Thầy thuốc Ưu tú, PGS, TS Nguyễn Văn Chi: Hạnh phúc là khi giành lại sự sống cho nhiều bệnh nhân

Ngọn lửa nhiệt huyết với ngành y

Tôi (tác giả bài viết) tình cờ biết bác sĩ Nguyễn Văn Chi trong hoàn cảnh đặc biệt.

Cuối năm 2023, chú ruột của tôi không may gặp tai nạn lao động, được chuyển đến Trung tâm Cấp cứu A9 trong tình trạng đa chấn thương, hôn mê sâu, tiên lượng xấu. Sau một tuần điều trị tích cực, dưới sự tận tâm, trách nhiệm của đội ngũ y, bác sĩ, mà đứng đầu là bác sĩ Nguyễn Văn Chi, "phép màu" đã đến khi chú ruột của tôi dần hồi phục, xuất viện và đến nay tình trạng sức khỏe đã ổn định.

Bác sĩ Nguyễn Văn Chi ân cần thăm khám cho bệnh nhân.

“Đây là công việc hằng ngày của chúng tôi”, câu nói của bác sĩ Nguyễn Văn Chi khi nhận lời cảm ơn từ người nhà bệnh nhân khiến tôi nhớ mãi.

Không chỉ là một thầy thuốc tâm huyết, hết lòng vì bệnh nhân, bác sĩ Chi luôn đau đáu với sự nghiệp hồi sức cấp cứu. Dịp nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, bác sĩ Chi cùng đội ngũ y, bác sĩ của Trung tâm Cấp cứu A9 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cứu chữa được nhiều bệnh nhân nặng qua cơn nguy kịch.

Trong buổi sáng đầu tuần cuối tháng 2-2025, như bao ngày bình thường khác, bác sĩ Chi lại tất bật với công việc khám, chữa bệnh và giảng dạy. Vừa kết thúc giao ban sáng, giảng bài về ca lâm sàng áp xe gan nặng, bác sĩ Chi chủ trì hội chẩn 2 ca, đều là những ca bệnh đặc biệt. Một ca tắc động mạch mạc treo rất nặng, một ca xuất huyết tiêu hóa rất nặng và phức tạp trên bệnh nền. Sau đó, bác sĩ Chi lại trực tiếp xuống các phòng bệnh, ân cần hỏi han và động viên bệnh nhân.

Căn phòng làm việc nhỏ chừng 8m2 được bác sĩ Chi bày biện ngăn nắp, khoa học. Vừa nói chuyện với tôi được 5 phút, điện thoại bác sĩ Chi lại reo lên liên hồi vì công việc. Cứ như thế, cuộc trò chuyện giữa tôi và bác sĩ Chi liên tục bị ngắt quãng, nhưng đó là đặc thù công việc của những người mặc áo blouse trắng.

Tranh thủ chia sẻ với phóng viên, bác sĩ Chi cho biết: “Là đơn vị đầu ngành, tuyến cao nhất về hồi sức cấp cứu của cả nước, mỗi ngày Trung tâm Cấp cứu A9 tiếp nhận gần 300 bệnh nhân, trong đó đa phần là những ca nặng, phức tạp. Để giành giật sự sống cho người bệnh, chúng tôi luôn trong trạng thái sẵn sàng, bất kể ngày, đêm hay ngày nghỉ”.

- Vậy ông dành thời gian nghỉ ngơi vào khi nào?

- Thực ra những người làm ngành y như chúng tôi thường bị cuốn vào guồng quay công việc nên đã hình thành một thói quen làm việc liên tục. Sáng tôi đến bệnh viện từ sớm, 21 giờ thì trở về nhà. Ăn uống xong, tôi tiếp tục làm việc, soạn tài liệu đến khuya, sáng lại tiếp tục đi làm. Lịch trình của tôi ngày nào cũng thế, tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, nhưng tôi rất vui vì được cống hiến hết mình cho ngành y.

- Điều gì khiến ông đau đáu nhất với công việc của mình?

- Ngày nào trong đầu tôi cũng đưa ra câu hỏi và tìm cách trả lời rằng: Mình đã làm hết sức chưa, có cách nào tốt hơn nữa để cứu bệnh nhân không?

Cơ duyên đến với ngành y của bác sĩ Chi khá đặc biệt. Trước ngày thi tuyển vào cấp trung học phổ thông, ông bị đau mắt tưởng chừng phải bỏ thi do không ôn tập được. Được các thầy thuốc ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang tận tình điều trị, ông bắt đầu mơ ước trở thành bác sĩ chăm sóc sức khỏe cho người dân. Trong suốt thời gian học trung học phổ thông, sự chăm chỉ giúp ông là thành viên đội tuyển thi học sinh giỏi của tỉnh, rồi thi đỗ chuyên ngành bác sĩ đa khoa Trường Đại học Y Hà Nội.

