Thẩm định giá thời AI: Cơ hội lớn, thách thức không nhỏ

Hội thảo khoa học quốc tế về thẩm định giá năm 2025. Ảnh: HD

Ngày 12/9/2025, Hội thảo khoa học quốc tế về thẩm định giá năm 2025 do Hội Thẩm định giá Việt Nam (VVA) và Hội đồng Tiêu chuẩn Thẩm định giá Quốc tế (IVSC) - Khu vực châu Á phối hợp tổ chức đã diễn ra tại Hà Nội.

Công nghệ đang tái định nghĩa giá trị tài sản

Ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch VVA đã nhấn mạnh, việc số hóa trong công tác định giá, thẩm định giá tài sản trên nền tảng sử dụng dữ liệu lớn và AI được xem là xu thế tất yếu thay thế các phương thức thẩm định giá truyền thống mang nặng tính thủ công.

Theo ông Thỏa, công nghệ cao giúp mang lại hiệu quả vượt trội trong việc thu thập, xử lý, lưu trữ và phân tích thông tin phục vụ định giá tài sản. Quan trọng hơn cả, công nghệ giúp đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy và tính minh bạch trong các báo cáo thẩm định giá.

Cũng về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Hùng - Phó Chủ tịch VVA, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tài chính Viicy Việt Nam cho biết, các thẩm định viên trong nước đang nỗ lực tiếp cận và triển khai các công nghệ mới vào thực tiễn. Ở một số doanh nghiệp, việc áp dụng AI đã cho thấy tiềm năng rõ rệt trong định giá tài sản bất động sản và tài sản vô hình.

Từ góc nhìn quốc tế, ông Nicolas Konialidis - Giám đốc IVSC chỉ ra, công nghệ không chỉ thay đổi cách thức thẩm định giá, mà còn làm thay đổi chính bản chất của tài sản.

Trong nền kinh tế hiện đại, tài sản vô hình, bao gồm dữ liệu, quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu đang chiếm tỷ trọng lớn và có giá trị ngày càng cao, đặc biệt tại những doanh nghiệp công nghệ hàng đầu. Những tài sản này mang về tỷ suất lợi nhuận vượt trội, nhưng cũng khiến quá trình định giá trở nên phức tạp hơn nhiều.

Không chỉ vậy, AI còn đang tạo ra các lớp giá trị kinh tế mới thông qua những vòng tác động lan tỏa, tạo ra các mức định giá khổng lồ, chẳng hạn như các tập đoàn hạ tầng công nghệ như Amazon, Microsoft, Nvidia... với mức vốn hóa hàng nghìn tỷ USD. Điều này cũng cho thấy cách AI định hình lại toàn bộ thị trường tài sản.

Những biến động đó, theo ông Nicolas Konialidis, đang buộc các nhà thẩm định giá phải mở rộng bộ công cụ, tích hợp dữ liệu phi truyền thống như đánh giá bền vững, dữ liệu từ thẻ tín dụng, hình ảnh vệ tinh, đánh giá online...

Nâng cấp chuẩn mực và tăng hiệu quả tiếp cận dữ liệu

Nói về những thách thức của số hóa trong thẩm định giá, Chủ tịch VVA cho rằng đó là việc tiềm ẩn không ít rủi ro nếu thiếu nền tảng dữ liệu đồng bộ, thiếu sự tương thích giữa Chuẩn mực Thẩm định giá Quốc tế và Chuẩn mực Thẩm định giá Việt Nam.

Vì thế, một trong những nhiệm vụ quan trọng hiện nay là làm sao điều chỉnh và nâng cấp chuẩn mực Việt Nam phù hợp với các xu hướng công nghệ mới, nhưng vẫn đảm bảo tính chặt chẽ và thực tiễn của môi trường trong nước.

Ông Nicolas Konialidis cũng chỉ ra các rủi ro như hiện tượng AI tạo ra thông tin sai, hay việc khó kiểm soát đầu ra khi AI hoạt động như một "hộp đen".

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Quang Hùng cho rằng, ngành thẩm định giá tại Việt Nam vẫn chưa thực sự tiếp cận được đầy đủ các loại dữ liệu cần thiết cho việc định giá hiện đại. Việc cập nhật thông tin dù đã có tiến triển, đặc biệt thông qua Trung tâm dữ liệu quốc gia về giá của Bộ Tài chính, nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm để đảm bảo dữ liệu đủ chính xác, kịp thời.

Do đó, ông Nicolas Konialidis khuyến nghị, những thay đổi công nghệ đòi hỏi các thẩm định viên phải tự mình đánh giá, nghiên cứu và phát triển phương pháp luận phù hợp, dựa trên nền tảng phán đoán chuyên nghiệp được IVSC đưa ra.

Ngoài ra, theo các chuyên gia tại Hội thảo, các doanh nghiệp thẩm định giá và thẩm định viên cần nâng cao năng lực tiếp cận công nghệ, hiểu và khai thác dữ liệu phi truyền thống; đồng thời duy trì chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp. Các cơ quan quản lý cũng cần có chính sách hỗ trợ kịp thời trong việc định hướng ứng dụng công nghệ vào hoạt động thẩm định giá, từ xây dựng hành lang pháp lý, hỗ trợ đào tạo, cho đến chia sẻ và liên thông dữ liệu.

Hợp tác nghiên cứu, hoàn thiện chuẩn mực thẩm định giá

Trong khuôn khổ Hội thảo, Hội Thẩm định giá Việt Nam (VVA) đã chính thức ký kết hợp tác chiến lược với Hội đồng tiêu chuẩn Thẩm định giá Quốc tế (IVSC) nhằm đẩy mạnh công tác nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện các chuẩn mực thẩm định giá.

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác về hoạt động thẩm định giá giữa VVA và IVSC.

Ông Nicolas Konialidis kỳ vọng, việc hợp tác sẽ giúp các doanh nghiệp và thẩm định viên Việt Nam có cái nhìn toàn diện hơn, từ đó hoàn thiện phương pháp tiếp cận, thích nghi tốt hơn với những thay đổi đang diễn ra rất nhanh chóng trên thị trường.

Còn theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, việc này có thể phần nào góp phần vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống các chuẩn mực thẩm định giá Việt Nam hội nhập với thế giới, theo kịp sự phát triển phức tạp và năng động của thị trường hiện đại, phù hợp với tiến bộ không ngừng của Cách mạng khoa học 4.0.

Hương Dịu