Thảm kịch trên bầu trời: Nhìn lại những vụ tai nạn hàng không kinh hoàng trong 5 năm qua

Hiện trường vụ tai nạn hàng không thảm khốc ở Hàn Quốc hôm 29/12/2024. Ảnh: Reuters.

Một chuyến bay từ Thái Lan đến Sân bay Quốc tế Muan của Hàn Quốc đã gặp nạn, khiến hàng chục người tử vong sau khi máy bay chệch khỏi đường băng và bốc cháy vào sáng 29/12. Số người thiệt mạng hiện đang tiếp tục được cập nhật.

Chuyến bay được cho là chiếc Boeing 737-800, chở 175 hành khách và 6 thành viên phi hành đoàn và đang trở về từ thủ đô Bangkok của Thái Lan.

Đây là một trong nhiều vụ tai nạn máy bay kinh hoàng gây chấn động thế giới trong vài năm qua. Sau đây là một số vụ tai nạn được nhận định là thảm khốc nhất trong 5 năm qua.

Nhân viên cứu hộ trục vớt xác chuyến bay 610 gặp nạn tại hiện trường. Ảnh: SCMP.

Chuyến bay 610 của Lion Air: Sự thăng trầm của 737 MAX

Một trong những vụ tai nạn được nhắc đến nhiều nhất trong 5 năm qua là chuyến bay 610 của hãng Lion Air lao xuống biển Java vào ngày 29/10/2018, ngay sau khi cất cánh từ Jakarta, Indonesia. Chiếc máy bay Boeing 737 MAX 8, mới được bổ sung vào đội bay, đang trên đường đến Pangkal Pinang với 189 người trên khoang. Tất cả hành khách và thành viên phi hành đoàn đều thiệt mạng.

Cuộc điều tra về vụ tai nạn cho thấy trục trặc trong Hệ thống tăng cường tính năng điều khiển bay (MCAS) của máy bay đã khiến nó gặp nạn. MCAS, được thiết kế để ngăn máy bay ngừng hoạt động, đã được kích hoạt do lỗi đọc cảm biến, do đó liên tục đẩy mũi máy bay xuống, bất chấp nỗ lực chống lại của phi công.

Vụ tai nạn đã dẫn tới lệnh cấm bay 737 MAX trên toàn cầu, với hơn 370 chiếc thuộc loại này bị cấm bay trên toàn thế giới, một sự kiện chưa từng có. Thảm kịch nêu bật những sai sót nghiêm trọng trong thiết kế máy bay của Boeing cũng như sự giám sát của các cơ quan quản lý hàng không, đặc biệt là Cục Hàng không Liên bang (FAA) Mỹ, cơ quan đã chứng nhận mẫu máy bay này dù biết rõ các vấn đề của nó.

Đây là vụ tai nạn đầu tiên trong một loạt vụ tai nạn chết người liên quan đến mẫu 737 MAX và nó đóng vai trò then chốt trong việc thay đổi các tiêu chuẩn an toàn hàng không. Vụ việc cũng dẫn đến sự giám sát chặt chẽ các hoạt động của Boeing và cuối cùng là việc đại tu phần mềm và hệ thống điều khiển chuyến bay của 737 MAX.

Hiện trường vụ tai nạn máy bay của hãng Ethiopia Airlines. Ảnh: NYTimes.

Chuyến bay 302 của Ethiopia Airlines: Thêm một thảm họa của 737 MAX

Chỉ 5 tháng sau vụ tai nạn của Lion Air, một chiếc Boeing 737 MAX khác cũng bị rơi. Chuyến bay 302 của hãng hàng không Ethiopian Airlines bị rơi vào ngày 10/3/2019, ngay sau khi cất cánh từ Addis Ababa, Ethiopia, khiến toàn bộ 157 người trên máy bay thiệt mạng.

Những điểm tương đồng với thảm họa của Lion Air trở nên rõ ràng khi các nhà điều tra một lần nữa chỉ ra nguyên nhân là do hệ thống MCAS.

Thảm kịch của hãng hàng không Ethiopian Airlines không chỉ gây ra vụ tai nạn thứ hai liên quan đến 737 MAX mà còn làm sâu sắc thêm cuộc khủng hoảng xung quanh dòng máy bay này. Đáp lại, các cơ quan hàng không trên khắp thế giới đã cấm bay 737 MAX một lần nữa và Boeing phải đối mặt với áp lực tài chính và pháp lý ngày càng gia tăng.

Mặc dù nguyên nhân của vụ tai nạn được bắt nguồn từ các vấn đề tương tự với hệ thống MCAS, nhưng nó cũng dẫn đến việc kiểm tra lại quá trình đào tạo phi công và liệu các thành viên phi hành đoàn có được chuẩn bị đầy đủ để xử lý sự cố như vậy hay không.

