Thách thức trong xây dựng nông thôn mới

ĐBP - Thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh đã tạo không gian, động lực mới để địa phương phát triển; song chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) cũng phát sinh những khó khăn, thách thức, đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực từ chính quyền các cấp.

Là xã vùng cao, Sín Chải có 100% dân số là đồng bào dân tộc Mông. Cuộc sống của người dân còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Bắt tay xây dựng NTM, cơ sở hạ tầng trên địa bàn dần được đầu tư đồng bộ, kinh tế nông nghiệp phát triển theo hướng hàng hóa; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân nâng lên rõ rệt, diện mạo nông thôn khởi sắc, an sinh xã hội đảm bảo. Tuy nhiên, sau khi sáp nhập với 2 xã: Lao Xả Phình, Tả Sìn Thàng để thành lập xã Sín Chải mới, qua rà soát, xã chỉ còn 11/19 tiêu chí đạt NTM; 2/24 thôn bản đạt NTM. Trong đó, nhiều tiêu chí chưa đạt như: Y tế, văn hóa, thu nhập...

Xây dựng nông thôn mới, nhiều tuyến đường giao thông tại xã Sín Chải được bê tông hóa, giúp người dân đi lại thuận lợi, thông thương hàng hóa nông sản.

Ông Trần Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Sín Chải cho biết: Ngay sau sáp nhập, xã nhanh chóng ổn định, kiện toàn tổ chức bộ máy để thực hiện nhiệm vụ chính trị, đặc biệt là xây dựng NTM. Ban Chỉ đạo chương trình xây dựng NTM xã xây dựng kế hoạch thực hiện cho các năm tiếp theo. Theo đó, Sín Chải sẽ duy trì và nâng tiêu chí đã đạt trên địa bàn; nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí chưa đạt để sớm về đích NTM trước năm 2030.

Với xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp, hiện nay hạ tầng cơ sở tại nhiều xã trên địa bàn tỉnh chưa phát triển đồng bộ; đồi núi cao, độ dốc lớn, địa hình chia cắt nên rất khó khăn cho phát triển sản xuất, giao thương hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật. Trong khi đó, trình độ dân trí chưa đồng đều, sản xuất còn lạc hậu, tỷ lệ hộ nghèo cao (thu nhập bình quân đầu người năm 2024 đạt khoảng 27,6 triệu đồng/năm; trong đó khu vực nông thôn đạt khoảng 19,5 triệu đồng/năm). Phần lớn lực lượng lao động của tỉnh tập trung ở khu vực nông thôn, trong đó lao động là người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao. Tỷ lệ lao động qua đào tạo của tỉnh Điện Biên ở mức thấp so với các tỉnh trong cả nước.

Trước ngày 1/7/2025 (trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp), toàn tỉnh có 115 xã thuộc 10 huyện, thị xã, thành phố thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng NTM. Kết quả, 2 đơn vị cấp huyện (TX. Mường Lay, TP. Điện Biên Phủ) đủ điều kiện đề nghị công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Tuy nhiên, do quá trình thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, không tổ chức cấp huyện nên tỉnh chưa hoàn thiện để trình Bộ Nông nghiệp và Môi trường thẩm định. Ngoài ra, có 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 26/115 xã đạt chuẩn NTM, 33/115 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 54/115 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 2/115 xã đạt dưới 10 tiêu chí, số tiêu chí bình quân đạt 14,74 tiêu chí/xã; có 267/650 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn NTM và NTM kiểu mẫu. Cùng với đó, toàn tỉnh có 138 sản phẩm được chứng nhận sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 5 sản phẩm 4 sao.

Sau sáp nhập toàn tỉnh giảm từ 115 xã xuống còn 42 xã thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng NTM. Đến nay, qua rà soát, toàn tỉnh không có xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; không có xã đạt chuẩn NTM nâng cao; chỉ có 3/42 xã đạt 19/19 tiêu chí (đủ điều kiện để hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận lại xã đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025); 7/42 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 23/42 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 9/42 xã dưới 10 tiêu chí.

Để hoàn thành các tiêu chí NTM chưa đạt, các địa phương cần xây dựng kế hoạch, có lộ trình cụ thể từng năm và giai đoạn 2026 - 2030 bảo đảm phù hợp với thực tiễn từng địa bàn. Phát huy vai trò chủ thể của người dân thông qua đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, tạo sự đồng thuận và chung sức của cộng đồng trong xây dựng NTM. Chú trọng phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, khai thác lợi thế từng địa phương, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa; liên kết với doanh nghiệp và hợp tác xã mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời, tỉnh cần ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư hạ tầng thiết yếu cho các xã sau sáp nhập còn nhiều khó khăn, tránh tình trạng mất cân đối giữa các khu vực, nhất là về giao thông, trường học, y tế và cơ sở văn hóa.

Bài, ảnh: Đức Kiên