Tên lửa MANSUP-ER tầm bắn 200km, đầu đạn 150kg, 'khai tử' MM40 Block 3

EDGE Group trưng bày tên lửa chống hạm MANSUP-ER tại IDEX 2025, nhấn mạnh tầm bắn mở rộng trên 200km cùng hệ thống dẫn đường tiên tiến để tấn công chính xác các mục tiêu hải quân. (Nguồn ảnh: Army Recognition Group)

Khi chi phí một quả tên lửa Exocet MM40 Block 3 đã vượt mốc 2 triệu USD và ngày càng khó tiếp cận vì các lệnh hạn chế xuất khẩu, Hải quân Brazil đã chọn con đường tự chủ bằng dự án MANSUP-ER, tên lửa chống hạm nội địa có khả năng tấn công mục tiêu cách bờ hơn 200km với mức giá chỉ bằng 70-80% đối thủ người Pháp.

Đầu tháng 11/2025, thông tin chính thức và các hình ảnh thử nghiệm được công bố cho thấy MANSUP-ER không chỉ là phiên bản kéo dài tầm bắn của MANSUP gốc mà đã trở thành một hệ thống vũ khí hoàn toàn mới, đủ sức hoạt động cả trên biển và đất liền, sẵn sàng thay thế toàn bộ kho Exocet còn lại của Hải quân Brazil trong thập kỷ này.

MANSUP-ER là kết quả hợp tác sâu giữa công ty SIATT của Brazil và tập đoàn EDGE Group (UAE), dựa trên nền tảng công nghệ ban đầu do Avibras và Mectron phát triển từ năm 2011.

Điểm khác biệt lớn nhất so với phiên bản MANSUP tiêu chuẩn (tầm bắn 70-80km) chính là việc sử dụng một động cơ rocket nhiên liệu rắn hoàn toàn mới, có thời gian cháy dài hơn và xung lực riêng cao hơn, cho phép tên lửa đạt tầm bắn tối đa trên 200km trong cấu hình phóng từ tàu mặt nước và không bị giảm khi chuyển sang bắn từ bệ phóng mặt đất.

Đây là đặc điểm rất hiếm gặp ở các tên lửa chống hạm cùng phân khúc, kể cả Exocet Block 3 hay Harpoon Block II+ ER.

Đầu đạn của MANSUP-ER giữ nguyên trọng lượng 150kg như phiên bản gốc nhưng được tối ưu lại để tạo hiệu ứng nổ phá kết hợp mảnh văng mạnh hơn, đủ sức xuyên thủng lớp giáp nhẹ và gây hư hỏng nghiêm trọng khu vực khoang máy hoặc kho đạn của tàu khu trục cỡ 6.000-8.000 tấn.

Loại ngòi nổ được sử dụng là ngòi nổ đa chế độ (gần sát và tiếp xúc) có khả năng trì hoãn nổ để tối đa hóa sát thương khi xuyên qua vỏ tàu trước khi phát nổ bên trong.

Hệ thống dẫn đường là nơi MANSUP-ER thể hiện sự vượt trội về công nghệ so với giá thành. Trong giai đoạn bay giữa, tên lửa sử dụng tổ hợp quán tính INS kết hợp định vị vệ tinh GNSS đa tần (tương thích GPS, Galileo và có thể cả BeiDou).

EDGE Group ra mắt Hệ thống phòng thủ bờ biển tiên tiến tại IDEX 2025, tích hợp tên lửa chống hạm MANSUP-ER hiện đại để thực hiện các đòn đánh nhanh, tầm xa bảo vệ bờ biển chiến lược và tài sản trên biển. (Nguồn ảnh: Army Recognition Group)

Điều đặc biệt là hệ thống này cho phép lập trình không giới hạn số lượng điểm rẽ 3D (waypoint) trước khi phóng, giúp tên lửa có thể bay vòng qua các đảo, né tránh vùng phủ radar phòng không bờ biển hoặc đồng loạt tấn công một mục tiêu từ nhiều hướng khác nhau trong trường hợp phóng loạt.

