Tập trung phát triển cơ sở dữ liệu làm nền tảng thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Phiên họp lần thứ năm Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Lê Thành Long, Bùi Thanh Sơn, Mai Văn Chính và Hồ Quốc Dũng; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Phát biểu ý kiến khai mạc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phiên họp này kiểm điểm, đánh giá lại những nhiệm vụ đã đề ra tại phiên họp trước, đồng thời là bước chuẩn bị cho Phiên họp tổng kết năm 2025 và giai đoạn 2021-2025 về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, quốc gia, cải cách hành chính và Đề án 06; phương hướng, nhiệm vụ cho giai đoạn 2026-2030. Để đạt được các mục tiêu chiến lược, Đảng, Nhà nước, Chính phủ xác định mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025, tạo đà tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo, đạt 2 mục tiêu chiến lược 100 năm.

Các đồng chí lãnh đạo, đại biểu tham dự phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Để đạt được những mục tiêu trên, Thủ tướng nhấn mạnh, phải làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, đẩy mạnh các động lực tăng trưởng mới, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, lượng tử, sinh học…; cần có sự phát triển đột phá, trong đó cơ sở dữ liệu là hết sức quan trọng, là tư liệu sản xuất, đối với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong giai đoạn hiện nay.

Thủ tướng dẫn chứng trong 2 năm vừa qua, vốn hóa của Tập đoàn Nvidia (Hoa Kỳ) đã tăng từ hơn 1.000 lên đến hơn 4.000 tỷ USD, cho thấy vai trò quan trọng cũng như tốc độ phát triển như vũ bão trong lĩnh vực này. Do đó, chúng ta phải xác định được trọng tâm, trọng điểm trong phát triển. Việc cơ cấu lại nền kinh tế cũng phải dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp lần thứ năm Ban Chỉ đạo của Chính phủ. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng nêu rõ, Bộ Chính trị đã ban hành 7 Nghị quyết quan trọng, trong đó, Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia là Nghị quyết được ban hành đầu tiên (ngày 22/12/2024). Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai Nghị quyết số 57 với tinh thần “Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, chỉ bàn làm, không bàn lùi”,“tranh thủ từng giờ, từng phút”.

Các đại biểu tham dự phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI )

Thủ tướng nêu rõ, vừa qua, chúng ta đã đạt nhiều kết quả tích cực trên nhiều mặt cả về thể chế, cơ chế, chính sách và nhiều kết quả cụ thể đáng khích lệ trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, để hoàn thành các mục tiêu về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, cải cách hành chính và Đề án 06, phía trước chúng ta còn rất nhiều việc phải làm. Do đó,Phiên họp này cần tập trung đánh giá những vấn đề đã làm được, chưa làm được, nguyên nhân vì sao? Trách nhiệm thuộc về ai? Trên cơ sở đó, chúng ta có định hướng nhiệm vụ giao từng cơ quan, đơn vị, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân để chỉ đạo thực hiện, đồng bộ với điều kiện, tiêu chuẩn đánh giá cán bộ.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng đánh giá, hiện nay, việc phát triển cơ sở dữ liệu ở nước ta còn chậm trễ; trong khi cơ sở dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất, là đầu vào quan trọng cho sản xuất. Cơ sở dữ liệu mà bị ách tắc thì nguồn nguyên liệu đầu vào bị ách tắc, chậm trễ. Chúng ta cũng cần phải bàn việc phát triển công dân số vì phát triển Chính phủ số, xã hội số thì không thể thiếu công dân số. Thực tế, kinh nghiệm của các nước phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đều chú trọng phát triển công dân số, người dân phải có trách nhiệm tham gia, đóng góp quá trình này để người dân thực sự được thụ hưởng.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh vấn đề cải cách thủ tục hành chính; phân cấp, phân quyền, cắt giảm các thủ tục hành chính rườm rà.

Lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, các đại biểu tham dự phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Về công việc sắp tới, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành phải có giải pháp nào để khắc phục các hạn chế, bất cập, công tác lãnh đạo, chỉ đạo phải quan tâm như thế nào, phải thường xuyên, kịp thời, hiệu quả như thế nào? những vấn đề gì mới, cần phải làm ? Do đó, các Bộ trưởng, trưởng ngành phải hết sức quan tâm vấn đề này, nhất là các cơ sở dữ liệu liên quan đất đai, y tế, giáo dục, khoa học công nghệ…

Có cơ sở dữ liệu của đất nước thì có trí tuệ thông minh của đất nước; có cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành, địa phương thì có trí tuệ thông minh của các bộ, ngành, địa phương. Thế giới đã khẳng định đây là tư duy, phương pháp luận và cách tiếp cận hiện nay trong thúc đẩy phát triển chuyển đổi số. Các bộ, ngành cần khắc phục điểm yếu nhất hiện nay là phải xây dựng cơ sở dữ liệu, bảo đảm kết nối, “đúng, đủ, sạch, sống”. Cơ sở dữ liệu đầy đủ thì người dân cũng được thụ hưởng điều này rất dễ dàng, thuận tiện, giảm bớt thời gian đi lại. Để làm được điều này thì cũng cần tăng cường trang bị, hướng dẫn kỹ năng, kiến thức cho người dân trong chuyển đổi số.

Thủ tướng cũng chỉ đạo, phải tiếp tục đẩy mạnh phát triển công dân số, đẩy mạnh công cuộc khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Đề án 06. Do đó các bộ, ngành cần tích cực làm tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bộ, ngành mình trong thúc đẩy các lĩnh vực này. Cần đánh giá lại việc này đã làm được gì, chưa làm được gì. Nhận diện những khó khăn, vướng mắc, rào cản ở đâu, từ đó xác định rõ trách nhiệm; chia sẻ bài học kinh nghiệm; tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành; các giải pháp tăng cường cho phát triển khoa học công nghệ, với phương châm “Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc, doanh nhân thụ hưởng”.

"Phải mạnh dạn, dứt khoát bãi bỏ những thủ tục hành chính không cần thiết, gây phiền hà, làm tăng chi phí đối với nhân dân; đặc biệt là phải khắc phục những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Chúng ta xác định làm tốt việc thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số để góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững…", Thủ tướng nhấn mạnh.

Kết luận phiên họp, đánh giá về kết quả đạt được trong tháng 10 và lũy kế từ đầu năm đến nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành được triển khai quyết liệt, toàn diện, thể hiện quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động kịp thời từ Trung ương đến cơ sở với tinh thần “thống nhất - thông suốt - đồng bộ - toàn diện - hiệu quả”; thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia do Tổng Bí thư Tô Lâm đứng đầu.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo kịp thời, sâu sát và liên tục; đã ban hành 12 chỉ thị, 22 công điện và 28 thông báo kết luận để cụ thể hóa nội dung của Nghị quyết số 57-NQ/TW. Các bộ, ngành, địa phương đã tổ chức triển khai nhiệm vụ nghiêm túc, tạo chuyển biến rõ nét. Thể chế, cơ chế, chính sách liên quan lĩnh vực này được đẩy mạnh; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, đạt nhiều kết quả quan trọng, đóng góp thiết thực phát triển kinh tế-xã hội…

Thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong công tác này, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần nhận thức rõ, có giải pháp khắc phục, tiếp tục hành động với tinh thần “nói thật, làm thật, hiệu quả thật”; nhấn mạnh, tư tưởng phải thông, quyết tâm chính trị phải cao, nỗ lực hành động phải lớn, làm việc nào dứt việc đó; lấy người dân là trung tâm, chủ thể, tham gia và hưởng thụ thành quả này; đồng thời nêu rõ các phương châm: cán bộ là nền tảng; hiệu quả là động lực và thước đo; cán bộ không làm, không dám làm thì phải thay thế.

