Tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài

Hội thảo phổ biến Nghị định số 242/2025/NĐ-CP ngày 10/9/2025 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài.

Ngày 26/9/2025, tại Hà Nội, Bộ Tài chính tổ chức Hội thảo phổ biến Nghị định số 242/2025/NĐ-CP ngày 10/9/2025 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vay ưu đãi nước ngoài.

Hoàn thiện khung pháp lý quản lý vốn ODA và vay ưu đãi

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ông Nguyễn Quốc Phương, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại, Bộ Tài chính cho biết: “Nghị định này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng bởi không chỉ giúp tháo gỡ các điểm nghẽn trong việc huy động nguồn vốn ODA, vay ưu đãi mà còn thể hiện rõ tinh thần cải cách, thể chế, chính sách mạnh mẽ của Chính phủ, phù hợp với định hướng cải cách chiến lược thông qua “Bộ tứ trụ cột” - bốn Nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị giúp khơi thông nguồn lực và tạo động lực để Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng, hùng cường của dân tộc Việt Nam”.

Ông Nguyễn Quốc Phương, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại, Bộ Tài chính phát biểu tại Hội thảo.

Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được ban hành trong bối cảnh Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, thay thế Luật Đầu tư công năm 2019. Luật mới đã bổ sung nhiều quy định về quản lý, sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi, đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết nhiều nội dung quan trọng.

Trên cơ sở đó, Nghị định 242/2025/NĐ-CP đã kế thừa và sửa đổi Nghị định số 114/2021/NĐ-CP và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP; hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Hiến pháp, Luật Đầu tư công 2024 và các luật có liên quan; đồng thời cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tháo gỡ các vướng mắc khó khăn trong triển khai dự án. Đặc biệt, Nghị định mới được xây dựng hài hòa với thông lệ và quy trình của các đối tác phát triển, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nước ngoài, phục vụ mục tiêu phát triển đất nước bền vững.

Quang cảnh Hội thảo.

Trao quyền, tạo thuận lợi, thúc đẩy tiến độ dự án

Hội nghị phổ biến Nghị định số 242/2025/NĐ-CP đã góp phần nâng cao nhận thức và thống nhất cách hiểu, triển khai đối với các Bộ, ngành trung ương, địa phương, các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp có liên quan. Nghị định số 242/2025/NĐ-CP tập trung vào 3 nhóm giải pháp lớn:

Trước hết là đơn giản hóa thủ tục hành chính: Bãi bỏ nhiều quy định phê duyệt, thẩm định trung gian không cần thiết đối với dự án ODA, vay ưu đãi; rút gọn thủ tục điều chỉnh văn kiện dự án, chỉ yêu cầu lấy ý kiến Bộ tài chính trong trường hợp điều chỉnh làm tăng vốn lớn; đơn giản hóa quy trình tiếp nhận khoản vay, giao kế hoạch vốn, sử dụng vốn dư, lựa chọn ngân hàng phục vụ; giảm đáng kể các trường hợp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, giúp đẩy nhanh tiến độ dự án.

Nghị định tập trung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền: trao quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A và nhiều dự án trước đây thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ cho Bộ ngành, địa phương; giao cơ quan chủ quản thẩm quyền tham gia phần lớn các dự án khu vực, trừ một số lĩnh vực đặc thù; phân cấp cho cơ quan chủ quản quyết định việc sử dụng vốn dư và điều chỉnh dự án của doanh nghiệp nhà nước vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi.

Các khách mời phát biểu tại Hội thảo.

Cuối cùng là hoàn thiện cơ chế, tháo gỡ vướng mắc: làm rõ quy định về doanh nghiệp nhà nước sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư công; bổ sung quy định về xử lý tài sản, trang thiết bị do nhà tài trợ bàn giao, bảo đảm cơ sở pháp lý minh bạch; có điều khoản chuyển tiếp đối với hỗ trợ ngân sách có mục tiêu; bổ sung quy định phân cấp chi ngân sách cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo thuận lợi phát triển các lĩnh vực mới; cho phép thực hiện rút vốn trên môi trường điện tử, phù hợp xu thế chuyển đổi số và yêu cầu của nhà tài trợ.

Với việc đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp và bổ sung quy định tháo gỡ khó khăn, Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tăng cường tính chủ động, trách nhiệm các bộ ngành, địa phương; nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí trong quản lý dự án; đáp ứng yêu cầu của Luật Đầu tư công 2024, đồng bộ với các văn bản pháp luật khác, tạo môi trường pháp lý minh bạch, thông thoáng, thuận lợi hơn cho thu hút nguồn vốn nước ngoài; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, đẩy nhanh tiến độ các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia.

Bộ Tài chính khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành, hướng dẫn và kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nhằm đảm bảo Nghị định sớm phát huy hiệu quả, góp phần vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

TÔ HÀ - QUỲNH TRANG