Năm 1992, Nguyễn Văn Chi tốt nghiệp Trường Đại học Y Hà Nội với thành tích xuất sắc toàn khóa và là 1 trong 2 sinh viên tốt nghiệp của khóa thi đỗ bác sĩ nội trú chuyên ngành hồi sức cấp cứu. Nhắc đến hành trình đến với nghề y, bác sĩ Chi xúc động nói: “Tôi được may mắn học bác sĩ nội trú, quá trình học được nhiều bậc thầy danh tiếng của Trung tâm A9 truyền dạy cho mình sự nhiệt huyết với nghề. Với tôi, nghề y giống như không khí, cơm ăn nước uống hằng ngày không thể thiếu được và không thể nào rời xa được. Tình yêu nghề luôn thôi thúc tôi phải suy nghĩ, tìm tòi xem về chuyên môn bản thân phải cố gắng thế nào, ngành hồi sức cấp cứu của Việt Nam đang ở đâu trên bản đồ thế giới và làm sao để bắt kịp được những tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Điều khiến tôi tự hào là vị trí của A9 trong lòng người dân rất đặc biệt. Điều đó thể hiện sự tin tưởng của người dân đối với đội ngũ y, bác sĩ của A9 và Bệnh viện Bạch Mai, càng khiến cho chúng tôi phải không ngừng phấn đấu, rèn luyện để đạt được những thành tựu lớn hơn”.

Với sự nỗ lực, phấn đấu không ngừng, năm 2019, bác sĩ Chi được bổ nhiệm giữ chức Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu. Một năm sau, Trung tâm Cấp cứu A9 được thành lập trên cơ sở sáp nhập Khoa Hồi sức cấp cứu và Khoa Ngoại, ông trở thành Giám đốc đầu tiên của Trung tâm. Đến năm 2022, do đến tuổi nghỉ hưu, ông không tham gia công tác quản lý và trở thành chuyên gia phụ trách chuyên sâu về giảng dạy, nghiên cứu tại A9.

Nghỉ công tác quản lý, đứng trước nhiều lời mời hấp dẫn ở bên ngoài nhưng bác sĩ Chi đều từ chối vì mong muốn tiếp tục được gắn bó với “ngôi nhà A9”. Chia sẻ về lý do chọn tiếp tục ở lại A9, bác sĩ Chi cho biết: “Tôi luôn cảm nhận được sự nhiệt huyết, không khí làm việc của mình. Bệnh viện Bạch Mai và A9 là nhà của tôi, không thể rời xa được. Tôi muốn cống hiến những gì tốt nhất mà mình đã được học ở đây trong suốt nhiều năm qua để phục vụ bệnh nhân”.

Chiến đấu với tử thần, giành giật sự sống cho bệnh nhân

Trong suốt hơn 30 năm chữa bệnh, cứu người, bác sĩ Chi giống như hiệp sĩ giúp nhiều bệnh nhân nặng chiến đấu với tử thần để giành giật lại sự sống. Nhưng đối với bác sĩ Chi, bệnh nhân là người mà ông phải mang ơn, vì chính người bệnh đã cho ông có được nghề nghiệp làm bác sĩ, dạy cho ông trở thành người có trình độ. Người bệnh đã giúp cho bác sĩ có được những trải nghiệm kiến thức bằng máu, bằng cả sinh mạng.

Theo bác sĩ Chi, ngành hồi sức cấp cứu có câu: “Hãy để người bệnh chết một cách xứng đáng. Nghĩa là khi bệnh nhân nặng đến bệnh viện, được bác sĩ tận tình cứu chữa, được áp dụng những máy móc kỹ thuật tốt nhất nhưng họ vẫn không qua khỏi. Khi ấy, người bệnh đã không thể vượt qua được ranh giới sinh tử. Vai trò của người bác sĩ là tiếp tục nghiên cứu để làm thay đổi ranh giới đó, để ranh giới sinh tử đi xa hơn nữa, giúp nhiều bệnh nhân có cơ hội sống. Ngành y có giới hạn, nhưng khi chúng ta cố gắng gấp nhiều lần, phép màu hoàn toàn có thể xảy ra”.

