Thế giới gánh 'núi' nợ cao chưa từng có

Áp lực nợ kéo theo nhiều vấn đề về tài chính. Ảnh: Reuters.

Lý giải về tình trạng này, IIF cho rằng tình hình tài chính toàn cầu đã "dễ thở" hơn, đồng USD yếu đi và lập trường chính sách tiền tệ mềm mỏng từ các ngân hàng trung ương lớn đã hỗ trợ các quốc gia tăng vay nợ, theo Reuters.

Trong đó, Trung Quốc, Pháp, Mỹ, Đức, Anh và Nhật Bản ghi nhận mức tăng nợ lớn nhất tính theo USD, mặc dù một phần nguyên nhân là sự suy yếu của đồng USD. Tính từ đầu năm, chỉ số USD Index đã giảm khoảng 9,75%.

IIF nhận định đợt tăng nợ hiện nay có quy mô tương đương làn sóng tích lũy nợ trong nửa cuối 2020, khi các gói kích thích tăng trưởng và chính sách tiền tệ thời đại dịch đưa nợ chạm mốc kỷ lục.

Tuy nhiên, tỷ lệ nợ so với GDP - đo lường khả năng trả nợ dựa trên sản lượng - cho thấy sự phân hóa rõ rệt. Canada, Trung Quốc, Arab Saudi và Ba Lan có mức tăng mạnh nhất, trong khi Ireland, Nhật Bản và Na Uy ghi nhận sụt giảm.

Áp lực nợ tại các thị trường mới nổi đang gia tăng. Tỷ lệ nợ so với GDP ở nhóm này đạt kỷ lục 242,4% sau khi IIF điều chỉnh số liệu, và tổng nợ tăng thêm 3.400 tỷ USD trong quý II, lên hơn 109.000 tỷ USD.

IIF cảnh báo áp lực chi tiêu quân sự và căng thẳng địa chính trị sẽ tiếp tục gây sức ép lên cân đối ngân sách của các chính phủ. Emre Tiftik, Giám đốc Nghiên cứu Bền vững của IIF, cho biết mức tăng nợ hiện chủ yếu tập trung ở nợ chính phủ, đặc biệt rõ ở các nước G7 và Trung Quốc.

Ông nói thêm rằng phản ứng của thị trường trái phiếu ở các nền kinh tế phát triển gay gắt hơn, với lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của các nước G7 gần đạt mức cao nhất kể từ năm 2011.

Với khối lượng trái phiếu và khoản vay đáo hạn gần 3.200 tỷ USD còn lại trong năm 2025 tại các thị trường mới nổi, IIF cảnh báo nguy cơ căng thẳng tài khóa ở những nước như Nhật Bản, Đức và Pháp. Đồng thời, tổ chức này nhắc tới rủi ro "bond vigilantes", tức khả năng nhà đầu tư bán trái phiếu của các quốc gia mà họ cho là không bền vững về mặt tài chính.

Báo cáo cũng đặc biệt lưu ý cơ cấu phát hành nợ ở Mỹ, trong đó vay ngắn hạn chiếm khoảng 20% tổng nợ và 80% lượng phát hành trái phiếu kho bạc. IIF cảnh báo sự phụ thuộc vào nguồn vốn ngắn hạn này có thể tạo áp lực chính trị buộc các ngân hàng trung ương giữ lãi suất thấp, từ đó đe dọa sự độc lập của hệ thống ban hành chính sách tiền tệ.

Tiến Lợi