Thách thức với chiến lược ngoại giao của tân Tổng thống Hàn Quốc

Tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung chào người dân khi rời nhà riêng ở Incheon để tới lễ nhậm chức, ngày 4/6. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Tổng thống Lee Jae Myung chính thức bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm từ sáng 4/6 sau khi Ủy ban Bầu cử quốc gia (NEC) xác nhận chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn diễn ra trước đó một ngày.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Lee Jae Myung bày tỏ ủng hộ ngoại giao thực dụng "dựa trên lợi ích quốc gia". Hơn nữa, chính khách này cũng nhấn mạnh liên minh Mỹ - Hàn là nền tảng cho chính sách đối ngoại ông muốn xây dựng.

Theo hãng thông tấn Yonhap (Hàn Quốc), ông Lee Jae Myung cũng cam kết theo đuổi mối quan hệ hướng tới tương lai với Nhật Bản, đồng thời giải quyết thẳng thắn các vấn đề lịch sử bắt nguồn từ chế độ thực dân Nhật Bản cai trị Hàn Quốc trong giai đoạn 1910-1945.

Đối với Trung Quốc và Nga, ông Lee Jae Myung nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều tiết quan hệ ngoại giao với Moskva và Bắc Kinh một cách cẩn trọng, song cũng khẳng định không nên khiêu khích hai nước láng giềng một cách không cần thiết.

Mặc dù những điều này nghe có vẻ lạc quan, nhưng đường lối đối ngoại của tân Tổng thống Lee Jae Myung khiến nhiều người băn khoăn ông sẽ thể hiện điều đó như thế nào trên trường thế giới phức tạp và đầy biến động, bị chi phối bởi các biện pháp thuế quan toàn diện của Mỹ, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ, và quan hệ sâu sắc hơn giữa Nga cùng Triều Tiên.

Giáo sư Đại học Nữ Ewha – ông Park Won-gon phân tích: “Chủ nghĩa thực dụng là một khái niệm khá mơ hồ. Tân tổng thống cần làm rõ những nguyên tắc nào sẽ định hình đường lối đối ngoại của ông, và cần thể hiện điều đó một cách nhanh chóng. Đó sẽ là bước khởi đầu cho chính sách đối ngoại thực dụng mà ông Lee Jae Myung hướng đến. Mỹ chắc chắn sẽ theo dõi sát sao điều này, đặc biệt là trong cách ông Lee Jae Myung định vị mình trước lời kêu gọi của Washington nhằm kiềm chế Trung Quốc”.

Nếu nhận được lời mời, Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước phát triển (G7) tại Canada và hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đều sẽ diễn ra vào cuối tháng này, có thể là dịp để ông Lee Jae Myung ra mắt trên trường quốc tế với tư cách là nguyên thủ quốc gia.

Một số nhà quan sát dự đoán rằng Tổng thống Lee Jae Myung có thể tổ chức các cuộc đàm phán song phương đầu tiên với người đồng cấp Mỹ Donald Trump bên lề các cuộc họp này.

Theo Yonhap, sau khi chính thức tuyên thệ nhậm chức, ông Lee Jae Myung dự kiến sẽ ưu tiên quan hệ với Washington, có thể bắt đầu bằng việc liên lạc trực tiếp với Tổng thống Trump để nhanh chóng khôi phục ngoại giao cấp cao với đồng minh.

Đáng chú ý, bản thân ông Lee Jae Myung tuyên bố sẽ tìm cách đưa mối quan hệ với đồng minh của Hàn Quốc trở lại đúng hướng. Theo ông, mối quan hệ này đã bị "phá hoại" bởi lệnh thiết quân luật ngày 3/12/2024 của cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Giữa Seoul và Washington đang tồn tại nhiều vấn đề khác ngoài thuế quan, như khả năng tái bố trí quân đội Mỹ đồn trú trên lãnh thổ Hàn Quốc và tăng cường răn đe đối với Triều Tiên. Có nhiều đồn đoán rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể yêu cầu tăng chia sẻ gánh nặng để duy trì 28.500 quân của Lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc.

Ông Lee Jae Myung đắc cử Tổng thống Hàn Quốc ngày 4/6. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Tân Tổng thống Lee Jae Myung cũng tuyên thệ sẽ củng cố quan hệ đối tác ba bên với Washington và Tokyo. Đây được xem là một sự chuyển hướng đáng kể so với lập trường cứng rắn mà ông từng áp dụng với Nhật Bản. Tuy nhiên, vẫn còn nghi ngờ về việc liệu ông có duy trì lập trường này hay không, xét đến những lời chỉ trích trước đây của ông đối với quyết định của chính phủ cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol trong giải quyết vấn đề bồi thường lao động cưỡng bức thời chiến.

Về khía cạnh này, Giáo sư Park Won-gon dự đoán: “Chính phủ Tổng thống Lee Jae Myung sẽ phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng nếu không duy trì mối quan hệ Seoul-Tokyo cải thiện, vì mối quan hệ bền chặt với Nhật Bản là yếu tố quan trọng giúp cả hai nước phản ứng với Mỹ”. Sáng 4/6, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã chúc mừng ông Lee Jae Myung đắc cử Tổng thống Hàn Quốc, đồng thời khẳng định cam kết chung của hai nước đối với liên minh và bày tỏ mong muốn tăng cường hợp tác ba bên Hàn - Mỹ - Nhật Bản.

Khi công bố các chiến lược chính sách đối ngoại vào tuần trước, ông Lee Jae Myung gọi Nhật Bản là "nước láng giềng quan trọng" đối với Hàn Quốc và cam kết sẽ nỗ lực để đặt "nền tảng vững chắc" cho mối quan hệ song phương. "Chúng tôi sẽ giải quyết các vấn đề lịch sử và lãnh thổ dựa trên các nguyên tắc, đồng thời theo đuổi cách tiếp cận hướng tới tương lai trong lĩnh vực xã hội, văn hóa và kinh tế", ông viết trên Facebook.

Cách tiếp cận của ông Lee Jae Myung đối với Trung Quốc cũng là một điểm đáng chú ý. Nhiều nhân vật bảo thủ tại Hàn Quốc đã cáo buộc ông “gần gũi” với Bắc Kinh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể sẽ đến thăm Hàn Quốc để tham dự hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương, dự kiến diễn ra vào tháng 10.

Về mối quan hệ với Nga, các nhà quan sát lo rằng việc bình thường hóa quan hệ sẽ mất thời gian, do các cuộc đàm phán về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine bị đình trệ và mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa Moskva với Bình Nhưỡng.

Liên quan đến Triều Tiên, Tổng thống Lee Jae Myung vào ngày 3/6 đã có cuộc điện đàm đầu tiên với Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân (JCS) Hàn Quốc, Đô đốc Kim Myung Soo. Trong cuộc điện đàm, Đô đốc Kim Myung-soo thông báo với tân Tổng thống về các hoạt động quân sự của Triều Tiên và mức độ sẵn sàng của quân đội Hàn Quốc. Cuộc điện đàm diễn ra khoảng hai giờ sau khi ông Lee Jae Myung chính thức nhậm chức nhiệm kỳ 5 năm.

Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc sau đó thông báo về cuộc điện đàm: “Tổng thống yêu cầu lực lượng vũ trang giữ vững trạng thái cảnh giác cao độ, liên tục giám sát các diễn biến ở Triều Tiên, dựa trên thế trận phòng thủ phối hợp giữa Hàn Quốc và Mỹ”.

Ông Lee Jae Myung cũng kêu gọi quân đội tiếp tục tập trung vào nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và giành được lòng tin cũng như sự ủng hộ của công chúng.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc