Thắp sáng tương lai (kỳ cuối)

Kỳ cuối: Luồng sinh khí mới cho ngành giáo dục

“Truyền lửa” nghiên cứu khoa học

Giáo dục STEM trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 có vai trò then chốt, hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển năng lực sáng tạo cùng tư duy khoa học cho học sinh (HS).

Với niềm đam mê công nghệ và tinh thần đổi mới, Thạc sĩ Lê Tấn Quốc, giáo viên môn Vật lý, Trường THCS Trần Hưng Đạo, phường Cẩm Thành là một trong những gương mặt tiêu biểu tiên phong đưa giáo dục STEM vào trường học.

Học sinh Trường THCS Trần Hưng Đạo, phường Cẩm Thành, tham gia Câu lạc bộ khoa học được thầy giáo Lê Tấn Quốc hướng dẫn thực hành sau giờ học lý thuyết. Ảnh: KIM NGÂN

Hơn 17 năm gắn bó với nghề, thầy giáo Lê Tấn Quốc đã gặt hái nhiều thành tích cao trong công tác và là người “thắp lửa” say mê nghiên cứu khoa học cho nhiều thế hệ HS của trường.

Là một trong những giáo viên (GV) đầu tiên của Quảng Ngãi tham gia mạng lưới ứng dụng STEM, hiện nay, thầy Quốc là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khoa học Trường THCS Trần Hưng Đạo, với gần 100 HS tham gia.

Câu lạc bộ trở thành “vườn ươm” ý tưởng sáng tạo nơi học sinh được tự nghiên cứu, chế tạo và thử nghiệm sản phẩm khoa học có tính ứng dụng cao.

"Nghị quyết số 71 là kim chỉ nam cho sự đột phá của giáo dục Quảng Ngãi. Chúng tôi tập trung kiến tạo công bằng giáo dục theo chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. Việc xây dựng trường học cho các xã biên giới là nhiệm vụ cụ thể, thiết thực để thực hiện tinh thần công bằng và nâng cao chất lượng giáo dục vùng khó khăn của Nghị quyết số 71. Song hành là nhiệm vụ chuyển đổi số và đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Điều này đòi hỏi đội ngũ nhà giáo phải “vừa hồng vừa chuyên”, tiên phong ứng dụng công nghệ trong giảng dạy".

Giám đốc Sở GD&ĐT NGUYỄN NGỌC THÁI

Theo thầy Quốc, STEM là phương pháp dạy học mới, giúp HS phát triển tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành và vận dụng kiến thức vào đời sống. Từ năm 2018 đến nay, thầy đã hướng dẫn HS thực hiện nhiều đề tài, trong đó có nhiều đề tài đoạt giải cao ở các cuộc thi cấp tỉnh.

Mới đây, đề tài “Ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo AI, xây dựng Hệ thống tính tiền tự động tại siêu thị” của nhóm HS do thầy Quốc hướng dẫn đã vinh dự đoạt giải Đặc biệt tại Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Quảng Ngãi lần thứ 10, năm 2025.

“Chúng em rất may mắn khi được thầy Quốc hướng dẫn. Nhờ sự chỉ bảo tận tình của thầy, nhóm chúng em đã thực hiện dự án và đoạt giải Đặc biệt. Chúng em thấy mình trưởng thành hơn rất nhiều trong tư duy, kỹ năng làm việc nhóm và khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học”, em Huỳnh Lê Thảo Nguyên, lớp 9A10, Trường THCS Trần Hưng Đạo thổ lộ.

Khơi mở tư duy

Tiết học Giáo dục Kinh tế và Pháp luật diễn ra vào sáng 12/11, tại lớp 10A12, Trường THPT Trần Quốc Tuấn, phường Cẩm Thành trở nên sôi động khi cô giáo Nguyễn Thu Thảo mở đầu bằng đoạn video được dựng bằng trí tuệ nhân tạo (AI).

Sau phần khởi động, cô Thảo khéo léo dẫn dắt HS vào bài mới bằng video được chuyển hóa từ thông tin sách giáo khoa; HS quan sát video và thảo luận nhóm theo nhiệm vụ GV giao.

“Chúng em được học khái niệm và vai trò của sản xuất kinh doanh bằng hình ảnh, dữ liệu trực quan. Cô giáo ứng dụng AI giúp bài học trở nên gần gũi, dễ hiểu hơn nhiều”, em Lương Thị Hồng Hảo, lớp 10A12 chia sẻ.

Điều đặc biệt là toàn bộ nội dung trọng tâm trong bài học được cô Thảo “chuyển hóa” thành video AI với giọng thuyết minh tự động, hình ảnh minh họa phù hợp và dữ liệu cập nhật. Kết thúc tiết học, để củng cố lại kiến thức, GV ứng dụng công nghệ Wordwall để các em quét mã và thực hiện bài tập.