Trong hành trình hơn 30 năm qua, bác sĩ Chi đã từng chứng kiến nhiều bệnh nhân đứng trước lằn ranh sinh tử. Trong số nhiều ca bệnh cấp cứu đặc biệt, bác sĩ Chi nhớ nhất trường hợp bệnh nhân hồi sinh thần kỳ sau gần 2 tiếng ngưng tim: “Dịp Covid-19, Trung tâm Cấp cứu A9 tiếp nhận một bệnh nhân đặc biệt, tim đã ngừng đập. Thời điểm đó cả nước đang thực hiện giãn cách xã hội, khi bệnh nhân được đưa vào vùng đệm giãn cách, đội ngũ y, bác sĩ của A9 đã nhanh chóng di chuyển tới và thực hiện cấp cứu trong mưa. Suốt hơn 1 tiếng đồng hồ cấp cứu, tim của bệnh nhân không đập trở lại. Tôi và đội ngũ y, bác sĩ khi ấy có linh tính rằng bệnh nhân này vẫn sống và tiếp tục cấp cứu ép tim trong vòng gần 2 giờ đồng hồ, lúc này tim của bệnh nhân mới đập trở lại. Giờ đây, bệnh nhân đó gần như đã hồi phục hoàn toàn”, bác sĩ Chi chia sẻ.

Bác sĩ Nguyễn Văn Chi phát biểu tại Hội nghị Đột quỵ quốc tế năm 2023.

Là một trong những học trò xuất sắc của Thầy thuốc Ưu tú, PGS, TS Nguyễn Văn Chi, Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Tưởng Lân, Trưởng phòng Cấp cứu Lưu, Trung tâm Cấp cứu A9 cho biết: “Trên cương vị bác sĩ, thầy Chi là một thầy thuốc vì nhân dân, lúc nào cũng chăm sóc từng chi tiết nhỏ nhất cho người bệnh. Thầy là người có kiến thức rộng, uyên bác và kỹ tính trong công việc; là người thầy tận tụy với công việc giảng dạy, cố gắng truyền đạt cho học trò và thế hệ sau. Không chỉ được học ở thầy kiến thức về ngành y, tôi còn học hỏi được cách đối nhân xử thế. Thật ra, điều bác sĩ sợ nhất là những việc làm của mình mà người nhà bệnh nhân không hiểu. Nếu bác sĩ chỉ chăm chăm vào công việc, không có cách xử lý tình huống khéo léo, thì rất dễ khiến người nhà bệnh nhân hiểu lầm”.

Tinh thần cống hiến, tận tụy vì nghề của bác sĩ Chi được PGS, TS Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện Bạch Mai miêu tả: “Trước mỗi nhiệm vụ, bác sĩ Chi luôn là người tiên phong, không ngại khó, ngại khổ. Ngay trong đợt dịch Covid-19, thầy dẫn nhiều đoàn cán bộ, nhân viên y tế của bệnh viện xông pha vào các điểm nóng, vùng tâm dịch trên cả nước để trực tiếp chi viện, hỗ trợ, góp sức điều trị bệnh nhân. Chính tinh thần nhiệt huyết, hết lòng vì người bệnh của thầy đã tiếp thêm sức mạnh, tinh thần vì cộng đồng của lớp bác sĩ trẻ hôm nay”.

Bên cạnh những công việc chuyên môn tại Trung tâm Cấp cứu A9, hằng năm, bác sĩ Chi cùng đồng nghiệp tổ chức nhiều hoạt động thiện nguyện. Ông là một trong những người sáng lập Câu lạc bộ “Bác sĩ và những người bạn”, thu hút sự tham gia của nhiều y, bác sĩ, tình nguyện viên của nhiều bệnh viện lớn. Trải qua hơn 10 năm hoạt động, câu lạc bộ tổ chức hơn 60 chương trình thiện nguyện; khám bệnh, tư vấn sức khỏe, phát thuốc miễn phí giúp hơn 17 nghìn người dân.

Ở tuổi 64, nếu như nhiều người lựa chọn cách an nhàn bên con cháu, thì bác sĩ Chi vẫn duy trì ngọn lửa nhiệt huyết với ngành y. Không chỉ mong muốn ngành hồi sức cấp cứu của Việt Nam đạt nhiều thành tựu hơn nữa, ông mong muốn hệ thống y tế nước ta được quan tâm và đầu tư tương xứng với sự phát triển chung của đất nước. Đối với bác sĩ Chi, chừng nào còn sức khỏe và còn minh mẫn với nghề, ông sẽ tiếp tục gắn bó với nghề y, với mong ước lớn nhất là giành lại sự sống cho nhiều bệnh nhân nặng.

Với những cống hiến to lớn cho ngành y, bác sĩ Nguyễn Văn Chi được trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý: Danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú; Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba; 5 lần nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 6 lần nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế; giải nhì Hội thi sáng tạo kỹ thuật… cùng nhiều bằng khen, giấy khen của các tỉnh, thành phố, Bệnh viện Bạch Mai.

Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG