Tết Đắp nọi

- Thím lấy lá ngải làm gì sớm thế?

- Để chuẩn bị làm bánh tết “đắp nọi”, mà cháu không biết à.

Duyên lắc đầu định hỏi thêm nhưng vì sợ muộn giờ vào lớp nên vội chào thím rồi nhí nhảnh chạy theo các bạn đi học. Đến lớp nó vẫn nghĩ trong đầu lá ngải làm bánh hình như nó đã từng thấy mẹ làm nhưng làm kiểu gì nó không nhớ rõ nữa.

Trưa tan học về nhà thấy bố mẹ đang làm bánh dày và trên bếp đang luộc bánh chưng. Chưa kịp cất cặp sách nó vội hỏi:

- Mẹ ơi mình cũng làm bánh lá ngải như nhà thím à?

- Thì đang làm đây. Mẹ trả lời.

Nó vội cất cặp sách rồi lại gần xem mẹ làm bánh, thứ bánh mà mẹ đang làm chính là bánh dày ngải cứu có màu xanh thẫm. Sau khi bố giã xong, mẹ bôi trên mẹt và hai bàn tay một lớp mỡ rồi bốc bánh từ trong cối ra lăn trên mẹt thành khúc bánh dài, sau đó tách lấy từng chiếc bánh cho nhân vào giữa và lăn tròn từng chiếc bánh cho đều nhau. Say sưa nhìn mẹ làm bánh Duyên hỏi tiếp:

- Tết “đắp nọi” là phải làm cả bánh ngải cứu và bánh chưng hả mẹ?

Chuẩn bị nấu bánh chưng trong ngày tết "đắp nọi".

Mẹ gật đầu và giải thích: “- Ừ, cứ vào ngày 30 tháng Giêng hằng năm, dân tộc quê mình ai cũng tổ chức ăn tết “đắp nọi”. Đây coi như ăn tết lại để kết thúc cuộc vui của Tết Nguyên đán và chuẩn bị bắt tay vào mùa lao động của năm mới nên làm cả bánh chưng và bánh dày để cúng tổ tiên con ạ”.

Nhìn Duyên chăm chú lắng nghe và gật gật đầu. Mẹ nói tiếp: “Món bánh dày lá ngải làm đơn giản thôi, lá ngải cứu đem nấu với nước tro và vắt kiệt nước, bã lá ngải cho vào cùng gạo nếp đã ngâm và đồ chín thành xôi. Tranh thủ giã đều tay khi xôi còn nóng để lá ngải hòa trộn đều vào với bột nếp, bột dẻo, mềm nhuyễn và có màu xanh thẫm nặn thành bánh dễ dàng. Nhân bánh được làm từ hạt vừng rang hoặc lạc rang giã mịn nấu với đường đỏ. Khi nặn bánh phải bôi mỡ để tránh bánh dính tay, dính mẹt hoặc dính vào nhau. Đơn giản nhưng không biết cũng khó làm đấy con ạ…”!

Nghe mẹ giải thích cặn kẽ Duyên đã hiểu rõ hơn về tết “đắp nọi” cũng như cách làm bánh dày ngải cứu của dân tộc mình. Nó vội chạy lăng xăng sang nhà thím Tân chơi với em Tiến, thấy hai vợ chồng nhà chú cũng đang làm bánh trong ngày tết “đắp nọi”. Hai chị em nó rủ nhau ăn bánh dày ngải cứu, ngậm mỗi miếng bánh vào miệng Duyên cảm nhận được vị ngậy của mật đường, vị thơm của vừng và lớp mỡ bôi ngoài thơm dẻo của gạo nếp. Hai chị em ăn hết mỗi người một chiếc đã no nê.

Duyên rủ em Tiến sang nhà mình chơi, thấy bố đang bày bánh dày ngải cứu trên bàn thờ và vớt bánh chưng để ráo nước tiếp tục bày lên bàn thờ cúng tổ tiên. Bày xong bánh bố thắp hương lên rồi tiếp tục chuẩn bị bữa cơm trưa của ngày tết. Bố thịt gà luộc rồi tiếp tục lấy thịt treo trên gác bếp xuống thui qua và rửa nước nóng, đem thái rồi xào với hành. Hai chị em Duyên và Tiến đứng nhìn lên bàn thờ thấy hương nghi ngút khói thơm phức cảm giác như vẫn đang trong những ngày Tết Nguyên đán vậy.

Bàn Hữu Tài