Thế hệ nhà báo trẻ tiếp bước cha anh

Các nhà báo tại Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng. Ảnh: Tư liệu

Học tập cha anh - trân trọng những giá trị bền vững

Trong hành trình 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, lớp lớp thế hệ nhà báo đã để lại những dấu ấn không thể phai mờ, trở thành ngọn lửa truyền thống cho các thế hệ hôm nay. Những ngày đầu của báo chí cách mạng, nhà báo là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, vượt qua muôn vàn gian khó, sống và làm việc giữa khói lửa chiến tranh để kịp thời phản ánh cuộc chiến đấu anh dũng của dân tộc. Họ là hiện thân của tinh thần xông pha, tính dấn thân, không quản hiểm nguy, sẵn sàng lăn xả bám sát thực tiễn, tìm đến tận cùng sự thật. Tinh thần ấy là bài học đầu tiên mà thế hệ nhà báo trẻ hôm nay phải khắc cốt ghi tâm.

Từ những trang viết còn vương mùi khói súng, nhà báo trẻ học được ở cha anh bản lĩnh nghề nghiệp - không ngại gian khổ, hi sinh, không né tránh khó khăn, luôn đặt quyền lợi của nhân dân và Tổ quốc lên trên hết. Họ học được kỹ năng tường thuật và miêu tả sinh động - những bài báo thời chiến, ngắn gọn, súc tích mà giàu cảm xúc, đã làm lay động hàng triệu trái tim, trở thành những hồi kèn xung trận, những lời hiệu triệu cổ vũ tinh thần chiến đấu. Chính từ đó, nhà báo trẻ hiểu rằng dù trong thời bình, tốc độ tiếp nhận thông tin nhanh chóng cũng đòi hỏi họ phải viết ngắn, gọn, giàu cảm xúc nhưng vẫn chính xác, chân thực, dễ tiếp cận để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của độc giả.

Trong chiến tranh, thông tin đôi khi bị bóp méo hoặc trở thành công cụ tuyên truyền. Nhưng cũng chính hoàn cảnh ấy đã rèn luyện cho nhà báo thời chiến ý thức về tính trung thực và trách nhiệm xã hội cao nhất trong việc phản ánh đúng sự thật, tránh gây hoang mang dư luận. Giá trị này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh báo chí hiện đại phải đối diện với tin giả, tin thất thiệt tràn lan trên mạng xã hội. Thế hệ nhà báo trẻ hôm nay cần kiên định giữ vững sự trung thực, khách quan, bản lĩnh nghề nghiệp để bảo vệ giá trị cốt lõi của báo chí cách mạng: sự thật là linh hồn của báo chí.

Không chỉ vậy, điều kiện tác nghiệp thời chiến thiếu thốn đủ bề - từ phương tiện, thiết bị cho đến sự an toàn tính mạng - đã tôi luyện tinh thần sáng tạo, linh hoạt của người làm báo. Nhà báo trẻ hôm nay dù có những công cụ hiện đại hơn nhưng vẫn cần kế thừa tinh thần vượt khó ấy, nhất là trong bối cảnh kinh tế báo chí đang gặp nhiều thách thức. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, tinh thần sáng tạo và sự tự lực vươn lên chính là hành trang quý báu giúp họ đứng vững và phát triển.

Đại tá, Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Thành Thái tác nghiệp trên điểm cao 723 trong chiến dịch Đường 9, Nam Lào tháng 2-1971. Ảnh: Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Tinh thần đoàn kết và phối hợp giữa đồng nghiệp, giữa các bộ phận tòa soạn là bài học lớn mà báo chí thời chiến để lại. Trong khói lửa chiến tranh, các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên luôn coi nhau là đồng đội, sẵn sàng hỗ trợ nhau để hoàn thành nhiệm vụ. Tinh thần ấy ngày nay vẫn vô cùng cần thiết, nhất là khi báo chí hiện đại vận hành trên nền tảng đa phương tiện, đa kênh, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ để tạo nên những sản phẩm báo chí chất lượng và kịp thời.

Đặc biệt, ý thức phục vụ độc giả là sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử báo chí cách mạng. Trong chiến tranh, mỗi bài báo không chỉ đơn thuần là bản tin mà còn là ngọn lửa cổ vũ tinh thần chiến đấu, tiếp thêm niềm tin và nghị lực. Học ở cha anh, nhà báo trẻ hôm nay cũng hiểu rõ rằng báo chí không chỉ cung cấp thông tin mà còn đồng hành, sẻ chia, lắng nghe và truyền cảm hứng để cùng nhân dân xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Những giá trị đó - tinh thần xông pha, tính dấn thân, trung thực, sáng tạo, đoàn kết và ý thức phục vụ - chính là nền tảng vững chắc để thế hệ nhà báo trẻ hôm nay tiếp bước cha anh, viết tiếp những trang sử vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam trong hành trình mới đầy thách thức và hứa hẹn.

