Thanh Hóa xin cơ chế đặc thù gỡ 'cơn khát' vật liệu xây dựng

Nhu cầu vật liệu xây dựng cho các dự án trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa hiện nay rất lớn

GIẢI NGÂN CHẬM DO THIẾU VẬT LIỆU

Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, đến ngày 6/8/2025, giá trị giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 (bao gồm cả vốn kéo dài từ năm 2024) đạt 7.340,8 tỷ đồng, bằng 47,9% kế hoạch. Con số này cho thấy tiến độ giải ngân còn chậm so với yêu cầu, một phần nguyên nhân xuất phát từ tình trạng khan hiếm và giá vật liệu xây dựng tăng cao.

Thống kê đến ngày 16/8/2025, toàn tỉnh có 143 công trình, dự án thiếu nguồn vật liệu để thi công. Trong đó, nhu cầu cụ thể gồm: khoảng 10 triệu m3 đất san lấp, 1,62 triệu m3 cát xây dựng, 1,83 triệu m3 đá xây dựng. Đáng chú ý, có 29 dự án trọng điểm chậm tiến độ do thiếu vật liệu, với nhu cầu 7,455 triệu m3 đất san lấp, 1,141 triệu m3 cát và khoảng 805.000 m3 đá.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp và chủ các mỏ khoáng sản trên địa bàn Thanh Hóa khai thác ở mức hạn chế. Nguyên nhân là do giá vật liệu tăng cao, nguồn cung không đảm bảo, cùng với việc các cơ quan chức năng đẩy mạnh kiểm tra, xử lý vi phạm. Từ tháng 9/2024 đến nay, nhiều mỏ vật liệu đã bị đình chỉ hoạt động hoặc chủ mỏ tự dừng khai thác.

Qua rà soát, hiện tại Thanh Hóa chỉ còn 10/52 mỏ đất được cấp phép đang hoạt động, với tổng công suất 2,173 triệu m3/năm; 3/29 mỏ cát hoạt động với công suất 0,095 triệu m3/năm. So với nhu cầu, mức cung ứng này chỉ đáp ứng khoảng 6,53% đối với đất san lấp và 1,73% đối với cát xây dựng.

Trong khi đó, nhu cầu vật liệu xây dựng cho các dự án trên địa bàn là rất lớn. Riêng năm 2025, Thanh Hóa cần 33,27 triệu m3 đất san lấp, 5,49 triệu m3 cát và 8,43 triệu m3 đá xây dựng. Giai đoạn 2026-2030, tổng nhu cầu dự kiến lên tới 151,33 triệu m3 đất, 27,45 triệu m3 cát và 100,2 triệu m3 ảnh

ĐỀ XUẤT CƠ CHẾ ĐẶC THÙ

Việc thiếu hụt nguồn cung khiến giá vật liệu tăng đột biến, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ triển khai dự án. Đặc biệt, nhiều công trình trọng điểm về giao thông, hạ tầng tái định cư và phát triển đô thị chậm tiến độ, có nguy cơ ảnh hưởng đến việc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 11% mà Chính phủ giao cho Thanh Hóa trong năm 2025.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Văn Thi đi kiểm tra tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công năm 2025 địa bàn Khu kinh tế Nghi Sơn

Trước tình hình đó, Thanh Hóa đã thành lập Tổ công tác giải quyết khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Tuy nhiên, theo UBND tỉnh, việc cấp phép thêm mỏ mới theo quy hoạch cần nhiều thời gian để hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan đến khoáng sản, đầu tư, đất đai, môi trường.

Mặt khác, việc nâng công suất một số mỏ hiện có cũng không thể ngay lập tức giải quyết tình trạng thiếu hụt trong những tháng cuối năm 2025.

Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản số 13826/UBND-CNXDKH gửi Thủ tướng Chính phủ, đề nghị cho phép địa phương áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn về nguồn cung vật liệu xây dựng.

Cụ thể, Thanh Hóa đề xuất: Cho phép khai thác khoáng sản nhóm IV để phục vụ 29 dự án trọng điểm và các dự án tái định cư chuẩn bị giải phóng mặt bằng cho đường sắt cao tốc Bắc – Nam, theo nguyên tắc quy định tại điểm d khoản 2 Điều 73 Luật Địa chất và khoáng sản. Cho phép việc thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III, IV phục vụ dự án trọng điểm không phải thực hiện một số thủ tục đầu tư, đất đai, môi trường theo quy định hiện hành, nhằm rút ngắn thời gian triển khai. Cho phép điều chỉnh giấy phép để nâng công suất các mỏ đã có giấy phép còn hiệu lực, đáp ứng kịp thời nhu cầu thi công.

UBND tỉnh Thanh Hóa nhấn mạnh, cơ chế đặc thù là giải pháp cấp bách nhằm tháo gỡ tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu, bảo đảm tiến độ thi công các công trình trọng điểm, đồng thời giữ vững mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà Chính phủ giao.

Nguyễn Thuấn