Về mục tiêu đến hết năm 2025, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương hoàn thành dứt điểm các nhiệm vụ đã được giao trong Kế hoạch 02 của Ban Chỉ đạo Trung ương, Nghị quyết của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Chủ động xây dựng và hoàn thành cơ sở dữ liệu thì cả nước mới hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, mới có trí tuệ thông minh; đưa 80% thủ tục hành chính xử lý toàn trình trên môi trường mạng.

Về các nhiệm vụ tổng quan, Thủ tướng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo nhanh, mạnh, bền vững, sâu rộng nhưng phải an ninh, an toàn. Tích cực đẩy mạnh chuyển đổi trạng thái từ thụ động, tiếp nhận các thủ tục hành chính của người dân sang chủ động kiến tạo, phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng nêu bật: tất cả các bộ, ngành, địa phương tập trung hoàn thiện cơ sở dữ liệu của bộ, ngành, địa phương mình, phải hoàn thành trong năm 2025, với tinh thần, “đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất - dùng chung”; hoàn thiện thể chế theo hướng thông thoáng, kiến tạo, phát triển; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội đối với 8 dự án luật trình Quốc hội xem xét, ban hành tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Hoàn thiện hạ tầng số thông suốt, hiện đại, dùng chung, đặc biệt là tại cơ sở (xã, phường, đặc khu), trong đó có hạ tầng điện và sóng viễn thông; hạ tầng đã đầu tư không sử dụng chung được, phải nghiên cứu phương án xử lý phù hợp; vận dụng sáng tạo quy định pháp luật, đầu tư ngay hạ tầng số mới, kịp thời, hiệu quả, không để xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Bố trí đủ nhân lực cho chuyển đổi số, nhất là tại các xã, phường, đặc khu. Đẩy mạnh phong trào “Bình dân học vụ số”; phát huy vai trò của Tổ công nghệ số cộng đồng; bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu, nhất là dữ liệu cá nhân mọi lúc, mọi nơi. Triển khai công cụ đo lường, theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ (KPIs) khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số của các bộ, ngành, địa phương theo thời gian thực.

Thủ tướng yêu cầu quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành, chịu trách nhiệm đến cùng. Các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần phát huy vai trò nêu gương của người đứng đầu; trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc hoàn thành các nhiệm vụ được giao; có văn bản cam kết tiến độ và chịu trách nhiệm trước Ban Chỉ đạo Trung ương và Ban Chỉ đạo của Chính phủ đẩy mạnh rà soát, xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách; khẩn trương xây dựng và ban hành chiến lược chuyển đổi số và chiến lược dữ liệu; thí điểm đánh giá, xếp hạng chất lượng cơ sở dữ liệu trong năm 2025 và triển khai chính thức từ năm 2026.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, khẩn trương rà soát, sửa đổi và thống nhất quy trình tái cấu trúc dịch vụ công trực tuyến để cắt giảm thành phần hồ sơ, tránh gây phiền hà cho người dân khi đã toàn trình về dữ liệu, hoàn thành trong tháng 11/2025; sửa đổi, bổ sung 322 văn bản quy phạm pháp luật theo phương án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; rà soát, sửa đổi các quy định không phù hợp việc thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới hành chính và dịch vụ công trực tuyến toàn trình; hoàn thành mục tiêu 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được thực hiện trực tuyến và 100% thủ tục hành chính được thực hiện không phụ thuộc vào địa giới hành chính phạm vi cấp tỉnh.

Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu, xây dựng và hoàn thiện Nghị quyết cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên cơ sở dữ liệu theo Thông báo kết luận số 07-TB/CQTTBCĐ của Ban Chỉ đạo Trung ương; tổng rà soát hiện trạng cung cấp dịch vụ công trực tuyến và hiện trạng xây dựng, quản trị cơ sở dữ liệu theo hướng dẫn của Bộ Công an (Trung tâm Dữ liệu quốc gia)…

THANH GIANG