Phát huy trí tuệ và bản lĩnh trong thời đại chuyển đổi số

Trong thời bình và thời đại số, sứ mệnh của báo chí vẫn là phản ánh trung thực đời sống xã hội, đồng hành với nhân dân, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân và đất nước. Nhưng để hoàn thành sứ mệnh ấy, nhà báo trẻ hôm nay không chỉ dựa vào ngòi bút, tấm lòng mà còn phải phát huy trí tuệ, bản lĩnh và sự sáng tạo không ngừng để thích ứng với những biến đổi khôn lường của thời đại.

Bước vào kỷ nguyên số, báo chí Việt Nam chứng kiến một cuộc cách mạng toàn diện trong cách tiếp cận và truyền tải thông tin. Nhà báo trẻ giờ đây không chỉ là những người cầm bút trên mặt báo giấy hay trước ống kính truyền hình, mà còn là những nghệ sĩ đa phương tiện - người viết, người quay, người dựng hình, người thổi hồn vào podcast, video clip, infographic. Họ làm báo trên mọi nền tảng, từ báo in truyền thống đến báo mạng xã hội, từ các kênh truyền thống đến mạng internet đa chiều. Họ học cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, các công cụ phân tích xu hướng để dự báo và cung cấp thông tin một cách nhanh nhạy và chính xác hơn bao giờ hết.

Không dừng lại ở đó, họ đang dần trở thành những kiến trúc sư của không gian giao tiếp số, gắn kết trực tiếp với độc giả trên mạng xã hội, biến mỗi bài báo thành một diễn đàn mở. Họ không còn chỉ là những người đưa tin, mà trở thành những người bạn đồng hành, biết lắng nghe, chia sẻ, truyền cảm hứng và lan tỏa những giá trị nhân văn tốt đẹp. Mỗi bài báo, mỗi sản phẩm báo chí không còn là một chiều mà là cuộc đối thoại hai chiều đầy sinh động giữa nhà báo và công chúng.

Nhà báo Phạm Việt Long (ngoài cùng bên phải) gặp gỡ và trao đổi cùng công nhân Nhà máy Điện Đà Nẵng ngay sau thời điểm thành phố được giải phóng. Ảnh: Tư liệu

Thế nhưng, thời đại số và nền kinh tế thị trường cũng đặt lên vai nhà báo trẻ những áp lực chưa từng có. Nếu như trong chiến tranh, cha anh đương đầu với đạn bom - cái chết thể chất, thì ngày nay, lớp trẻ lại phải đối mặt với những cám dỗ vật chất - cái chết tinh thần. Tốc độ lan truyền chóng mặt của mạng xã hội là con dao hai lưỡi: nó có thể đưa một sự kiện thành tin nóng toàn cầu trong vài giây, nhưng cũng có thể biến những tin đồn vô căn cứ thành cơn lốc gây hoang mang dư luận. Thị trường cạnh tranh khốc liệt, áp lực lượt xem, áp lực quảng cáo và cả những lời hứa hẹn hào nhoáng dễ khiến người làm báo trẻ sa vào “bẫy câu view,” chạy theo thị hiếu mà quên đi sứ mệnh cao quý của nghề: tìm và nói lên sự thật.

Đó chính là thách thức lớn nhất đối với nhà báo trẻ hôm nay - thách thức mà cha anh ngày trước tuy chưa từng trải qua ở dạng này nhưng cũng đã để lại cho họ bài học quý báu về lòng trung thực, sự dấn thân và tinh thần trách nhiệm xã hội. Trong khói lửa chiến tranh, cha anh đã giữ ngọn lửa nghề bằng cả tính mạng, để mỗi bài báo trở thành một hồi kèn xung trận, một ngọn lửa cổ vũ niềm tin và hy vọng. Thế hệ nhà báo trẻ hôm nay cũng phải học cách giữ mình trong cơn lốc thông tin, giữ trọn ngọn lửa nghề nghiệp, giữ mình không bị cuốn trôi bởi những ảo ảnh phù hoa.

Trí tuệ của thời đại số, vì thế, chỉ thực sự tỏa sáng khi nó kết hợp được với bản lĩnh nghề nghiệp, tinh thần trách nhiệm và niềm tin của bạn đọc. Chỉ có như vậy, báo chí Việt Nam mới luôn là tiếng nói trung thực, mãi mãi đồng hành cùng nhân dân và vì lợi ích của đất nước. Nhà báo trẻ chính là những người đang viết tiếp những trang sử vẻ vang ấy - trang sử của lòng tin, của khát vọng và của trách nhiệm thiêng liêng đối với Tổ quốc và nhân dân.

Phạm Việt Long