Sau đó, Ethiopia và các quốc gia khác kêu gọi sự minh bạch hơn từ các nhà sản xuất cũng như cơ quan quản lý. Ethiopian Airlines, một trong những hãng hàng không lớn nhất châu Phi, cũng bị giám sát chặt chẽ về việc xử lý các quy trình bảo trì, mặc dù đội bay của hãng này có thành tích an toàn tốt trước vụ tai nạn. Boeing sau đó phải trả hàng tỷ USD tiền bồi thường và 737 MAX đã bị cấm bay trên toàn thế giới cho đến khi hệ thống của hãng được sửa đổi.

Một quan chức của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Indonesia chụp ảnh phần còn lại của chiếc máy bay gặp nạn. Ảnh: Reuters

Chuyến bay Sriwijaya Air 182: Bí ẩn trên bầu trời

Vào ngày 9/1/2021, chuyến bay 182 của Sriwijaya Air, một chiếc Boeing 737-500, đã lao xuống biển ngay sau khi khởi hành từ Sân bay Quốc tế Soekarno-Hatta ở Jakarta, Indonesia. Chuyến bay đi Pontianak đã lao xuống biển vài phút sau khi cất cánh, khiến toàn bộ 62 người trên máy bay thiệt mạng. Vụ tai nạn này đánh dấu một trong những sự cố hàng không nguy hiểm nhất ở Indonesia trong những năm gần đây.

Cuộc điều tra cho thấy vụ tai nạn là do sự kết hợp giữa lỗi cơ học và lỗi của con người. Sự cố trong hệ thống ga tự động của máy bay đã khiến động cơ của máy bay mất cân bằng, dẫn đến tình trạng lộn vòng không kiểm soát được và cuối cùng là lao xuống nước. Trong trường hợp này, lỗi của phi công cũng đóng một vai trò quan trọng, khiến phi công không phản ứng kịp với tình huống này.

Vụ tai nạn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo trì và nâng cấp các máy bay cũ đang hoạt động, cũng như đảm bảo rằng tất cả nhân viên hàng không đều được đào tạo kỹ lưỡng để ứng phó với các hỏng hóc cơ học.

Hiện trường vụ tai nạn máy bay của Hãng hàng không quốc tế Pakistan. Ảnh: Al Jazeera.

Chuyến bay 8303 của Hãng hàng không quốc tế Pakistan

Vào ngày 22/5/2020, Chuyến bay 8303 của Hãng hàng không quốc tế Pakistan (PIA), một chiếc Airbus A320, đã đâm vào một khu dân cư ở Karachi, Pakistan, trong nỗ lực hạ cánh lần thứ hai xuống Sân bay Quốc tế Jinnah. Chuyến bay khởi hành từ Lahore chở 99 hành khách và 8 thành viên phi hành đoàn. Vụ tai nạn khiến 41 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương.

Điều tra sơ bộ cho thấy vụ tai nạn là do lỗi của phi công trong quá trình tiếp cận hạ cánh. Máy bay đã cố gắng hạ cánh nhưng do trục trặc ở bộ phận hạ cánh nên máy bay đã trượt trên đường băng, làm hỏng động cơ. Mặc dù vậy, các phi công vẫn tiếp tục tiếp cận, cuối cùng mất kiểm soát và lao vào khu dân cư. Hộp đen của máy bay cho thấy các phi công đã không tuân theo các quy trình khẩn cấp tiêu chuẩn, khiến tình hình trở nên trầm trọng hơn.

Vụ tai nạn này đã bộc lộ những sai sót sâu sắc trong quá trình đào tạo phi công và giám sát việc thực thi quy định. Vụ việc đã dẫn đến một cuộc điều tra về chất lượng đào tạo tại Cơ quan Hàng không Dân dụng Pakistan, và phát hiện các vấn đề phổ biến với các quy trình chứng nhận và an toàn. Nó cũng làm dấy lên lo ngại về văn hóa an toàn chung của PIA, vốn đã bị chỉ trích từ trước vụ tai nạn.

Chiếc máy bay của Air India Express trượt khỏi đường băng và lao xuống thung lũng gần đó. Ảnh: CNBC.

Chuyến bay 1344 của Air India Express

Vào ngày 7/8/2020, Chuyến bay 1344 của Air India Express bị rơi khi đang cố hạ cánh xuống Sân bay Quốc tế Kozhikode của Kerala, khiến 21 người thiệt mạng. Chuyến bay xuất phát từ Dubai có tổng cộng 165 người trên máy bay. Máy bay trượt khỏi đường băng ẩm ướt, rơi xuống thung lũng và vỡ tan tành.

