Tên lửa siêu vượt âm Oreshnik lần đầu lộ diện, làm thay đổi bài toán an ninh khu vực

Ngày 30/12/2025 tại Belarus, truyền thông nhà nước đăng tải hình ảnh đầu tiên về hệ thống tên lửa siêu vượt âm Oreshnik trong quá trình triển khai huấn luyện.

Đây là lần đầu tiên loại vũ khí này xuất hiện công khai, cho thấy Nga đang từng bước đưa tổ hợp mới vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Việc lộ diện diễn ra chỉ vài ngày sau loạt tuyên bố cứng rắn của Moskva về tăng cường năng lực răn đe trước sức ép quân sự ngày càng lớn ở châu Âu.

Theo thông tin công bố, Oreshnik là dòng tên lửa đạn đạo tầm trung có khả năng đạt vận tốc siêu vượt âm, được thiết kế để mang nhiều loại đầu đạn khác nhau, trong đó có đầu đạn thông thường và đầu đạn hạt nhân.

Tổ hợp gồm bệ phóng đặt trên khung gầm xe vận tải hạng nặng, xe chỉ huy, xe tiếp đạn và hệ thống radar hỗ trợ dẫn bắn.

Việc dùng khung gầm cơ động giúp tổ hợp dễ dàng di chuyển, tăng khả năng sống sót trước các đòn tấn công phủ đầu.

Các nguồn tin quân sự cho biết tên lửa Oreshnik có thể đạt tốc độ trên Mach 5, tức nhanh gấp hơn 5 lần tốc độ âm thanh, với quỹ đạo biến đổi linh hoạt.

Đặc tính này khiến việc phát hiện, theo dõi và đánh chặn trở nên khó khăn hơn nhiều so với các tên lửa đạn đạo truyền thống.

Tầm bắn được ước tính nằm trong khoảng hàng trăm đến hơn 1.000 km, phụ thuộc cấu hình, cho phép tấn công mục tiêu ở khoảng cách xa mà không cần xâm nhập sâu vào không phận đối phương.

Thông số kỹ thuật cụ thể của Oreshnik vẫn được giữ kín, song những hình ảnh được công bố cho thấy quả đạn có thiết kế khí động học tối ưu cho bay tốc độ cao, kết hợp phần đầu điều khiển có khả năng thay đổi hướng trong giai đoạn cuối.

Nếu được trang bị đầu đạn dẫn đường chính xác, Oreshnik có thể tấn công mục tiêu có giá trị cao như căn cứ không quân, kho hậu cần, trung tâm chỉ huy hoặc radar phòng không.

Ở góc độ thời gian, việc trình diễn Oreshnik tại Belarus diễn ra trong bối cảnh Nga liên tục tổ chức các cuộc diễn tập quy mô lớn từ cuối năm 2025.

Trước đó, trong các phát biểu vào tháng 11 và 12/2025, lãnh đạo Nga nhấn mạnh sẽ mở rộng triển khai những vũ khí mang tính chiến lược gần các khu vực mà Moskva cho rằng có sự hiện diện quân sự gia tăng của phương Tây.

Về chiến lược, việc đưa tên lửa siêu vượt âm đến Belarus giúp Nga rút ngắn thời gian bay đến nhiều mục tiêu trọng yếu ở châu Âu, qua đó tạo thêm lớp răn đe.

Điều này buộc NATO phải điều chỉnh kế hoạch phòng thủ tên lửa, phân tán lực lượng và đầu tư thêm vào mạng lưới cảnh báo sớm.

Ngược lại, động thái này cũng có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng, khi các nước khu vực cảm thấy bị đe dọa và có thể đẩy mạnh mua sắm vũ khí tấn công đối trọng.

Belarus khẳng định việc triển khai Oreshnik mang tính phòng thủ, nhằm bảo đảm an ninh quốc gia và hỗ trợ đồng minh theo các thỏa thuận song phương. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định sự xuất hiện của tổ hợp này khiến khu vực trở nên nhạy cảm hơn, bởi chỉ cần tính toán sai lầm hoặc hiểu nhầm tín hiệu cũng có thể dẫn đến leo thang không mong muốn.

Ở khía cạnh công nghệ, tên lửa Oreshnik nằm trong xu thế phát triển các loại vũ khí tốc độ cao đang diễn ra trên thế giới. Nga, Trung Quốc và Mỹ đều theo đuổi các chương trình tên lửa siêu vượt âm nhằm vượt qua hệ thống phòng thủ hiện đại.

Với tên lửa Oreshnik, Nga muốn chứng minh năng lực tự chủ công nghệ, đồng thời tạo đòn bẩy trong các cuộc đàm phán an ninh tương lai.

Trong thời gian tới, việc tên lửa Oreshnik được tiếp tục thử nghiệm, huấn luyện hoặc chuyển sang trạng thái trực chiến sẽ là yếu tố được giới quan sát theo dõi chặt chẽ. Câu hỏi đặt ra không chỉ là sức mạnh quân sự mà còn là tác động của nó đối với ổn định khu vực, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt.

Việt Hùng