Tết Độc lập trong ký ức những cựu chiến binh

Đã 80 năm trôi qua kể từ mùa thu lịch sử năm 1945, song ký ức về ngày 2/9 - thời khắc thiêng liêng khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) vẫn vẹn nguyên trong tâm trí của nhiều cựu chiến binh, đảng viên lão thành trên quê hương Hưng Yên. Dù nay tuổi đã cao, tóc đã bạc, mắt đã mờ, bước chân chậm lại, nhưng mỗi khi nhắc về Tết Độc lập đầu tiên, những người lính năm xưa vẫn không giấu được niềm xúc động bồi hồi.

Ông Vũ Duy Thọ (ngoài cùng bên phải) cùng các cựu chiến binh nhớ lại một thời rực lửa của dân tộc.

Trong căn nhà nhỏ ở tổ dân phố Tiền Tuyến, xã Kiến Xương, đôi mắt cựu chiến binh Nguyễn Công Lý sáng lên khi nhắc lại một ký ức đã lùi xa 80 năm. Năm 1945, ông mới tròn 8 tuổi. Nhưng ngày 2/9 lịch sử vẫn in đậm trong tâm trí như thước phim không phai. Ông nhớ rõ cảnh người dân khắp làng quê nô nức tụ tập bên những chiếc loa, chiếc radio cũ kỹ, truyền đi tin tức Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình. “Khi ấy tôi còn nhỏ, chưa hiểu hết ý nghĩa to lớn của độc lập, tự do. Nhưng nhìn niềm hân hoan, rạng rỡ trên gương mặt cha mẹ, hàng xóm, tôi cảm thấy mình được sống trong một ngày hội lớn. Cả làng tràn ngập niềm vui, ai nấy đều hồ hởi, hãnh diện vì từ nay dân tộc ta đã làm chủ đất nước mình” - ông Lý xúc động nhớ lại.

Chính từ ký ức thiêng liêng của buổi bình minh độc lập ấy, tình yêu nước và lòng tự hào dân tộc đã nhen nhóm trong trái tim cậu bé Nguyễn Công Lý. Để rồi 14 năm sau, ông tình nguyện khoác ba lô lên đường nhập ngũ, công tác trong lực lượng không quân nhân dân Việt Nam. Suốt chặng đường dài chiến đấu và công tác, ông luôn coi giây phút Tuyên ngôn Độc lập vang lên năm 1945 là nguồn động viên, là lời nhắc nhở về lý tưởng chiến đấu và sự hy sinh của thế hệ đi trước. Ở tuổi 88 và 65 năm tuổi Đảng, ký ức ấy vẫn vẹn nguyên trong ông. Và Tết Độc lập năm nay, kỷ niệm tròn 80 năm ngày Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn lịch sử, lại làm trái tim người lính già thêm bồi hồi. Ông Lý xúc động chia sẻ: Được chứng kiến đất nước đổi thay từng ngày, Nhân dân ấm no, hạnh phúc, sau 80 năm nhìn lại, càng thấy rõ giá trị vô giá của độc lập, tự do. Thế hệ chúng tôi trải qua chiến tranh, càng hiểu để có được hòa bình hôm nay, biết bao máu xương đã đổ xuống. Vì thế, tôi thường nhắc con cháu phải biết giữ gìn, trân trọng, không được quên công lao của cha ông. Trong không khí cả nước rợp cờ, hoa mừng Tết Độc lập, câu chuyện của ông Nguyễn Công Lý như lời nhắc nhở về một chặng đường lịch sử chói ngời, về trách nhiệm tiếp nối truyền thống.

Ông Nguyễn Công Lý, chăm sóc vườn cây.

Đảng viên Vũ Duy Thọ ở thôn Tam Kỳ, xã Nghĩa Trụ năm nay đã 88 năm tuổi đời và 63 năm tuổi Đảng. Niềm vui Tết Độc lập đầu tiên của 80 năm trước vẫn vẹn nguyên trong tâm trí của ông. Ông Thọ bồi hồi nhớ lại: Ngày 2/9/1945, tuy không được chứng kiến trực tiếp giây phút Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, nhưng bố mẹ tôi và mọi người trong làng đều biết sự kiện lịch sử này và theo dõi qua chiếc đài nhỏ của cán bộ cách mạng trong vùng lúc đó. Thời điểm ấy, mặc dù mới chỉ là cậu bé 8 tuổi nhưng khi nghe thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh hỏi “Tôi nói, đồng bào nghe rõ không?” khiến tôi vô cùng xúc động vì không nghĩ được rằng một người đứng đầu đất nước lại giản dị, gần dân và yêu dân đến thế. Những ngày mùa thu năm ấy, tôi cũng cảm nhận rõ niềm vui của bố mẹ mình và người dân trong làng khi được làm chủ đất nước, làm chủ tương lai, vận mệnh của chính mình. Tiếp nối truyền thống cách mạng của quê hương và gia đình, tôi tích cực tham gia các phong trào bình dân học vụ ở địa phương; đi học và trải qua nhiều vị trí công tác khác nhau trong chính quyền cách mạng xã… Từng tận mắt chứng kiến những năm tháng lầm than, cơ cực của quê hương, chứng kiến những trận càn không kể ngày, đêm của thực dân Pháp vào làng khiến biết bao người dân vô tội hy sinh, tôi càng thấu hiểu ý nghĩa lớn lao của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Tôi hy vọng thế hệ trẻ hôm nay tiếp tục trân trọng giá trị của tự do và hòa bình, khắc ghi những hy sinh của các thế hệ cha ông đi trước để ra sức học tập và lao động xây dựng quê hương, đất nước ngày thêm giàu đẹp và văn minh.

Trong dòng hồi ức không còn liền mạch của đảng viên Hoàng Văn Nhiều (sinh năm 1933) ở thôn Dương Hạ, xã Mễ Sở, ký ức ngày 2/9/1945 của 80 năm về trước vẫn hiện lên đầy tự hào và kiêu hãnh. Theo ông Nhiều, sau thời gian dài sống trong cảnh nô lệ, từ đây, người dân trong làng, trong xã không còn sự áp bức, hách dịch của bọn lý trưởng, cường hào mà được làm chủ cuộc sống của chính mình. Được may mắn trở về sau chiến tranh và chứng kiến quê hương, đất nước ngày càng phát triển, ông rất phấn khởi. Đặc biệt, giai đoạn hiện nay khi cả nước đang thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, ông Nhiều thấy đây là một chủ trương đúng đắn nhằm tinh gọn bộ máy để hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn. Tin tưởng rằng với chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự đồng thuận của các tầng lớp Nhân dân, quê hương ta, đất nước ta sẽ ngày càng phồn thịnh.

Trong không khí cả nước rợp cờ, hoa mừng Tết Độc lập, câu chuyện của những người lính năm xưa chính là minh chứng sống động về sức mạnh của tinh thần dân tộc, của niềm tin vào độc lập, tự do. Ký ức ấy, dù đã 80 năm, vẫn sáng mãi như ngọn đuốc soi đường cho các thế hệ tiếp nối dựng xây quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Minh Nguyệt - Hoa Phương