Thế giới 'giữa ngã ba đường': Căng thẳng thương mại, nợ công và nguy cơ bong bóng tài sản

Thế giới ở ngã ba đường: Thương mại, nợ công và nguy cơ bong bóng

Trước thềm hội nghị, căng thẳng Mỹ - Trung tiếp tục leo thang với những phát ngôn gay gắt nhất trong nhiệm kỳ hai của ông Trump. Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới phô diễn sức mạnh qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, với Mỹ siết công nghệ cao, trong khi Trung Quốc hạn chế đất hiếm. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent thậm chí chỉ trích một nhà đàm phán Trung Quốc là “mất kiểm soát” và “có thể đã tự hành động ngoài thẩm quyền”.

Dù phần lớn sự căng thẳng diễn ra sau "cánh gà", Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva kêu gọi các chính phủ “bình tĩnh” và tránh phản ứng thái quá. Bà cho rằng việc Trung Quốc chưa đáp trả mạnh mẽ trước các đòn thuế và việc Mỹ chưa gia tăng biện pháp trừng phạt giúp ngăn kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái sâu.

“Thông điệp của chúng tôi là hãy bình tĩnh. Với Trung Quốc, tôi chỉ nhắn nhủ: hãy cẩn trọng, đừng khiến các quốc gia khác coi bạn là mối đe dọa kinh tế”, bà Georgieva nói trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg TV.

Tuy nhiên, bà cảnh báo các nước không nên chủ quan, khi rủi ro tài khóa và hiệu ứng lan tỏa đang gia tăng. Nợ công toàn cầu dự kiến vượt 100% GDP vào cuối thập kỷ này, mức cao nhất kể từ năm 1948. Argentina hiện đang khủng hoảng tiền tệ và chuẩn bị nhận gói hỗ trợ 20 tỷ USD từ Mỹ.

Trong khi đó, thị trường chứng khoán toàn cầu biến động mạnh suốt tuần do tác động của căng thẳng thương mại. Đà tăng của các cổ phiếu công nghệ Mỹ, đặc biệt nhóm sản xuất chip AI, đang thổi bùng lo ngại về bong bóng tài sản và nguy cơ điều chỉnh đột ngột.

Một số quan chức, bao gồm bà Georgieva và cựu lãnh đạo IMF, thậm chí so sánh tình hình hiện nay với bong bóng dot-com năm 2000.

Thành viên Hội đồng Thống đốc ECB Joachim Nagel nhận định: “Tôi chưa hoàn toàn đồng ý với quan điểm này, nhưng rõ ràng đây là điều cần được theo dõi sát”.

Theo phân tích của Bloomberg Economics, nếu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bùng phát trở lại, kết hợp với nguy cơ bong bóng AI vỡ, tăng trưởng toàn cầu có thể thiệt hại tới 1,4 nghìn tỷ USD.

Theo nhận định của Josh Lipsky, Giám đốc Trung tâm Địa kinh tế (GeoEconomics Center) thuộc Atlantic Council, cựu cố vấn IMF: "Mặc dù tâm lý chung bớt u ám hơn so với kỳ họp tháng 4 - thời điểm ông Trump áp thuế quy mô lớn nhất kể từ thập niên 1930 - song bầu không khí thận trọng vẫn bao trùm".

“Có một nghịch lý lạ là các quan chức cảm thấy tốt hơn hồi tháng 4, nhưng đồng thời lại lo ngại rằng mọi rủi ro có thể biến thành điểm bùng phát bất cứ lúc nào. Cảm xúc tuần này là sự pha trộn giữa nhẹ nhõm và lo lắng”, Lipsky nói thêm.

Theo dự báo của IMF, tăng trưởng toàn cầu năm 2025 đạt 3,2%, năm 2026 khoảng 3,1%, thấp hơn nhiều mức trung bình lịch sử 3,7%.

Theo Krishna Srinivasan, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương của IMF, nếu rủi ro thương mại hiện hữu, tăng trưởng có thể giảm thêm 0,3 điểm phần trăm.

Dù vậy, cuối tuần xuất hiện tín hiệu tích cực: Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình có thể gặp nhau tại Hàn Quốc cuối tháng này nhằm thu hẹp khác biệt - niềm hy vọng chung của nhiều nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng từ xung đột thương mại.

“Chúng tôi theo dõi sát diễn biến và lạc quan rằng nhiều vấn đề có thể được tháo gỡ tại cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo”, Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil nói.

Cuộc họp G7: Lập trường thận trọng và hy vọng hòa dịu

Ông Klingbeil cho biết tại cuộc họp G7 tuần này, Đức đã bày tỏ rõ ràng sự bất đồng với cách tiếp cận của Trung Quốc, song vẫn kỳ vọng vào một tiến trình giảm căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh.

Đối với các ngân hàng trung ương, ưu tiên lúc này là kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và duy trì tăng trưởng trong môi trường thương mại biến động.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nam Phi Lesetja Kganyago cảnh báo căng thẳng Mỹ - Trung có thể đẩy giá hàng hóa giảm ở các quốc gia khác, nhưng điều đó lại gây tổn hại cho ngành sản xuất nội địa.

“Hiệu ứng lan tỏa này ban đầu có thể giúp hạ giá, nhưng về lâu dài lại giống như hiện tượng bán phá giá”, ông nói.

Trong khi đó, Thống đốc Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBoC) Pan Gongsheng cảnh báo rằng sự kết hợp giữa căng thẳng địa chính trị, thương mại và rủi ro tài chính có thể châm ngòi cho một đợt biến động lớn trên thị trường toàn cầu.

Theo IMF, sự bất định đã trở thành trạng thái thường trực và các nhà hoạch định chính sách cần linh hoạt, kiên nhẫn và sáng tạo.

Bộ trưởng Tài chính Pakistan Muhammad Aurangzeb kết luận: “Thực tế là con người rất kiên cường và sáng tạo, chúng ta sẽ luôn tìm được cách để thích ứng và cân bằng”.

Đại Hùng