Các nhà điều tra nhận thấy vụ tai nạn là do sự kết hợp giữa các điều kiện thời tiết, lỗi của con người và cơ sở hạ tầng đường băng kém. Máy bay hạ cánh trên đường băng quá ngắn trước cơn mưa gió mùa lớn và chiều dài của máy bay. Điều này dẫn đến việc máy bay trượt khỏi đường băng và cuối cùng rơi xuống thung lũng bên dưới. Quyết định tiếp tục hạ cánh bất chấp điều kiện nguy hiểm của các phi công cũng đã được xem xét kỹ lưỡng, các chuyên gia cho rằng việc chuyển hướng đến một sân bay khác có thể là một lựa chọn an toàn hơn.

Vụ việc nêu bật những thách thức khi bay trong mùa mưa ở Ấn Độ, khi thời tiết khó lường có thể gây ra rủi ro đáng kể cho phi công. Ngoài ra, vụ tai nạn đã thúc đẩy việc xem xét lại cơ sở hạ tầng sân bay ở Ấn Độ, đặc biệt là tình trạng của đường băng.

Nhân viên cứu hộ và điều tra làm việc tại hiện trường vụ tai nạn. Ảnh: NBC News.

Chuyến bay MU5735 của China Eastern Airlines

Vào ngày 21/3/2022, chuyến bay MU5735 của China Eastern Airlines, một chiếc Boeing 737-800, đã bị rơi ở vùng núi phía nam Trung Quốc, khiến toàn bộ 132 người trên máy bay thiệt mạng. Vụ tai nạn xảy ra khi máy bay đang hạ độ cao và đến nay vẫn đang được điều tra mở rộng.

Dữ liệu hộp đen cho thấy máy bay hạ độ cao một cách nhanh chóng và có chủ ý. Suy đoán ban đầu tập trung vào việc liệu vụ tai nạn là do lỗi cơ học hay do sự can thiệp của con người. Trong khi các nhà điều tra ban đầu tỏ ra thận trọng, các báo cáo sau đó cho rằng hành động của phi công có thể đã góp phần gây ra vụ tai nạn. Tuy nhiên, cuộc điều tra đầy đủ vẫn đang được tiến hành và nguyên nhân thực sự của thảm họa vẫn chưa rõ ràng.

Hiện trường vụ tai nạn máy bay ở Nepal. Ảnh: CNN.

Vụ tai nạn của hãng hàng không Saurya Airlines ở Nepal

Một chiếc máy bay của Saurya Airlines đã bị rơi vào ngày 24/7/2024 với 15 hành khách và 4 thành viên phi hành đoàn trên máy bay khi cất cánh từ Sân bay Quốc tế Tribhuvan ở Kathmandu.

Chiếc máy bay phản lực Bombardier CRJ-200 50 chỗ ngồi đang trên đường đến Pokhara thì chệch khỏi đường băng và bốc cháy. Tất cả trên máy bay đều thiệt mạng ngoại trừ phi công, cơ trưởng Manish Ratna Shakya, người được cứu và trở thành người sống sót duy nhất sau vụ tai nạn.

Chiếc máy bay xấu số đâm vào khu dân cư ở Sao Paulo. Ảnh: People.

Vụ tai nạn của hãng hàng không Voepass ở Brazil

Một chiếc máy bay chở 62 người đã bị rơi bên ngoài thành phố Sao Paulo, toàn bộ người trên khoang thiệt mạng trong vụ tai nạn. Máy bay Voepass 2283 của Brazil, một máy bay phản lực hai động cơ ATR 72, đang hướng tới sân bay quốc tế Sao Paulo chở 58 hành khách và 4 thành viên phi hành đoàn, đã gặp nạn hôm 9/8/2024.

Trung tá Carlos Henrique Baldi thuộc trung tâm điều tra và phòng ngừa tai nạn hàng không của Không quân Brazil nói với giới truyền thông rằng còn quá sớm để xác nhận băng là nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn. Trước đó, phương tiện truyền thông địa phương đã đưa tin hiện tượng đóng băng là nguyên nhân có thể gây ra vụ tai nạn máy bay.

Hiện trường vụ rơi máy bay của hãng hàng không Azerbaijan. Ảnh: Reuters.

Rơi máy bay của hãng hàng không Azerbaijan ở Kazakhstan

Một chiếc máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines bị rơi ở Kazakhstan khiến 38 người trên máy bay thiệt mạng vào ngày 25/12. Chuyến bay chở 62 hành khách và 5 thành viên phi hành đoàn và đang trên đường đến Grozny ở Nga từ Baku thì bị rơi gần Biển Caspian.

Trong khi đó, hôm 28/12, Điện Kremlin đã lên tiếng về vụ việc.

“Chiếc máy bay chở khách của Azerbaijan đang di chuyển theo lịch trình đã nhiều lần cố gắng hạ cánh xuống sân bay Grozny. Vào thời điểm đó, Grozny, Mozdok và Vladikavkaz đang bị máy bay không người lái của Ukraine tấn công và các hệ thống phòng không của Nga đã đẩy lùi các cuộc tấn công này”, Điện Kremlin cho biết.

Huyền Chi