Thay đổi cách tiếp thị để đẩy mạnh xuất khẩu tôm

Chưa tận dụng tốt thương mại điện tử

VASEP cho biết, 5 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 4,07 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tôm tiếp tục giữ vai trò chủ lực, đóng góp 1,27 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm, tăng 30% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt và biên lợi nhuận bị thu hẹp, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm buộc phải đổi mới phương thức tiếp cận thị trường. Theo bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của VASEP, việc phụ thuộc vào nhà nhập khẩu đang bộc lộ nhiều rủi ro. Hơn nữa, không ít doanh nghiệp vẫn xuất khẩu dưới hình thức gia công hoặc bán hàng mang thương hiệu của đối tác nước ngoài. Thực tế này khiến giá trị gia tăng bị giới hạn, đồng thời gây khó khăn cho việc xây dựng thương hiệu tôm Việt trên thị trường quốc tế.

Doanh nghiệp xuất khẩu tôm cần triển khai chiến lược tiếp thị kỹ thuật số để tiếp cận người dùng hiệu quả hơn. Ảnh: Trung Chánh

Trong khi đó, thương mại điện tử xuyên biên giới đang mở ra cơ hội tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng mà không cần qua nhiều tầng trung gian. Dù vậy, theo VASEP, số lượng doanh nghiệp thủy sản Việt ứng dụng thương mại điện tử trong xuất khẩu còn khá khiêm tốn. Phần lớn doanh nghiệp hiện mới chỉ tham gia các sàn thương mại điện tử lớn và chủ yếu hoạt động theo mô hình B2B (doanh nghiệp với doanh nghiệp), trong khi mô hình B2C (doanh nghiệp với người tiêu dùng cuối) vẫn chưa được khai thác hiệu quả. Đa số doanh nghiệp chưa đầu tư xây dựng website xuất khẩu chuyên biệt, chưa chủ động ứng dụng công nghệ số để tạo lợi thế cạnh tranh.

Xây dựng câu chuyện thương hiệu gắn với vùng nuôi

Theo bà Kim Thu, đổi mới toàn diện hoạt động tiếp thị, từ xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì đến ứng dụng nền tảng số và hợp tác với nhà bán lẻ, đang là chiến lược giúp gia tăng giá trị sản phẩm, tạo kết nối bền vững với người tiêu dùng cuối.

Một số chiến lược đáng chú ý bao gồm: xây dựng câu chuyện thương hiệu gắn với vùng nuôi, chất lượng sản phẩm và yếu tố con người; đầu tư vào bộ nhận diện thương hiệu chuyên nghiệp (tên gọi, logo, bao bì); và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại thị trường xuất khẩu để bảo vệ quyền lợi và gia tăng độ nhận diện.

Bên cạnh đó, bao bì hiện đại, thân thiện môi trường và tích hợp mã QR truy xuất nguồn gốc đang là xu hướng tất yếu tại nhiều thị trường khó tính như EU. Doanh nghiệp có thể khai thác các yếu tố này để minh bạch hóa quy trình sản xuất, tạo sự khác biệt cho sản phẩm. Việc thiết kế bao bì phù hợp với ngôn ngữ và văn hóa từng thị trường nhập khẩu cũng góp phần nâng cao tính cạnh tranh và khả năng nhận diện thương hiệu.

Thực tế, một số doanh nghiệp tiên phong như Tập đoàn Thủy sản Minh Phú đã xuất khẩu các dòng tôm chế biến cao cấp (tôm tẩm bột, hấp chín, sushi-grade) mang thương hiệu riêng “Minh Phu Seafood Corporation” vào thị trường Mỹ, Nhật Bản, EU. Thương hiệu này được quảng bá rộng rãi thông qua hội chợ quốc tế, website chuyên nghiệp và mạng lưới công ty con ở nước ngoài. Minh Phú cũng đã chuyển sang sử dụng bao bì sinh học, tích hợp chứng nhận ASC/BAP và mã truy xuất vùng nuôi.

Tương tự, doanh nghiệp Đắc Lộc (Phú Yên) sử dụng bao bì song ngữ, kết hợp hình ảnh vùng nuôi sinh thái và mã QR dẫn tới video giới thiệu quy trình nuôi tôm sạch. Những cách làm này không chỉ khẳng định uy tín sản phẩm mà còn góp phần kể câu chuyện thương hiệu theo cách gần gũi và thuyết phục hơn.

Kết nối bền vững với người tiêu dùng

Theo VASEP, doanh nghiệp nên chủ động xây dựng các website thương mại điện tử chuyên biệt có tích hợp chức năng truy xuất, đồng thời đẩy mạnh tham gia các nền tảng quốc tế như Alibaba, Amazon Global, JD.com… Để tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn, có thể triển khai chiến lược tiếp thị kỹ thuật số (digital marketing) thông qua Google, Facebook, TikTok, kết hợp với các chương trình tiếp thị chung cùng nhà bán lẻ, hoặc tham dự các hội chợ chuyên ngành để gặp gỡ trực tiếp nhà phân phối.

Đồng thời, thay vì chỉ bán sỉ, doanh nghiệp có thể chủ động hợp tác với hệ thống phân phối tại thị trường mục tiêu, từ chuỗi siêu thị đến nhà hàng. Một số sản phẩm tôm Việt hiện đã có mặt trong hệ thống bán lẻ lớn như Costco, Walmart, Sysco (Mỹ), mang thương hiệu và bao bì Việt rõ ràng. Cách làm này không chỉ nâng cao giá trị thương hiệu mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng cuối - nơi giá trị sản phẩm được định vị cao hơn.

“Trong một ngành hàng có mức độ cạnh tranh gay gắt như tôm, việc "bán sự khác biệt" thông qua thương hiệu, truy xuất và kết nối trực tiếp người tiêu dùng là chiến lược sống còn. Những doanh nghiệp thành công là những đơn vị biết chủ động định vị sản phẩm một cách bài bản”, bà Kim Thu nhấn mạnh.

Để đạt được điều đó, doanh nghiệp cần chú trọng đào tạo nhân lực, đặc biệt là nhân lực phục vụ thương mại điện tử, đầu tư công nghệ, tăng cường liên kết với đối tác logistics, tài chính, marketing quốc tế. Đồng thời, cần xây dựng thương hiệu gắn với chất lượng, uy tín, khai thác hiệu quả truyền thông xã hội, đa dạng hóa thị trường và đối tác xuất khẩu qua kênh điện tử.

Về phía cơ quan quản lý, bà Kim Thu đề xuất Chính phủ tiếp tục triển khai các chương trình hỗ trợ đào tạo, xúc tiến thương mại điện tử xuyên biên giới và tăng cường truyền thông để doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng cơ hội của thương mại điện tử một cách hiệu quả.

Lam Ngọc