Khả năng lập trình đường bay 3D linh hoạt này vốn chỉ xuất hiện trên các tên lửa đắt tiền như NSM hay LRASM, nay đã được Brazil đưa xuống phân khúc giá dưới 1,5 triệu USD.

Giai đoạn cuối là nơi MANSUP-ER thực sự “bắn và quên”. Tên lửa được trang bị đầu dò radar chủ động băng tần Ku hiện đại, có khả năng chống nhiễu điện tử cao và khóa mục tiêu ở cự ly hơn 25km ngay cả trong điều kiện thời tiết xấu.

Để duy trì chế độ bay sát mặt biển (sea-skimming) ở độ cao chỉ 3-5 mét trong môi trường sóng cấp 5-6, MANSUP-ER sử dụng máy đo độ cao radar riêng biệt (radio altimeter) hoạt động độc lập với hệ thống GNSS.

Nhờ đó, ngay cả khi đối phương gây nhiễu toàn bộ tín hiệu vệ tinh, tên lửa vẫn giữ được độ cao lý tưởng để tránh bị phát hiện sớm bởi radar cảnh giới đối phương.

Một chi tiết rất đáng chú ý là khả năng tấn công mục tiêu trên đất liền của MANSUP-ER không bị giảm tầm bắn so với mục tiêu trên biển.

Khi chuyển sang chế độ tấn công bờ, tên lửa chỉ cần thay đổi phần mềm nhiệm vụ và sử dụng thêm dữ liệu địa hình số (DTED) để lập trình đường bay vượt địa hình.

Radar tìm kiếm cuối đường bay vẫn hoạt động bình thường để khóa các mục tiêu cố định như anten radar bờ biển, sở chỉ huy hoặc kho nhiên liệu.

Đây là khả năng mà ngay cả Exocet Block 3 hiện tại cũng không có nếu không sử dụng phiên bản Block 3C chuyên biệt đắt hơn rất nhiều.

Ảnh: X

Về chi phí, thông tin được công khai vào tháng 11/2025 từ các nguồn quốc phòng Brazil và một số bài đăng trên mạng xã hội quân sự uy tín cho thấy giá thành sản xuất loạt của MANSUP-ER thấp hơn từ 20 đến 30% so với Exocet MM40 Block 3 trong cùng cấu hình.

Con số này bao gồm cả đầu dò radar chủ động và khả năng lập trình waypoint 3D, khiến MANSUP-ER trở thành một trong những tên lửa chống hạm tầm xa có tỷ lệ hiệu năng/giá thành tốt nhất thế giới hiện nay.

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt lớn khi dự án nhận được nguồn vốn và công nghệ chuyển giao mạnh mẽ từ EDGE Group. Các vụ thử nghiệm bắn đạn thật từ khinh hạm lớp Tamandaré và từ bệ phóng mặt đất đã thành công tốt đẹp, chứng minh độ tin cậy của toàn bộ hệ thống dẫn đường và động cơ mới.

Theo lộ trình công bố, Hải quân Brazil dự kiến tiếp nhận lô MANSUP-ER đầu tiên vào năm 2027 và hoàn tất việc thay thế toàn bộ Exocet còn lại trên các tàu khu trục lớp Niterói và khinh hạm lớp Barroso trước năm 2032.

MANSUP-ER không chỉ là một loại tên lửa mới của Brazil, mà còn là minh chứng rõ ràng nhất cho xu hướng đang diễn ra trên toàn cầu: các quốc gia đang phát triển hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ tên lửa chống hạm hiện đại với chi phí chỉ bằng 2/3 so với các sản phẩm phương Tây, đồng thời vẫn đảm bảo khả năng tấn công linh hoạt cả trên biển và đất liền.

Trong bối cảnh giá tên lửa ngày càng tăng và nguồn cung từ các nhà sản xuất truyền thống bị siết chặt bởi chính trị, MANSUP-ER đang mở ra một kỷ nguyên mới cho phân khúc vũ khí chống hạm hiệu quả chi phí thấp.

Đào Cảnh