Tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển mạnh mẽ, bền vững

Chủ tịch Ủy ban chiến lược Tập đoàn T&T Group Đỗ Quang Hiển đóng góp ý kiến tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Tại hội nghị, đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp đã nêu nhiều kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, nhất là trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc phát triển giàu mạnh, thịnh vượng.

Ông Đỗ Quang Hiển, Nhà sáng lập, Chủ tịch Ủy ban Chiến lược Tập đoàn T&T Group, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ thành phố Hà Nội nhấn mạnh: nói đến doanh nghiệp nhỏ và vừa phải nói đến số lượng, nhất là tỷ lệ doanh nghiệp trên số dân của Việt Nam còn thấp so một số quốc gia trên thế giới và khu vực. Trước hết, mục tiêu phải tăng số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hiện nay, chúng ta phải xuất phát từ các sinh viên khởi nghiệp từ các trường đại học có nhiều ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo. Hằng năm, cần có cuộc bảo trợ của các doanh nghiệp lớn vào các trường đại học, lựa chọn các dự án khởi nghiệp sáng tạo từ sinh viên năm thứ hai, thứ ba và năm cuối. Sinh viên có nhiều ý tưởng táo bạo khởi nghiệp nhưng thiếu sự bảo trợ, dẫn dắt, định hướng về nguồn lực, thực tập, ứng dụng, tài chính. Làm tốt việc này thì chúng ta sẽ có lực lượng đông đảo sinh viên khởi nghiệp lan tỏa lớn trong cả nước vì người Việt Nam thông minh.

Hiện nay, doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần vốn; doanh nghiệp nhỏ và vừa lại yếu về báo cáo tài chính, năng lực quản trị, quản lý, không có tài sản bảo đảm, thiếu ý tưởng hay nhưng chưa đủ năng lực lập phương án kinh doanh. Theo ông Đỗ Quang Hiển, vai trò của ngân hàng không chỉ là người cấp tín dụng mà là vừa đồng hành, tư vấn. Khi đã cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vay vốn tín dụng thì có thể có rủi ro. Hiện, cán bộ ngân hàng thường sợ trách nhiệm, sợ cho vay không thu được tiền dù khoản vay nhỏ, do đó kiến nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước có cơ chế cho vay ở mức độ nào đó, miễn là không được tiêu cực. Nếu cho vay ban đầu một vài trăm triệu đồng có thể tạo ra hàng tỷ đồng sau này, nhưng nếu cho vay mà không thu được tiền cũng có thể bị quy trách nhiệm.

Ông kiến nghị, để tăng cường năng lực xúc tiến thương mại và đầu tư, các hiệp hội mong thông qua Tham tán Thương mại Việt Nam ở nước ngoài thì tăng cường hợp tác quốc tế, hỗ trợ kết nối với các hiệp hội, tổ chức phi chính phủ để thu hút, tạo ra nguồn lực tài chính, tham gia chuỗi cung ứng.

Các doanh nghiệp tiểu thủ công nghiệp ở các làng nghề đang ô nhiễm, nhưng các địa phương chưa có chính sách rõ ràng, đồng bộ để khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp này hay hộ cá thể di chuyển vào các khu công nghiệp. Các doanh nghiệp lớn với tinh thần doanh nghiệp dân tộc thực sự đang hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa vì tinh thần trách nhiệm và cũng vì chính lợi ích của họ với tinh thần “muốn đi xa phải đi cùng nhau”, mở rộng mạng lưới doanh nghiệp vệ tinh. Do đó, mong Chính phủ có cơ chế khuyến khích, động viên về cơ chế chính sách chứ không hẳn chỉ là tài chính.

Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) phát biểu ý kiến tại Hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) chia sẻ: Nếu nói tiếp cận công nghiệp thì có 7 cách tiếp cận khác nhau gồm: khai thác, chế biến, chế tạo, hoàn thiện, thương mại hóa và hậu mãi. Khâu thứ 3 là chế tạo, hạt nhân của quá trình công nghiệp, và đánh giá trình độ hiện đại của một nền công nghiệp, chính là công nghiệp hỗ trợ. Tất cả các sản phẩm như máy bay, tàu biển, ô-tô đều được chế tạo từ những chi tiết nhỏ nhất. Hiện nay, Việt Nam đang yếu ở khâu chế tạo, chính là công nghiệp hỗ trợ.

Theo ông, các tinh hoa công nghiệp chế tạo Việt Nam đều nằm trong VASI, nhưng họ đang nằm trong thế rất éo le: đang buộc phải mua vật liệu của nước ngoài; phải vay vốn với lãi suất cao mà không có ưu đãi; phải thuê đất với giá cao, thậm chí cao hơn các doanh nghiệp FDI; phải lo tất cả những rủi ro đó mà sản phẩm không thể bán ra thị trường mà phải bán cho các nhà cung ứng. Mà các nhà cung ứng vô cùng khó tính. Các nhà cung ứng nước ngoài cực kỳ khắt khe, thậm chí còn đề ra nhiều quy định, tiêu chí “khủng khiếp khắt khe” như doanh nghiệp Việt Nam phải đạt tỷ lệ 1 triệu sản phẩm chỉ cho phép sai sót 4 sản phẩm thì họ mới mua sản phẩm. Đây cũng là cái cớ để các doanh nghiệp FDI loại doanh nghiệp Việt Nam khỏi chuỗi cung ứng. Có doanh nghiệp hội viên phải nỗ lực hết sức mới giành được hợp đồng cung ứng.

