệt là đáp ứng trong đào tạo nguồn nhân lực cao. Tuy nhiên, ông Lê Huy Hoàng cũng lưu ý, việc xây dựng, triển khai cần phải rà soát, chuẩn bị kỹ các nguồn lực, đặc biệt là về năng lực đội ngũ nhà giáo, hệ thống hạ tầng; việc giáo dục AI trong giáo dục phổ thông phải có thí điểm, rà soát và có kiểm soát.

Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ GD&ĐT cho biết, việc triển khai giáo dục AI cho học sinh phổ thông sẽ được thực hiện theo lộ trình, giai đoạn, phù hợp thực tiễn và có kiểm soát. Do đó, việc triển khai thí điểm thực hiện giáo dục AI trong giáo dục phổ thông là cơ sở nghiên cứu, đánh giá, đề xuất triển khai phù hợp với từng cấp học phổ thông trong những năm học tiếp theo. Trên cơ sở đó, Bộ GD&ĐT cũng sẽ có những giải pháp phù hợp để mọi học sinh, vùng miền điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn, đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục AI.

Huyền Thanh