“Ứng dụng AI vào bài giảng không chỉ giúp GV hứng thú hơn, mà còn yêu cầu GV phải không ngừng học hỏi, sáng tạo để chọn lọc nội dung phù hợp”, cô Thảo chia sẻ.

Tiết học Giáo dục Kinh tế và Pháp luật của cô và trò lớp 10A12, Trường THPT Trần Quốc Tuấn, phường Cẩm Thành. Ảnh: TRỊNH PHƯƠNG

"Đất nước ta đang đứng trước vận hội lịch sử để phát triển bứt phá, yêu cầu xây dựng con người, xây dựng nguồn nhân lực đặt ra rất quan trọng và cấp bách, đòi hỏi phải đột phá phát triển giáo dục và đào tạo góp phần xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới có lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức khỏe để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới" (trích Nghị quyết số 57).

Trong 2 năm học vừa qua, Trường Tiểu học và THCS Trần Hưng Đạo, phường Đăk Bla, đã tạo bước đột phá trong đổi mới phương pháp dạy học, thông qua việc triển khai mô hình lớp học thông minh và phương pháp WebQuest.

Cách làm sáng tạo này đã mang đến “luồng gió mới”, giúp HS tăng hứng thú, chủ động và sáng tạo hơn trong học tập. “Giáo viên phải thành thạo công nghệ thông tin, linh hoạt trong việc xử lý các tình huống. Để tiết học đạt hiệu quả, tôi phải tự thiết kế trang web riêng cho từng chuyên đề, tích hợp đầy đủ nội dung bài học, quy trình thực hiện, tài liệu tham khảo và hệ thống đánh giá”, cô giáo Nguyễn Thị Minh Quý, Tổ trưởng Tổ Khoa học tự nhiên, Trường Tiểu học và THCS Trần Hưng Đạo cho hay.

Khi hỏi về việc học ứng dụng công nghệ này, em Đỗ Ngọc Quỳnh Như, lớp 7A Trường Tiểu học và THCS Trần Hưng Đạo bày tỏ, em rất thích học theo phương pháp WebQuest. Khi được tự tìm hiểu và cùng bạn bè sáng tạo, em cảm thấy dễ hiểu bài, ghi nhớ nhanh hơn và học không còn khô khan như trước đây.

Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai

Trong bối cảnh toàn cầu hóa đang diễn ra sâu rộng, tiếng Anh là chìa khóa hội nhập của nguồn nhân lực thế kỷ XXI. Ngày 27/10/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2371/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045”, nhằm nâng cao năng lực tiếng Anh cho trẻ em, HS, sinh viên.

Nhanh chóng tiếp cận và thực hiện chủ trương của Chính phủ, Trường THCS Trần Hưng Đạo, phường Cẩm Thành đã chủ động xây dựng chương trình hành động cụ thể.

“Hiện thực hóa Nghị quyết số 71 không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là cơ hội để bứt phá, nâng tầm chất lượng giáo dục. Vì vậy, nhà trường xác định việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai là một trong những nhiệm vụ trọng tâm”, Hiệu trưởng Trường THCS Trần Hưng Đạo Trần Quốc Bảo cho biết.

Trường THCS Trần Hưng Đạo đã chủ động chuẩn bị đội ngũ GV và cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu đổi mới. Nhiều GV của trường chủ động học tiếng Anh để tham gia giảng dạy tích hợp.

“Trường có 1 thạc sĩ là GV môn Toán tiên phong đăng ký dạy Toán bằng tiếng Anh và 1 tiến sĩ Ngôn ngữ học cũng mạnh dạn đăng ký thử nghiệm giảng dạy Ngữ văn bằng tiếng Anh. Ngoài ra, trường còn có 6 GV tiếng Anh. Đây là lực lượng nòng cốt triển khai dạy học, tổ chức ngoại khóa, CLB tiếng Anh và giao lưu học thuật, hướng tới đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường”, thầy Bảo nhấn mạnh.

Từ STEM, lớp học thông minh, WebQuest đến việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai, ngành giáo dục Quảng Ngãi đang vươn mình mạnh mẽ, từng bước hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 71.

Mỗi GV, mỗi HS đều là một hạt nhân đổi mới, thắp lên niềm đam mê học tập, sáng tạo và hội nhập, mở ra cơ hội phát triển toàn diện cho thế hệ trẻ tỉnh nhà trong kỷ nguyên số và hội nhập quốc tế.

TR.PHƯƠNG - K.NGÂN - TR.HƯỚNG - Y ĐÔ - H.LỘC