Theo ông Phan Đăng Tuất, để cho công nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ phát triển, cần nhận thức lại vai trò công nghiệp chế tạo, cụ thể là công nghiệp hỗ trợ là hạt nhân của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phải có cuộc vận động, nhận diện lại, nâng tầm các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ lên tầm quan trọng trong hệ thống doanh nghiệp. Việc kết nối doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước là rất cần thiết, trong đó có vai trò quan trọng của Chính phủ. Các nước đều phải như vậy; đều đứng ra làm đầu mối kết nối với các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Ở một số nước còn đầu tư các trung tâm kiến tạo, ở đó họ mua các hệ thống máy móc, các doanh nghiệp đến đó thuê để sản xuất thử, nếu doanh nghiệp làm được thì mới mua máy móc đó. Chứ nếu để doanh nghiệp mò mẫm thì chả biết mua máy móc như thế nào, chả biết làm ra sản phẩm có bán được không. Thứ hai là Nhà nước lập các trung tâm kiểm định sản phẩm, giúp đỡ doanh nghiệp đến kiểm định. Khi đó, các doanh nghiệp nước ngoài sẽ đến hợp tác vì doanh nghiệp tự công bố chất lượng thì họ không tin. Chính vì vậy, VASI đề nghị Chính phủ có chính sách để các doanh nghiệp lớn sản xuất hợp kim để thúc đẩy công nghiệp chế tạo. Nhà nước cần xây dựng luật riêng về công nghiệp hỗ trợ với những đặc thù cho tinh hoa của công nghiệp Việt Nam, tránh được những ràng buộc của những luật khác.

Ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam (VYEA), bày tỏ cảm ơn chân thành Thủ tướng Chính phủ và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã quan tâm đặc biệt đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó có đội ngũ doanh nhân trẻ, những người khát khao và đang cống hiến và bứt phá trong kỷ nguyên mới. Chủ đề hội nghị là Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới thực sự phản ánh khát vọng và quyết tâm của cộng đồng doanh nghiệp trẻ trong việc đóng góp sự phát triển bền vững đất nước. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động mạnh mẽ, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Chính phủ ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực như: gia hạn, giảm thuế, phí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh; đặc biệt khuyến khích cơ chế hợp tác giữa các doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa đã tạo ra chuỗi giá trị nội địa, phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn có nhiều thách thức.

Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam kiến nghị Chính phủ: Thứ nhất, về vốn và mong muốn giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa: đối với 40 các định chế tài chính và ngân hàng, mong Chính phủ có ý kiến chỉ đạo ngân hàng tùy quy mô từng ngân hàng, mỗi ngân hàng dành khoảng từ 5-20 nghìn tỷ đồng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa vay với lãi suất ưu đãi với các điều kiện cấp tín dụng rõ ràng, cụ thể, công bố thông tin rộng rãi cho Hiệp hội để lan tỏa đến các hội viên...

Thứ hai, đề nghị gia hạn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ít nhất 6-12 tháng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong tháng 5, Chính phủ sẽ trình Quốc hội đề xuất giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống 15-17% đối với doanh nghiệp siêu nhỏ, tương đương một số nước trong khu vực. Đề nghị Chính phủ quyết liệt việc này để ý tưởng này trở thành hiện thực.

Thứ ba, về tăng cường đơn giản hóa thủ tục hành chính, Hiệp hội đề nghị cụ thể hóa bằng thời gian, thí dụ, quy trình nào mất 30-45 ngày thì Chính phủ yêu cầu giảm xuống còn 20-30 ngày. Về thủ tục hải quan, các doanh nghiệp khi làm thủ tục xuất khẩu bị kéo dài, Hiệp hội đề nghị ứng dụng công nghệ đẩy nhanh việc thông quan và đề xuất giảm quy trình xuống còn 30-50% thời gian; với các doanh nghiệp có lịch sử tuân thủ tốt thì kiểm định đồng suất chứ không phải lúc nào cũng kiểm định.

Về nâng cao nguồn nhân lực chất lượng cao và ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, với các chương trình của Bộ Tài chính vừa qua, cộng đồng doanh nghiệp đánh giá rất cao; do đó đề nghị Bộ Tài chính với các đề cương, giáo án của mình, phối hợp, chia sẻ các hiệp hội để hiệp hội chia sẻ với các hội viên. Mong các địa phương hỗ trợ mặt bằng để hiệp hội, hội viên tổ chức các chương trình đào tạo, tư vấn.

Hiệp hội cũng mong được cử đại diện tham gia các hội nghị, hội thảo lớn của Chính phủ, các bộ, ngành để tham gia đóng góp ý kiến, đặc biệt là là các dự thảo luật...

Thanh Giang